Chloryty

chloryt

Chloryty – grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów. Należą do minerałów szeroko rozpowszechnionych na Ziemi.

Nazwa pochodzi od gr. Chloros (khloros) = zielony i nawiązuje do częstej barwy tych minerałów.

Właściwości

• Wzór chemiczny: są to glinokrzemiany metali dwu i trójwartościowych, głównie: magnezu, glinu, żelaza, rzadziej: chromu, niklu, manganu, cynku.
• Układ krystalograficzny: jednoskośny
• Twardość: niewielka, zwykle 2-3
• Gęstość: od 2,5 do 3,4; sporadycznie większa
• Rysa: szarozielona, biała
• Barwa: najczęściej zielona (w odcieniach), też: biała, żółta, brunatna, czarna
• Przełam: nierówny
• Połysk: perłowy, szklisty, tłusty
• Łupliwość: doskonała jednokierunkowa

Zazwyczaj tworzą kryształy o pokroju sześciobocznych tabliczek, blaszek, łuseczek, słupków. Występują w skupieniach zbitych, ziarnistych, skrytokrystalicznych, ziemistych, proszkowych, wachlarzowych. Często tworzą żyłki, naloty, i naskorupienia.

Systematyka chlorytów nastręcza trudności. Chloryty klasyfikuje się najczęściej dwojako: na podstawie ich składu chemicznego i na podstawie ich zasadniczych własności optycznych.

Ze względu na skład chemiczny chloryty dzielimy na:

• magnezowe (ortochloryty): chloryt magnezowy, pennin, klinochlor, sheridanit = grochowit, ripidolit, korundofilit
• żelaziste: szamozyt, pseudoturyngit, brunsvigit, dafnit, ripidolit, delesyt
• chromowe: kammereryt (rodochrom), klinochlor chromowy, koczubeit, cookeit, manandonit
• manganowe: pennantyt, gonyertyt
• niklowe: nimit
• cynkowe

Występowanie

Występują w wielu skałach osadowych. Często pojawiają się w druzach i szczelinach wśród pegmatytów, wypełniają geody i migdały w skałach wulkanicznych. Pojawiają się w strefie wietrzenia jako minerały wtórne. Tworzą pseudomorfozy po innych minerałach.

Miejsca występowania:

• chloryt magnezowy – poznany w Traversella, Piemont Włochy, USA – Karolina Pn, Massachusetts, Austria- Styria
• klinochlor – w okolicach Złotego Stoku, Jeleniej Góry, Strzelina - Polska,
• sulunit _ Zagłębie Donieckie Ukraina
• brunsvigit – Niemcy – G. Harz, Wielka Brytania – Kornwalia
• delesyt (menalolit) – w okolicach Krakowa, Złotoryi - Polska,
• szamozyt (chamosyt) – Francja – Lotaryngia, Czechy, Rosja – Ural, okolice Częstochowy - Polska,
• pennantyt – Wielka Brytania – Carnavonshire,
• klementyn – Czechy - Kutna Hora
• koczubeit – Rosja – Ural (Karkadinsk)
• cookeit – Szwecja, USA – Maine,
• manandonit – Madagaskar
• chlorytoid – Rosja – Ural, Luksemburg, Belgia
• ganofyllit – Szwecja - Harstig, USA – New Jersey

Zastosowanie

• interesują naukowców
• interesują kolekcjonerów
• wykorzystywane jako materiał rzeźbiarski
• do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej

Bibliografia

• J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
• A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
• A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd. Geologiczne W-wa 1965

Zobacz też

chloryt, chlorytoid