Chlebowiec

Chlebowiec
Ilustracja
Morfologia Artocarpus altilis
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządróżowce
Rodzinamorwowate
Rodzajchlebowiec
Nazwa systematyczna
Artocarpus J.R. Forst. & G. Forst
Charact. Gen. 51. 29 Nov 1775
Owoce A. hetrophyllus

Chlebowiec (Artocarpus J. R. Forst. & G. Forst.) – rodzaj roślin z rodziny morwowatych. Obejmuje 56 gatunków[3]. Rośliny te rosną w Azji Południowo-Wschodniej, wyspach zachodniej Oceanii oraz w północnej części Australii[3]. Owoce szeregu gatunków są jadalne. Popularnie uprawiane (współcześnie w tropikach także poza pierwotnym zasięgiem) są takie gatunki jak: chlebowiec właściwy, różnolistny, chempedak i wonny[4].

Morfologia

Wiecznie zielone drzewa podobne do figowców. Kora, łodygi i liście po uszkodzeniu wydzielają sok mleczny[5]. Kwiaty rozdzielnopłciowe, kwiaty żeńskie gęsto skupione na krótkich i mięsistych szypułkach[5]. Owoc mięsisty.

Systematyka

Synonimy[6]

Polyphema Lour., Radermachia Thunb., Sitodium Parkinson

Pozycja systematyczna według APweb (2001...)

Rodzaj należący do rodziny morwowatych (Moraceae), która wraz z siostrzanym kladem pokrzywowatymi należy do kladu kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].

Wykaz gatunków[3][4]
  • Artocarpus altilis (Parkinson) Fosberg – chlebowiec właściwy, drzewo chlebowe
  • Artocarpus altissimus (Miq.) J.J.Sm.
  • Artocarpus anisophyllus Miq.
  • Artocarpus annulatus F.M.Jarrett
  • Artocarpus borneensis Merr.
  • Artocarpus brevipedunculatus (F.M.Jarrett) C.C.Berg
  • Artocarpus chama Buch.-Ham.
  • Artocarpus dadah Miq.
  • Artocarpus elasticus Reinw. ex Blume
  • Artocarpus excelsus F.M.Jarrett
  • Artocarpus fretessii Teijsm. & Binn. ex Hassk.
  • Artocarpus fulvicortex F.M.Jarrett
  • Artocarpus glaucus Blume
  • Artocarpus gomezianus Wall. ex Trécul
  • Artocarpus gongshanensis S.K.Wu ex C.Y.Wu & S.S.Chang
  • Artocarpus griffithii (King) Merr.
  • Artocarpus heterophyllus Lam. – chlebowiec różnolistny, drzewo bochenkowe
  • Artocarpus hirsutus Lam.
  • Artocarpus hispidus F.M.Jarrett
  • Artocarpus humilis Becc.
  • Artocarpus hypargyreus Hance ex Benth.
  • Artocarpus integer (Thunb.) Merr. – chlebowiec chempedak
  • Artocarpus kemando Miq.
  • Artocarpus lacucha Buch.-Ham.
  • Artocarpus lamellosus Blanco
  • Artocarpus lanceifolius Roxb.
  • Artocarpus longifolius Becc.
  • Artocarpus lowii King
  • Artocarpus montanus E.M.Gardner & Zerega
  • Artocarpus nanchuanensis S.S.Chang S.C.Tan & Z.Y.Liu
  • Artocarpus nigrifolius C.Y.Wu
  • Artocarpus nobilis Thwaites
  • Artocarpus obtusus F.M.Jarrett
  • Artocarpus odoratissimus Blanco – chlebowiec wonny
  • Artocarpus ovatus Blanco
  • Artocarpus palembanicus Miq.
  • Artocarpus parvus Gagnep.
  • Artocarpus petelotii Gagnep.
  • Artocarpus pithecogallus C.Y.Wu
  • Artocarpus reticulatus Miq.
  • Artocarpus rigidus Blume
  • Artocarpus rubrosoccatus E.M.Gardner, Chaveer. & Zerega
  • Artocarpus rubrovenius Warb.
  • Artocarpus sarawakensis F.M.Jarrett
  • Artocarpus sepicanus Diels
  • Artocarpus sericicarpus F.M.Jarrett
  • Artocarpus styracifolius Pierre
  • Artocarpus subrotundifoliu s Elmer
  • Artocarpus tamaran Becc.
  • Artocarpus teysmannii Miq.
  • Artocarpus thailandicus C.C.Berg
  • Artocarpus tomentosulus F.M.Jarrett
  • Artocarpus tonkinensis A.Chev. ex Gagnep.
  • Artocarpus treculianus Elmer
  • Artocarpus vrieseanus Miq.
  • Artocarpus xanthocarpus Merr.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
  3. ↑ a b c Artocarpus J.R.Forst. & G.Forst.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-31].
  4. ↑ a b Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 118. ISBN 83-7311-378-9.
  5. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Artocarpus incisus Blanco2.267-cropped.jpg
Artocarpus incisa Blanco (inside Artocarpus altilis species)
Arto commun 070509 0128 ltn.jpg
Autor: Wie146, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Artocarpus heterophyllus (Jackfruit), seeded form, from Darmaga, Bogor, West Java, Indonesia