Chełst (województwo wielkopolskie)

Chełst
	wieś
	; Centrum wsi, dolina Miały
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	czarnkowsko-trzcianecki
Gmina	Drawsko
Sołectwo	Chełst
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-733
Tablice rejestracyjne	PCT
SIMC	0525748
	Położenie na mapie gminy Drawsko Chełst
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Chełst
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Chełst
	Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Chełst
	52°49′26″N 15°56′52″E/52,823889 15,947778

Artykuł	52°49′26″N 15°56′52″E
- błąd	38 m
WD	52°47'N, 15°55'E
- błąd	20418 m
Odległość	1740 m

Chełst (niem. Neuteich^[1]) – wieś sołecka w Polsce nad rzeką Miałą, przy szosie Drezdenko - Czarnków, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Drawsko. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 181 oraz wybiega DW 133.

Nazwa

Nazwa notowana od XVI wieku w różnych formach: 1564-65 na Chelscziech, 1580 Chełst, 1595 Chaust oraz Neuenteich, 1627 Helst, 1632 Chełst, 1638 Neuteich, 1880 Chełst oraz Neuteich^[1].

Nazwa pochodzi od miejscowego stawu i rzeki o nazwie Chełst zwanej również Miałła (obecnie to rzeka Miała). Nazwa Chełst wywodzi się z języka staropolskiego i oznacza szum, zgiełk^[2]. W latach 1564-65 zapisano lokalizację miejscowości przy stawie Chelsczie. Pierwszy człon niemieckiej nazwy również nawiązuje do stawu Teich z dodaniem słowa nowy - neu^[1].

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi smolarskiej złożonej z pięciu domostw pochodzi z 1564 (początkowo była to królewszczyzna). W 1580 istniał tu młyn papierniczy. W latach 1920-1939 granica państwowa, biegnąca na krótkim odcinku rzeką Miałą, dzieliła wieś na dwie części: niemiecką (zachodnią) i polską (wschodnią). W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego. Obecnie granica województw lubuskiego i wielkopolskiego powtarza dawną granicę polsko-niemiecką z dwoma odstępstwami na terenie puszczy - jedno z nich znajduje się w rejonie Chełstu^[3].

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Chełst”^[4].

Zabytki i osobliwości

Kościół w dawnej polskiej części wsi

Godny uwagi jest kościół o konstrukcji szachulcowej, wzniesiony na planie prostokąta w połowie XVIII w. Zachowany zespół starych domów i gospodarstw. Pod lasem dawna niemiecka strażnica graniczna (przystosowana do roli szkoły). Przed nią tablica ku czci Józefa Chociszewskiego, urodzonego w Chełście^[5]. Odsłonięta została 4 czerwca 1939 na domu nr 9, czyli dawnej szkole w polskiej części, przeniesiona w obecne miejsce w 2007^[3].

Z drogi przed i za wsią rozciąga się rozległy widok na dolinę Noteci ze wzgórza koło Starych Bielic.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Rymut 1996 ↓, s. 33-34.
↑ Stanisław Urbańczyk 1955 ↓, s. 233.
↑ ^a ^b Paweł Anders, Władysław Kusiak, Puszcza Notecka, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań, 2011, s.105, ISBN 978-83-7272-242-3
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.
↑ "Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny" Tom I A-M, PWN Warszawa 1984, hasło Józef Chociszewski str. 138

Bibliografia

Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. II C-D. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Języka polskiego, 1997, s. 33-34. ISBN 83-85579-64-8.
Stanisław Urbańczyk: Słownik staropolski tom I (A —Ć), hasło "Chełst", "Chełstanie". Wrocław-Warszawa-Kraków: Pracownia, Polska Akademia Umiejętności, 1955, s. 233.

Zobacz też

Chełst

[CITEREFRymut199633-34-1] Rymut 1996 ↓, s. 33-34.

[CITEREFStanisław_Urbańczyk1955233-2] Stanisław Urbańczyk 1955 ↓, s. 233.

[Władysław_Kusiak_2011-3] Paweł Anders, Władysław Kusiak, Puszcza Notecka, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań, 2011, s.105, ISBN 978-83-7272-242-3

[4] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 22. ISBN 83-87424-77-3.

[5] "Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny" Tom I A-M, PWN Warszawa 1984, hasło Józef Chociszewski str. 138

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Wsie	Chełst Drawsko Drawski Młyn Kamiennik Kawczyn Kwiejce Marylin Moczydła Nowe Kwiejce Pełcza Pęckowo Piłka
Osada	Drawsko
Integralne części wsi	Abisynia Ameryka Borzysko-Młyn Brazylia Bryza Brzozowica Chełst-Wschód Chełst-Zachód Dąbrówka Drawsko-Wybudowanie Duży Kawczyn Harenda Kaczeniec Kaczory Korea Kortaj Łężno Mały Kawczyn Marylec Piłka-Folwark Piłka-Las Plany Przecznik Radęcin Wybudowanie Marylińskie Zajeziorko Zieleniec

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne