Chośnicki

(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki I
Herb Chośnicki i jego odmiany
(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki I a
(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki II
(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki II a
(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki II b
(c) GFDL, CC BY 3.0
Chośnicki II c

Chośnicki (Malek, Małek odmienny, Podjaski odmienny, Strzały) – polski herb szlachecki, używany przez rodzinę osiadłą na Kaszubach. Według Przemysława Pragerta jest to ten sam herb co Podjaski[1]. Rozróżnienia na osobne herby dokonał Juliusz Karol Ostrowski[2], a powtórzył go Tadeusz Gajl. Według nich jest to odmiana herbu Podjaski[3].

Opis herbu

Herb występował w kilku wariantach, które przytacza Przemysław Pragert[1]. Opisy z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego[4]:

Chośnicki I (Strzały, Podjaski Ia, Małek odmienny, Malek): W polu błękitnym pod trzema strzałami – środkowej żeleźcem do góry, a bocznych ukośnie ku bokom tarczy – trzy listki koniczyny zielone na jednej łodyżce. Nad hełmem w koronie strzały ułożone jak na tarczy.

Chośnicki Ia (Podjaski Ib, Małek odmienny, Malek): Trzy zielone listki koniczyny na osobnych łodygach.

Chośnicki II (Podjaski IIb, Małek odmienny, Malek, Malecki): Strzały w godle skrzyżowane w gwiazdę, pojedynczy listek koniczyny, brak korony na hełmie.

Chośnicki IIa (Podjaski II, Małek odmienny, Malek): Jak poprzedni, ale jest korona na hełmie i strzały w klejnocie skrzyżowane w gwiazdę.

Chośnicki IIb (Podjaski IIa, Małek odmienny, Malek): Jak poprzedni, ale bez koniczyny.

Chośnicki IIc (Podjaski IIc, Małek odmienny, Malek): Jak II, bez koniczyny.

Najwcześniejsze wzmianki

Herb odnotowany przez polskie i niemieckie herbarze. Z polskich heraldyków wymieniają go: Kasper Niesiecki i Juliusz Karol Ostrowski (wariant Chośnicki Ia, jako Chośnicki, Ostrowski jeszcze Chośnickiego IIa, jako Podjaski II). Wariant I wymienia Jan Dachnowski (Herbarz szlachty Prus Królewskich w XVIII wieku). Warianty II, IIb i IIc wymienia herbarz Siebmachera (Nowy Siebmacher). Ponadto, wariant II jest u Żernickiego (Der Polnischen Adel) i Ledebura (Adelslexikon der Preussiche Monarchie)[1].

Herb Chośnicki a herb Podjaski

Istnieją podzielone zdania co do odrębności herbów Chośnicki i Podjaski. Już według Niesieckiego rodziny Chośnickich i Podjaskich miały używać takiego samego herbu[5]. Wariant Chośnicki I miał być wspólnym herbem tych rodzin w XVII wieku. Z biegiem lat następowało jednak różnicowanie się wariantów herbu i już u Juliusza Karola Ostrowskiego Chośniccy i Podjascy mają przypisane różne, choć podobne herby[2]. W publikacjach współczesnych pojawia się zarówno stanowisko Niesieckiego (u Pragerta, choć niektóre warianty obu herbów są u niego przypisane tylko jednej z rodzin)[1] jak i Ostrowskiego (u Gajla)[3].

Rodzina Chośnickich

Rodzina szlachecka z Chośnicy w powiecie mirachowskim. Jako własność rycerska, wieś ta wzmiankowana jest już w XV wieku. W 1570 należała do ośmiu właścicieli używających przezwisk-przydomków (lista poniżej). Chośniccy dziedziczyli też część Mściszewic, Zgorzałych i Wiczlina. Rodzina miała wywodzić się od rodziny Witk, o czym świadczy koniczyna w herbie Chośnickich i Witków[1].

Herbowni

Chośnicki (Choschnicki, Chosnicki, Chosnitzki, Chossinski, Choszinki, Czośnicki, Kosznicki, Kośnicki). Ponadto rodzina używała czasami przydomków Mądry, Domaros (Dumrowski), Kleczka, Łasz, Kętrzyński, Pałubicki, Gęsk, Jaroch, Kostka i Małek (Malecki, Malek), Witk (Witek). Według Pragerta również Podjaski z wariantami i przydomkami[1].

Przypisy

  1. a b c d e f Przemysław Pragert: Herbarz rodzin kaszubskich. T. 1. BiT, 2001, s. 73-74, 153-155. ISBN 83-919852-6-1 ISBN 978-83-919852-6-7.
  2. a b Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897, s. 44.
  3. a b Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 60. ISBN 978-83-60597-10-1.
  4. Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
  5. Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 3. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1840, s. 79.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie