Chmielniki (powiat bydgoski)

Artykuł

53°0′25″N 18°2′52″E

- błąd

38 m

WD

53°0'N, 18°2'E

- błąd

2285 m

Odległość

1307 m

Chmielniki
osada
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

bydgoski

Gmina

Nowa Wieś Wielka

Sołectwo

Brzoza

Wysokość

70 m n.p.m.

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

86-060[1]

Tablice rejestracyjne

CBY

SIMC

0092657

Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka
Mapa konturowa gminy Nowa Wieś Wielka, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Chmielniki”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego
Mapa konturowa powiatu bydgoskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Chmielniki”
Ziemia53°00′25″N 18°02′52″E/53,006944 18,047778
Plaża w Chmielnikach nad Jeziorem Jezuickim

Chmielniki (niem. Hopfengarten) – osada położona nad Jeziorem Jezuickim w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim, w gminie Nowa Wieś Wielka, w sołectwie Brzoza.

W latach 1950–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Położenie

Chmielniki są miejscowością niesołecką usytuowaną na południowo-zachodnim skraju Puszczy Bydgoskiej, między linią kolejową nr 131, a drogą krajową nr 25 BydgoszczInowrocław. Miejscowość na południowo-wschodnim krańcu przylega do Jeziora Jezuickiego, a od zachodu do łąk nadnoteckich.

Pod względem fizycznogeograficznym Chmielniki leżą w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska na pograniczu mikroregionu Dolina Kanału Noteckiego[2].

Charakterystyka

Chmielniki są niewielką osadą położoną w zasięgu oddziaływania aglomeracji Bydgoszczy. Zabudowa rozciąga się wzdłuż drogi krajowej nr 25 Bydgoszcz - Inowrocław. Przy linii kolejowej położona jest stacja Chmielniki Bydgoskie, która w sezonie letnim już od początku XX wieku służy udającym się na wypoczynek nad Jezioro Jezuickie. Przy jeziorze położony jest ośrodek wypoczynku świątecznego, urządzony już w okresie międzywojennym, rozbudowany w latach 60. i 70. oraz po 2000 r. Znajduje się tam m.in. plaża, pomosty, kąpielisko, obiekty sportowe, place zabaw, wypożyczalnia sprzętu wodnego, baza gastronomiczna, noclegowa itp.

Miejscowość otoczona jest obszarami cennymi przyrodniczo: Puszczą Bydgoską z Obszarem Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej oraz łąkami nadnoteckimi, chronionymi w OCK „Łąki Nadnoteckie”. W odległości ok. 1 km na zachód od Chmielnik znajduje się rezerwat leśny Dziki Ostrów, chroniący dąbrowę świetlistą[3].

Do Chmielnik dociera szlak turystyczny zielony szlak turystyczny „Relaks” wiodący z Bydgoszczy poprzez Puszczę Bydgoską[4].

Na terenie wsi zlokalizowane są trzy nieczynne cmentarze ewangelickie[5][6] oraz Sala Królestwa zboru Świadków Jehowy[7].

Historia

Na mapie Schröttera z końca XVIII wieku miejscowość oznaczono Hopfengarten. W przybliżeniu po dzisiejszym śladzie przebiegała droga łącząca Bydgoszcz z Inowrocławiem. Na skraju łąk nadnoteckich znajdowały się pojedyncze zabudowania oraz karczma nad Jeziorem Jezuickim. W 1872 r. zbudowano linię kolejową Bydgoszcz-Inowrocław (tzw. kolej poznańsko-bydgoską) wraz ze stacją Chmielniki Bydgoskie.

Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi Chmielniki (niem. Hopfengarten) w powiecie bydgoskim mieszkało 50 osób (45 ewangelików, 5 katolików) w 8 domach[8]. Przy wsi znajdowała się karczma zwana Seekrug, którą zamieszkiwało 5 ewangelików[8]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. Chmielniki należały do rządowej domeny bydgoskiej[9]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że we miejscowości Hopfengarten znajdowała się kolonia osadnicza, osada Mochelberg i karczma Seekrug. Łącznie mieszkało tu 121 osób (120 ewangelików, 1 katolik) w 13 domach. Najbliższa szkoła elementarna znajdowała się w Dobromierzu. Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Bydgoszczy[10].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Chmielniki były kolonią w powiecie bydgoskim, położoną nad Jeziorem Jezuickim. Mieszkało tu w 16 domach 112 osób, w tym 111 ewangelików i tylko 1 katolik. Na gruntach wsi Brzoza znajdowała się natomiast stacja kolejowa Chmielniki, gdzie mieszkało 28 osób (urzędnicy kolejowi i pocztowi z rodzinami)[11].

