Chlebowo (województwo lubuskie)

Chlebowo

wieś
Wjazd do wsi
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	Gubin
Liczba ludności (2013)	651[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-620
Tablice rejestracyjne	FKR
SIMC	0909207
Położenie na mapie gminy wiejskiej Gubin Chlebowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Chlebowo
Położenie na mapie województwa lubuskiego Chlebowo
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Chlebowo
52°02′12″N 14°52′08″E/52,036667 14,868889

Chlebowo (niem. Niemaschkleba, 1935–1945 Lindenhain, dolnołużycki Namašklěb,^[2] w latach 1945–1953 Niemaszchleba^[3]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin, w pobliżu Odry, przy drodze wojewódzkiej nr 138 Gubin – Gorzów Wielkopolski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od słowiańskiej nazwy oznaczającej pieczywo – chleb, która funkcjonuje w tej samej formie zarówno po polsku jak po łużycku. W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Schwchleb oraz Nemascleb^[4][5]. W październiku 1935 roku po dojściu do władzy narodowych socjalistów Niemcy chcąc zatrzeć ślady łużyckie zmienili nazwę z Niemaszchleba na całkowicie niemiecką nazwę Lindenhain^[6]. Po 1945 roku miejscowość miała początkowo nazwę Niemaszchleba^[7], a w 1947 roku na trzeciej konferencji Komisji Ustalania Nazw Miejscowych uczeni potwierdzili jej polską nazwę Niemaszchleba^[8]. W 1953 roku opublikowano zarządzenie Prezesa Rady Ministrów zmieniające nazwę Niemaszchleba na Chlebowo^[9][8].

Historia

Wieś położona na terenie historycznych Łużyc Dolnych, przed 1815 należała do Saksonii, następnie do Prus i zjednoczonych Niemiec, od 1945 do Polski.

Od roku 1353 do XIX wieku wieś należała do Gubina (Guben)^[10]. Wieś na przestrzeni dziejów przechodziła różne etapy. W 1429 roku wojska wycofujące się z kierunku Krosna paliły napotkane wsie – spłonęła również Niemaszchleba^[10]. W 1441 roku została dana w zastaw za 100 kop czeskich groszy rodzinie v. Kalckreuth. W 1648 wieś została spustoszona^[10].

Do historii przeszła skarga mieszkańców Chlebowa z 1664 r., gdy parafianie miejscowego kościoła ewangelickiego żądali od władcy Saksonii Christiana odprawiania nabożeństw w języku słowiańskim^[11].

Nawierzchnia drogi wiejskiej ułożona jest z brukowca. Do wsi należały gubeńskie lasy, kolonia (niem. Augustwalde), boczny folwark, owczarnia na wrzosach położona nad jeziorem Głębokim i pojedyncze gospodarstwo o nazwie (niem. Panicke), które w 1867 r. zostało odbudowane jako leśniczówka. W tym samym roku oprócz dwóch folwarków wspomina się również dwa młyny wodne. Między miejscowościami Chlebowo i Połęcko istnieje możliwość przepłynięcia Odry promem^[12].

Wieś od 2003 roku posiada sieć wodną. Od 2007 roku w Chlebowie odbywa się Święto Chleba, którego organizatorami są Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Gubin i Rada Sołecka^[13].

Zabytki

Kościół

dzwonnica

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[14]:

• kościół parafialny pod wezwaniem świętego Józefa, gotycki z XIII wieku, przebudowany w XIV, XV i XVI wieku^[15][16]. W XV oraz XVIII–XIX stuleciu dokonana została jego przebudowa, a po 1945 roku dostawiono od strony zachodniej przedsionek. W 1900 roku rozebrano wieżę, która groziła zawaleniem^[17]. Jest salową budowlą założoną na rzucie prostokąta. Po południowej stronie dobudowano kruchtę. Posiada wspólny dach nad nawą i prezbiterium. Wyposażenie świątyni stanowi wykonany współcześnie elektryczny ołtarz oraz ławki^[18].

inne zabytki:

• pomnik ku czci żołnierzy z I wojny światowej, obecnie figura maryjna, znajduje się obok kościoła^[17].

Zobacz też

• Powiat gubiński
• Chlebowo
• Chlebów

Przypisy

Bibliografia

• Wydawnictwo Gubińskiego Towarzystwa Kultury 1999 r. – Zeszyty Gubińskie nr 5, s. 20
• Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 187–200. ISBN 978-83-88059-54-4.
• Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 244. ISBN 978-83-919914-8-2.