Chorągiew węgierska Marszałka Wielkiego Koronnego

Chorągiew janczarska/węgierska Marszałka Koronnego
(c) Emax, CC-BY-SA-3.0 Laski marszałkowskie
Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1717
Rozformowanie	1794
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Piechota
Rodzaj wojsk	Wojska lądowe

Chorągiew węgierska Marszałka Wielkiego Koronnego – oddział piechoty armii koronnej wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Chorągwie piechoty węgierskiej były oddziałami przybocznymi^[1]. Uchwalony na sejmie 1717 roku komput wojska koronnego przewidywał zorganizowanie chorągwi janczarskiej marszałka wielkiego koronnego w sile 150 porcji^[2]. W sztabie kompanii służyli: kapitan, porucznik, chorąży, lekarz, profos oraz kilku podoficerów i orkiestrantów^[3].

Chorągiew węgierska laski marszałkowskiej. Nazwy ludowe tej chorągwi brzmiały: kruki (kuruce) i kurpiki^[4].

Stanowisko: u boku marszałka wielkiego koronnego.

Barwa chorągwi

Żołnierze chorągwi janczarskich, później znów przekształconych na węgierskie, nosili strój zbliżony do wzorów tureckich i węgierskich, przy czym kurtki poszczególnych chorągwi różniły się kolorem^[5].

Czapki niebieskie, blachy żółte, kity: biała i pomarańczowa, wyłogi pomarańczowe, podszewka biała, guziki białe. Naramienniki srebrne, takaż szarfa i temblak, przerabiane karmazynem. Oprawa szpady mosiężna. Lederwerk biały, klamra pasa mosiężna, takaż oprawa tasaka^[a]. W innym egzemplarzu tej książki kolor wyłogów pąsowy, a nie pomarańczowy^[4].

Żołnierze chorągwi

Szefowie:

Zgodnie z tradycją szefem chorągwi był także każdorazowo marszałek wielki koronny (stąd nazwa jednostki)^[6].

Komendanci^[6]:

• rotm. Jan Fournier (1754-1787),
• Piotr Hoffman (1793).

Bitwy i potyczki

Żołnierze tej chorągwi brali udział w:

• insurekcji warszawskiej (17 i 18 kwietnia 1794)
• obronie Warszawy (od 13 lipca do 6 września 1794).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
• Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
• Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.

Wojsko I Rzeczypospolitej Okresy 1454–1576 1576–1648 1648–1699 1700–1764 1764–1788 1788–1792 Struktury w 1626 w 1633 w 1683 w 1792 w 1794 w Kurlandii i Semigalii Rodzaje wojsk pospolite ruszenie gwardia koronna wojsko kwarciane wojsko suplementowe wojsko komputowe wojsko ordynackie wojska prywatne poczty pańskie Kozacy zaporoscy Formacje wojskowe Jazda chorągwie kopijnicze chorągwie strzelcze racowie husaria jazda tatarska jazda wołoska jazda kozacka petyhorcy pancerni jazda lekka rajtaria arkebuzeria lisowczycy Kawaleria Narodowa Piechota piechota węgierska piechota niemiecka piechota dymowa piechota łanowa piechota wybraniecka dragonia Kozacy rejestrowi Konfederacje żołnierskie Związek Pobożny Związek Święcony Związek Braterski konfederacja szczebrzeszyńska konfederacja gołąbska konfederacja barska konfederacja targowicka Rokosze wojna kokosza rokosz Zebrzydowskiego rokosz Lubomirskiego rokosz łowicki Hetmani hetman wielki koronny hetman wielki litewski hetman polny koronny hetman polny litewski hetman nadworny hetman inflancki hetman wojsk zaciężnych hetman kozacki regimentarz Terminy wojskowe zaciąg bębnowy zaciąg towarzyski autorament pocztowy towarzysz porcja oberszter list przypowiedni Większe oddziały w XVII wieku Dywizja Stefana Czarnieckiego Dywizja Jerzego Sebastiana Lubomirskiego Dywizja Karola Łużeckiego Dywizja Stanisława Rewery Potockiego Korpus posiłkowy Hieronima Augustyna Lubomirskiego Armia koronna w XVIII wieku Komisja Wojskowa Korpus Inżynierów Korpus Pontonierów Koronnych Dywizje Wołyńsko-Podolska Bracławsko-Kijowska Wielkopolska Małopolska Brygady KN 1 (Łuby) 2 (Biernackiego) 3 (Golejewskiego) 4 (Potockiego) 5 (Lubowidzkiego) 6 (Jerlicza) 7 (Dzierżka) 8 (Wielhorskiego) Armia litewska w XVIII wieku Komisja Wojskowa Korpus Inżynierów Dywizje 1 2 3 Brygady KN 1 (Husarska, Kowieńska) 2 (Petyhorska, Pińska) 3 Insurekcja kościuszkowska Najwyższy Naczelnik insurekcja warszawska, wileńska, wielkopolska Dywizje Najwyższego Naczelnika J. Zajączka S. Mokronowskiego K. Sierakowskiego Nadnarwiańska A. Ponińskiego J. H. Dąbrowskiego Główna Litewska F. Sapiehy R. Giedroycia