W 1898 r. odnotowano, że na linii Bydgoszcz-Chmielniki kursowały piętrowe wagony kolejowe, przeznaczone dla wyjazdów rekreacyjnych w okresie wiosenno-letnim[12].

Podczas powstania wielkopolskiego Chmielniki znalazły się na linii walk oddziałów polskich usiłujących zbliżyć się do Bydgoszczy. W nocy z 21 na 22 stycznia 1919 r. oddziały Pawła Cymsa i Jana Tomaszewskiego zajęły Brzozę, lecz późniejsza kontrofensywa niemiecka zepchnęła oddziały polskie na południe od Nowej Wsi Wielkiej[13]. Miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski 20 stycznia 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego.

W okresie międzywojennym przystanek kolejowy Chmielniki znalazł się razem z wsią Brzoza w obrębie powiatu bydgoskiego w gminie Bydgoszcz-wieś. W latach 1945–1954 Chmielniki należały do wsi Brzoza. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość znalazła się w gromadzie Brzoza[12], a po jej likwidacji w 1961 roku w gromadzie Nowa Wieś Wielka. W skład sołectwa Brzoza wchodziły wówczas: wieś Brzoza, leśnictwa Brzoza i Zielonka, stacja kolejowa Chmielniki oraz osady Piecki i Stryszek.

W 1968 r. urządzono kąpielisko nad Jeziorem Jezuickim, które w sezonie letnim odwiedzało naraz nawet kilka tysięcy osób[12]. Od 2003 roku w Chmielnikach nad jeziorem funkcjonuje prywatny ośrodek wypoczynkowy.

5 sierpnia 2020 rozpoczęto przebudowę biegnącego przez miejscowość 1140-metrowego odcinka drogi krajowej nr 25, w ramach której do końca października 2020 kosztem ponad 3,6 mln zł toruńskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Drogowo-Inżynieryjnego dokona poszerzenia poboczy, wykona nową nawierzchnię z pasem lewoskrętu, wysepkami i przejściem dla pieszych, wyremontuje dwie zatoki autobusowe i chodniki oraz przebuduje zjazdy na posesje[14].

Zobacz też

Inne miejscowości o nazwie Chmielniki: Chmielniki. Około 1 km na zachód od Chmielnik znajduje się zabytkowy pałac myśliwski Skórzewskich w Brzozie-Mochyłku.

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 145 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
  3. Gmina Nowa Wieś [dostęp 2014-09-24].
  4. Włodzimierz Bykowski, Weekend w drodze - interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy, Bydgoszcz: Wydawnictwo Apeiron, 1999, ISBN 83-911441-0-0, OCLC 749444166.
  5. Zapomnieni - zdjęcia pierwszego cmentarza [dostęp 2012-04-05].
  6. Zapomnieni - lista cmentarzy ewangelickich na terenie gminy [dostęp 2012-04-05].
  7. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-22].
  8. a b Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
  9. Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 426.Sprawdź autora:1.
  10. Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
  11. http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/590 dostęp 6-10-2014
  12. a b c Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
  13. Bydgoszcz w dobie powstania wielkopolskiego. Praca zbiorowa pod red. Zdzisława Grota. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Popularnonaukowe nr 5. Bydgoszcz 1970
  14. Rozpoczyna się remont drogi krajowej nr 25 w Chmielnikach i Prądocinie

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
Jezioro Jezuickie plaża lato.jpg
Plaża w Chmielnikach; jezioro Jezuickie k. Bydgoszczy
Nowa Wieś Wielka (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Nowa Wieś Wielka, Polska
Bydgoszcz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Bydgoszcz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.46 N
  • S: 52.91 N
  • W: 17.65 E
  • E: 18.42 E
Chmielniki Bydgoskie.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Przystanek kolejowy Chmielniki Bydgoskie.