Chlina

Chlina

wieś
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	zawierciański
Gmina	Żarnowiec
Sołectwo	Chlina
Wysokość	średnio 325 m n.p.m.
Liczba ludności (2008)	773
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	42-439[1]
Tablice rejestracyjne	SZA
SIMC	0225615
Położenie na mapie gminy Żarnowiec Chlina
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Chlina
Położenie na mapie województwa śląskiego Chlina
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego Chlina
50°26′50″N 19°49′34″E/50,447222 19,826111
Strona internetowa

Chlina – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Żarnowiec.

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chlina, po jej zniesieniu w gromadzie Żarnowiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Chlina jest jedną z wsi gminy Żarnowiec, dzieli się na trzy kolonie: Zamiechówkę, Chlinę Górną i Chlinę Dolną. Położona na wyżynie Miechowskiej na wysokości 299–384 m n.p.m. We wsi znajduje się kościół pw. św. Bartłomieja, Ochotnicza Straż Pożarna oraz funkcjonuje Koło Gospodyń Wiejskich i Związek Młodzieży Wiejskiej. Miejscowość liczy około 780 mieszkańców. Przez Chlinę Dolną przepływa struga Chlinka, która wpada do Udorki, a następnie do Pilicy. W miejscowości zachowały się resztki tradycyjnej zabudowy w tzw. okoły.

Części wsi

Historia

Chlina prawdopodobnie istniała już w XI wieku, według świadectwa wizyt kościółek został założony w 1090 roku, który na belce ma datę 1292 rok^[4]. W 1336 roku została lokowana przez Leonarda Starego, Jakuba i Świetosława, jako wieś rycerska na prawie średzkim. Następnie sołectwo zostało sprzedane Janowi Szklarzowi, który wybudował młyn i karczmę oraz miał prawo wyrębu lasu na potrzeby wyrobu szkła, w zamian był zobowiązany do wypraw wojennych. Wzmianka z 1354 roku mówi o obowiązku tzw. Świętopietrza. W 1389 Władysław II Jagiełło zatwierdził posiadanie sołectwa w Chlinie, mieszczaninowi żarnowieckiemu Piotrowi, od tego roku miejscowość była własnością królewską, natomiast sołtys był zobowiązany do wypraw wojennych, na koniu z lancą i w zbroi. W połowie XV wieku w Chlinie istniał folwark, karczma, oraz drewniany modrzewiowy kościół pw. św. Bartłomieja. W 1512 roku Zygmunt Stary odnowił przywilej Władysława Jagiełły, dla Pawła Boskiego. Po 1517 roku Chlina była własnością wójta sądu najwyższego w Krakowie Jakuba Moyssnera, którą nabył od Pawła, Kaspra, Feliksa i Mikołaja z Beska, a w 1533 roku miejscowość należała do klucza żarnowieckiego. W XVIII w. właścicielami miejscowość była rodzina Wesslów – prawdopodobnie Maria Józefa z Wesselów Sobieska właścicielka dóbr Pileckich. W roku 1747 ustanowiono, że zasłużeni ludzie dla królestwa będą mogli się osiedlać w Chlinie. W 1771 roku miejscowość była w rękach Michała Walewskiego, w 1827 roku we wsi były 123 domy, a parafia liczyła 2085 parafian. Obecny nowy kościół murowany pw. św. Bartłomieja wzniesiono w 1840 roku. W 1856 roku część Chliny została nadana jako majorat generałowi Uszakow^[4] – prawdopodobnie Aleksander Uszakow. W XIX wieku w miejscowości była już szkoła podstawowa, wzmiankowana w 1885 roku^[5], która znajdowała się w Chlinie Dolnej. W 1928 roku Chlina liczyła 1456 mieszkańców, posiadała szkołę (Chlina Dolna), kościół (Chlina Dolna), trzy sklepy z artykułami spożywczymi. Funkcjonowała kooperatywa (spółdzielnia) „Przebudzenie” Sp. z o.o., ponadto w miejscowości był kowal, rzeźnik, wytwórca masła.

W 1933 r. gromada Chlina-Dolna należąca do gminy Żarnowiec składała się z wsi Chlina Dolna, wsi Chlina Górna i wsi Zamiechówka^[6].

Zabytki

• Barokowy kościół pw. św. Bartłomieja z 1840 roku zbudowany na miejscu drewnianego modrzewiowego kościółka z XI wieku, wzmiankowanego w 1354 roku. Obecny kościół to murowana jednonawowa budowla, przebudowana po pożarze w 1931 z nowym kolebkowym sklepieniem. Z węższym prostokątnym prezbiterium. Przy prezbiterium od strony południowej usytuowana zakrystia, przy nawie głównej od zachodu kruchta. W prezbiterium późnobarokowy XVII wieczny ołtarz główny z obrazem św. Bartłomieja. Dwa późnobarokowe ołtarze boczne z barokowymi obrazami. W lewym północno-wschodnim rogu nawy głównej, wczesnobarokowa ambona z I połowy XVII wieku, oraz XVII-wieczna barokowa kamienna chrzcielnica^[7]. Większość wyposażenia z pierwotnego kościółka. Organy z lat 40. XX wieku.

Religia

Parafia rzymskokatolicka pw. św. Bartłomieja Apostoła, w dekanacie wolbromskim, diecezji sosnowieckiej

Szlak turystyczny

• Przez Chliny, jej północną część, przebiega szlak rowerowy Żarnowiec – Udórz. Dawniej biegł tędy czarny pieszy szlak Partyzantów Ziemi Olkuskiej.

• Strona Szkoły Podstawowej w Chlinie

Przypisy

Bibliografia

• Słownik Geograficzny, 1880, t.I s. 585, W. Jaskłowski, Żarnowiec i okolice, 1910.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Żarnowiec – Pracownia urbanistyczno – architektoniczna – „Olkusz” s.c. 2000.

Linki zewnętrzne

• Chlina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 585 .
• Chlina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 306 .