Chitozan

Chitozan
Identyfikacja
Numer CAS

9012-76-4

PubChem

71853

Chitozanorganiczny związek chemiczny z grupy polisacharydów; pochodna chityny, powstająca w wyniku jej częściowej deacetylacji. Jest nietoksyczny, biokompatybilny i degradowalny[2].

Powstawanie chitozanu w wyniku częściowej deacetylacji chityny

Jest stosowany w medycynie, m.in. jako składnik materiałów opatrunkowych[3][4]. Działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwbólowo, tamuje krwawienie oraz przyspiesza proces gojenia ran[2][5][6][7][8]. Używa się go także w opatrunkach stosowanych na polu walki w celu doraźnego powstrzymania krwawienia[9].

Chitozan jest mukoadhezyjny i dobrze pokrywa mokre powierzchnie, np. skórę i błony śluzowe[5]. Stosowany jest jako nośnik w mukoadhezyjnych układach dostarczania leków (MDDS, z ang. mucoadhesive drug delivery system), dzięki którym leki zostają związane z miejscem swojego działania, tj. błonach śluzowych[10].

Jest dopuszczony do stosowania jako suplement diety w produktach na odchudzanie. Jego działanie ma polegać na blokadzie wchłaniania tłuszczu, jednak wyniki przeprowadzonych badań są niejednoznaczne, a jego skuteczność budzi wątpliwości[11].

Mikrokrystaliczny chitozan charakteryzuje się:

  • wysoką wartością wskaźnika wtórnego pęcznienia
  • zdolnością do tworzenia błon polimerowych bezpośrednio z zawiesiny
  • wysoką adhezyjnością
  • kontrolowaną bioaktywnością, a zwłaszcza działaniem antybakteryjnym
  • biozgodnością i nietoksycznością
  • wysoką stabilnością w postaci zawiesiny
  • dobrą mieszalnością z szeregiem substancji, w tym polimerami
  • dużą reaktywnością chemiczną
  • dużą pojemnością sorpcyjną oraz zdolnościami chelatującymi

Przypisy

  1. Chitozan (nr C3646) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-05-29]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Piotr Mazurek, Sebastian Kuliński, Jerzy Gosk. Możliwości wykorzystania chityny i chitozanu w leczeniu ran. „Polim. Med.”. 43 (4), s. 297–302, 2013. [dostęp 2018-04-29]. 
  3. Buddy G. Kozen i inni, An alternative hemostatic dressing: comparison of CELOX, HemCon, and QuikClot, „Academic Emergency Medicine: Official Journal of the Society for Academic Emergency Medicine”, 15 (1), 2008, s. 74–81, DOI10.1111/j.1553-2712.2007.00009.x, PMID18211317.
  4. Russell W.J. Millner i inni, A new hemostatic agent: initial life-saving experience with Celox (chitosan) in cardiothoracic surgery, „The Annals of Thoracic Surgery”, 87 (2), 2009, e13–14, DOI10.1016/j.athoracsur.2008.09.046, PMID19161732.
  5. a b Dina Raafat, Hans-Georg Sahl, Chitosan and its antimicrobial potential-a critical literature survey, „Microbial Biotechnology”, 2 (2), 2009, s. 186–201, DOI10.1111/j.1751-7915.2008.00080.x, PMID21261913, PMCIDPMC3815839.
  6. Y Okamoto, Analgesic effects of chitin and chitosan, „Carbohydrate Polymers”, 49 (3), 2002, s. 249–252, DOI10.1016/s0144-8617(01)00316-2.
  7. Rejane C. Goy, Douglas de Britto, Odilio B.G. Assis, A review of the antimicrobial activity of chitosan, „Polímeros”, 19 (3), 2009, s. 241–247, DOI10.1590/S0104-14282009000300013.
  8. Tianhong Dai i inni, Chitosan preparations for wounds and burns: antimicrobial and wound-healing effects, „Expert Review of Anti-Infective Therapy”, 9 (7), 2011, s. 857–879, DOI10.1586/eri.11.59, PMID21810057, PMCIDPMC3188448.
  9. Ian Wedmore i inni, A special report on the chitosan-based hemostatic dressing: experience in current combat operations, „The Journal of Trauma”, 60 (3), 2006, s. 655–658, DOI10.1097/01.ta.0000199392.91772.44, PMID16531872.
  10. Wang-Zhan Jiang, Yang Cai, Hao-Ying Li, Chitosan-based spray-dried mucoadhesive microspheres for sustained oromucosal drug delivery, „Powder Technology”, 312, 2017, s. 124–132, DOI10.1016/j.powtec.2017.02.021.
  11. Blokery węglowodanów i blokery wchłaniania tłuszczu - czy działają?, sportodzywki.pl, 23 maja 2022 [dostęp 2022-05-26].

Media użyte na tej stronie

NFPA 704.svg
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
Chitosan Synthese.svg
Schematic drawing of the enzymatic synthesis of Chitosan
Chitosan chemical structural formula.svg
Skeletal formula of chitosan — a linear polysaccharide composed of randomly distributed β-(1→4)-linked D-glucosamine (deacetylated unit) and N-acetyl-D-glucosamine (acetylated unit). This structure shows completely deacetylated chitosan.