Chimera (czasopismo)

Chimera: miesięcznik poświęcony sztuce i literaturze

Reprodukcja okładki i strony 17 z pierwszego numeru pisma.
Państwo	Królestwo Polskie
Adres	Warszawa
Język	polski
Pierwszy numer	1901
Ostatni numer	1907
OCLC	839145349

Chimera: miesięcznik poświęcony sztuce i literaturze – czasopismo literacko-artystyczne wydawane nieregularnie w latach 1901–1907 w Warszawie. Redaktorem i kierownikiem artystycznym pisma był Zenon Przesmycki (Miriam).

Charakterystyka czasopisma

„Chimera” zajmowała wyjątkową pozycję na mapie polskich czasopism literackich. Była pierwszym tak starannie wydawanym periodykiem, w całości poświęconym sztuce – pisała o nim Anna Szczepańska – elitarnym, o niewielkim nakładzie, programowo skierowanym do wąskiej grupy odbiorców”^[1]. Utwory publikowane w „Chimerze” nie prezentowały jednego wybranego nurtu literackiego; Zenon Przesmycki w doborze dzieł kierował się jedynie walorami artystycznymi, odrzucał zaś sztukę popularną. Za tekst programowy czasopisma uważało się głośny artykuł Miriama Walka ze sztuką^[2].

Z początku „Chimera” wydawana była jako miesięcznik, jednak już w pierwszym roku funkcjonowania pisma kolejne zeszyty zaczęły ukazywać się nieregularnie; ogółem opublikowano 30 zeszytów. Nakład wynosił 600 egzemplarzy, z czego jedynie około 400 znajdowało nabywców. Archiwum „Chimery” spłonęło podczas powstania warszawskiego.

W redakcji „Chimery” – w Warszawie, początkowo przy ulicy Książęcej 7, od połowy roku 1902 przy ulicy Nowy Świat 22, a pod koniec funkcjonowania czasopisma przy ulicy Widok 13^[3] – Zenon Przesmycki organizował wystawy i pokazy sztuki, m.in. zbiorów Feliksa Jasieńskiego.

Wybrani współpracownicy

W „Chimerze” publikowali czołowi poeci i prozaicy Młodej Polski, m.in.: Wacław Berent, Antoni Lange, Bolesław Leśmian, Zofia Nałkowska, Jan Lemański, Feliks Jasieński, Jan Kasprowicz, Stefan Żeromski, Władysław Stanisław Reymont, Stanisław Przybyszewski, Leopold Staff, Stanisław Wyspiański, Maria Komornicka, Stanisław Korab-Brzozowski, Tadeusz Miciński, Stanisław Wyrzykowski. W czasopiśmie opublikował także swoją pracę lekarz psychiatra i filozof medycyny Kazimierz Filip Wize^[4].

Czołowymi ilustratorami „Chimery” byli Edward Okuń, Franciszek Siedlecki i Józef Mehoffer. Ferdynand Ruszczyc był autorem okładek w latach 1904–1907.

Biblioteka „Chimery”

Poza czasopismem dodatkowo wydawana była książkowa Biblioteka „Chimery”:

• Hugo von Hofmannsthal, O wierszach dialog, przeł. Stanisław Wyrzykowski
• Maria Komornicka vel. Piotr Odmieniec Włast, Biesy
• Friedrich Nietzsche, Dusza dostojna, przeł. Stanisław Wyrzykowski
• Joséphin Péladan, Ostatni wykład Leonarda, przeł. Miriam
• Władysław Reymont, Komurasaki
• Jan Rundbaken, Śladem Rosynanta
• Marcel Schwob, Krucjata dziecięca, przeł. Miriam
• Auguste de Villiers de L’Isle-Adam, Axel, przeł. Miriam
• Julius Zeyer, Król Kofetua, przeł. Miriam
• Stefan Żeromski, Powieść o Udałym Walgierzu

Przypisy

Bibliografia

• G. Bąbiak, Metropolia i zaścianek. W kręgu „Chimery” Zenona Przesmyckiego, Warszawa 2002.
• Anna Szczepańska, „Chimera”. Tekstowa kolekcja Zenona Przesmyckiego, Gdańsk 2008.

Linki zewnętrzne

• Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa)
• Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Biblioteka im. Wacława Borowego)
• Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa)
• Czasopismo „Chimera” w wersji cyfrowej (Internet Archive)