Chieftain

Chieftain
(dane dla wersji Mk 5)

Czołg Chieftain podczas War and Peace Show (2010)
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Vickers
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4
Historia
Prototypy	1959
Produkcja	1966–1978
Egzemplarze	2265 szt.
Dane techniczne
Silnik	Leyland L60, 6-cylindrowy o mocy 750 KM przy 2100 obr./min.
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	950 l
Długość	10,795 m kadłuba: 7,518 m
Szerokość	3,504 m
Wysokość	2,895 m
Prześwit	0,508 m
Masa	bojowa: 55 000 kg
Moc jedn.	13,63 KM/t
Nacisk jedn.	0,9 kg/cm2
Osiągi
Prędkość	48 km/h
Zasięg	550 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	bez przygotowania: 1,066 m
Rowy (szer.)	3,149 m
Ściany (wys.)	0,914 m
Dane operacyjne
Uzbrojenie
armata czołgowa kal. 120 mm 2 karabiny maszynowe kal. 7,62 mm
Wyposażenie
2 × 6 wyrzutni granatów dymnych
Użytkownicy
British Army, Iran, Irak, Jordania, Oman, Kuwejt

Chieftain (FV4201) – brytyjski czołg podstawowy.

Historia rozwoju

Prace nad projektem następcy Centuriona rozpoczęły się w 1951. Pierwszy prototyp nowego czołgu powstał w 1959 i został wyprodukowany przez Royal Ordnance Factory w Leeds. Pierwsze pojazdy poddawano testom wojskowym w Equipment Trials Wing w Bovington od grudnia 1962. W maju 1963 podjęto decyzje o przyjęciu czołgu Chieftain do uzbrojenia. Produkcję seryjną rozpoczęto w 1966 i pierwsze czołgi weszły do służby w 1967. Łącznie dla armii brytyjskiej wyprodukowano 900 czołgów tego typu. Produkcja na potrzeby armii brytyjskiej trwała do 1971. W 1975 wszystkie brytyjskie pułki czołgów były już wyposażone w Chieftainy, a czołgi wcześniejszych typów zostały wycofane z uzbrojenia. Chieftainy były również eksportowane, głównie do krajów Bliskiego Wschodu. W latach 1971-78 do Iranu dostarczono 750 czołgów tego typu^[1].

Chieftain był wielokrotnie modernizowany, stąd wyróżnia się aż dwanaście odmian produkcyjnych (od Mk 1 do Mk 12) oraz wersje prototypowe i eksportowe. Charakterystyczną cechą czołgu było to iż mechanik-kierowca prowadził pojazd w pozycji leżącej, co pozwalało na obniżenie sylwetki pojazdu^[2]. Wprowadzony został do służby w 1967 jako następca Centuriona. Był głównym czołgiem armii brytyjskiej w latach 70. i 80. W roku 1983 zaczął wchodzić do służby jego następca, czołg Challenger, ale Chieftain służył jeszcze do lat 90. Specjalne warianty brytyjskich Chieftainów brały udział w wojnie z Irakiem w 1991. Czołgi te były eksportowane między innymi do Iranu, gdzie wzięły udział w wojnie iracko-irańskiej, i do Kuwejtu, gdzie walczyły z wojskami Iraku w 1990. Czołgi te były zakupione również przez Jordanię i Oman.

Egzemplarz czołgu Chieftain Mk 11 został przekazany Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy przez Bovington Tank Museum w zamian za egzemplarz czołgu T-72^[3].

Opis techniczny

Chieftain waży około 55 ton, uzbrojony jest w gwintowaną 120-mm armatę L11A5. Amunicja do działa jest rozdzielnego ładowania. Początkowo jej zapas wynosił 53 naboje, jednak później został zwiększony do 64 sztuk amunicji. Uzbrojenie dodatkowe stanowią dwa 7,62-mm karabiny maszynowe: L8A1 sprzężony z armatą i L37A1 zamontowany na wieżyczce dowódcy (z możliwością prowadzenia ognia bez otwierania włazu). Początkowo stosowano też specjalny karabin maszynowy kalibru pół cala L21A1 zamontowany na kołysce armaty i służący do wstrzeliwania się do celu i oceny odległości, jednak wraz z rozwojem optoelektroniki, zrezygnowano z tego rodzaju uzbrojenia. Napęd Chieftaina stanowił dwusuwowy silnik wysokoprężny o mocy 750 KM, przy czym w prototypach i pierwszych seriach pojazdów stosowano znacznie słabszą jednostkę napędową, której moc zwiększano w kolejnych seriach pojazdów. Prędkość czołgu wynosiła 48 km/h na szosie i około 30 km/h w terenie. Przód kadłuba i wieża czołgu są odlewane, a stosunkowo niską sylwetkę i duże pochylenia przedniego pancerza osiągnięto poprzez zastosowanie półleżącej pozycji kierowcy^[1].

Wersje podstawowe

Podstawowe wersje produkcyjne czołgu Chieftain^[4]:

• FV4201 P1 - FV4201 P7 – wersje prototypowe, wyprodukowano 7 egzemplarzy.
• Chieftain Mk.1 (1965) – 40 pojazdów przedseryjnych wyprodukowanych w latach 1965–1966. Wykorzystywane do szkolenia.
• Chieftain Mk.2 (1967) – wersja z w mocniejszym silnikiem o mocy 650 KM.
• Chieftain Mk.3 – wyposażony w dodatkowe wyposażenie: filtr suchego powietrza, zmodyfikowaną kopułę dowódcy, zmodernizowany silnik. Wersje Mk.3/3 wyposażono w dalmierz laserowy, silnik o mocy 720 KM i zmodyfikowany pakiet ochrony NBC. Mk.3/3P wersja dla Iranu.
• Chieftain Mk.4 – Chieftain Mk.3 ze zwiększoną masą paliwa dla Sił Obronnych Izraela. Zbudowano tylko dwa egzemplarze prototypowe.
• Chieftain Mk.5 (1970) – ostateczny wariant produkcyjny oparty na wersji Mk 3/3, z 750-konnym silnikiem L60 Mark 8A, z ulepszeniami systemu ochrony przed bronią masowego rażenia.
• Chieftain Mk.6 (1979) – ulepszona wersja Mk.2 przebudowana do standardu Mk.5.
• Chieftain Mk.7 – Mk.3 przebudowany do standardu Mk.5. Wersja Mk./2c została zbudowana i dostarczona do Omanu.
• Chieftain Mk.8 – Chieftain Mk.3/3 ulepszony do standardu Chieftain Mk.5
• Chieftain Mk.9 – ulepszona wersja Mk.6 z systemami IFCS oraz z nowymi radiostacjami Clansman.
• Chieftain Mk.10 (1985) – ulepszona wersja Mk.6 i Mk.7 wyposażone w IFCS i Stillbrew. Pakiet ochrony załogi Stillbrew został nałożony na przód i pierścień wieży.
• Chieftain Mk.11 (1988-1990) – wersja Mk.8 wyposażona w IFCS, Stillbrew, system NBC No 11, TOGS (Thermal Observation and Gunnery System) oraz dalmierz laserowy.
• Chieftain Mk.12 – ulepszona wersja Mk.11, anulowana z powodu wprowadzenia do służby czołgu Challenger 2.

Przypisy

Bibliografia

• Foss F. Ch.: Jane’s tank & combat vehicle recognition guide. New York: HarperCollinsPublishers, 2000. ISBN 0-00-472452-6.

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć