Chorab (Purgałki)

Chorab

przysiółek wsi
(c) Beax, CC BY-SA 2.5 pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Iłowo-Osada
Część miejscowości	Purgałki
Strefa numeracyjna	23
Kod pocztowy	13-240[1]
Tablice rejestracyjne	NDZ
SIMC	0116547
Położenie na mapie gminy Iłowo-Osada Chorab
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Chorab
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Chorab
Położenie na mapie powiatu działdowskiego Chorab
53°13′21″N 20°18′17″E/53,222500 20,304722

Chorab (Chorap, niem. Chorapp) – przysiółek wsi Purgałki w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo-Osada^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.

Wieś Chorab została założona w XIX w. Nazwa wywodzona jest od biblijnego Korabia, jak nazywano pierwszą na wzgórzu wzniesioną chatę nad basenem dawnego jeziora, które stworzyli w 1480 Krzyżacy wykorzystując mokradła i obfitość wód Nidy. Budując tamę Kisińską, przyczynili się do powstania sztucznego jeziora, zwanego Miejskim bądź Młyńskim Stawem. Powierzchnia wynosiła 21 włók.

Powstanie wsi nie jest udokumentowane w źródłach. W przeszłości w tym miejscu istniała już od r. 1777 leśniczówka zamieszkana przez leśniczego nadzorującego „Las Brodowski” Rewiru Narzym podlegającego Królewskim Lasom w Napiwodzie. Pierwszym leśniczym był mieszkaniec Brodowa. W 1820 roku znajdowało się tu jedno gospodarstwo należące do leśnictwa (zapewne więc wspomniana leśniczówka) zamieszkana przez 7 osób^[3]. Około 1840 na prawo od drogi prowadzącej do Prusek stała otoczona lasem stara leśniczówka. Po wykarczowaniu okolicznego lasu, sprzedaży pozyskanego drewna, uzyskaną ziemię rząd pruski rozparcelował z nadzieją pozyskania osadników. W związku, z tym że na tę ziemię nie było chętnych, rząd aby zachęcić nabywców zrezygnował z jej opodatkowania.

Z chwilą napływu chętnych do zagospodarowania parceli nadeszła konieczność nadania jej nazwy. W latach 1819-22 chłopi z Narzymia rozpoczęli osadnictwo na gruntach leśnych usytuowanych za Brodowem. Była propozycja nazwy „Freiland” (Wolna ziemia). Tej nazwie sprzeciwił się Kilian mieszkaniec starej leśniczówki na górce. W sądzie, czy na innym forum gdzie propozycję tej nazwy rozpatrywano miał zaprotestować i powiedzieć, że na taką nazwę „jego stara” bardzo by się rozgniewała. Na pytanie co za stara odpowiedział, że jego stara chałupa co stoi samotnie na górce nad rozlewiskami Nidy, wielkością i wyglądem bardzo podobna do biblijnej łodzi – Arki Noego „Korabia.” Po przyznaniu tej nazwy Niemcy zniekształcili ją na Chorapp, Mazurzy zaś nazywali ją Chorapś. Wczesne nazewnictwo miejscowości znajduje potwierdzenie w księgach rejestrowych parafii ewangelickiej Narzym (AP Olsztyn sygn.1336/2 Zeuf Register bei Narzymschen Kirche). W rejestrze tym wieś Chorap zapisywano na początku jako Korabch. Kiedy pierwsze domy remontowano w czasach późniejszych odkryto na kaflach piecowych wyrytą datę rok 1847, co zbiega się z okresem osuszenia sięgającego tych okolic Stawu Kisińskiego. Mimo to w spisie miejscowości powiatu nidzickiego (kreis Neidenburg) z 1848 roku, uwzględniającego nawet dwuzagrodowe folwarki, wieś jeszcze nie występuje, podobnie jak w roku 1861. Mogła być jednakże zaliczana do Brodowa.

Inaczej nazwę tej wsi interpretuje Fritz Gause w „Geschichte des Amtesder Stad Soldau Marburg/Lachn 1958, s. 25.powtórzył go Max Meyhofer w „Die Landgemeiden Des Kreises Neidenburg/Ostpreusen, Landshut 1969, s.54. Dowodzą oni, że nazwa ta powstała: „In diesem Jahre wurden dem Forster In Brodau-einige Scheffelplatze zugesprochen, die den Flurnamen Chrapp fuhrten. Wnioskować by można, że wymieniony „scheffelplatze”,to działka ziemi, należąca do leśnictwa, a nadawana w formie tzw. „ deputatu” pracownikom leśnym. Te informacje potwierdzały by dane z 1750 r., kiedy to pracownikom leśnym Rewiru Narzymskiego przydzielano służbowe grunty do upraw prywatnych, a ziemia ta znajdowała się na obszarze łąk nad rozlewiskami rzeki Działdówki. Ten obszar nadanych działek mógł zawierać nazwę, od której przyjęto nazwę leśniczówki, a następnie samej wsi.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Chorap”^[4].

Przypisy

Bibliografia

• E. Sukertowa-Biedrawina: Przewodnik krajoznawczo-historyczny.
• Tadeusz Szambora: Narzym wieś rycerska. T. Zeszyt historyczny Nr. 1.
• Walerian Kaczan, M. Gułajski: Monografia wsi Chorap. 1931.

Linki zewnętrzne

• Chorap, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 629 .