Chorab (Purgałki)

Artykuł

53°13′21″N 20°18′17″E

- błąd

38 m

WD

53°17'N, 20°16'E

- błąd

20558 m

Odległość

1312 m

Chorab
przysiółek wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

działdowski

Gmina

Iłowo-Osada

Część miejscowości

Purgałki

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

13-240[1]

Tablice rejestracyjne

NDZ

SIMC

0116547

Położenie na mapie gminy Iłowo-Osada
Mapa konturowa gminy Iłowo-Osada, u góry znajduje się punkt z opisem „Chorab”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Chorab”
Położenie na mapie powiatu działdowskiego
Mapa konturowa powiatu działdowskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Chorab”
Ziemia53°13′21″N 20°18′17″E/53,222500 20,304722

Chorab (Chorap, niem. Chorapp) – przysiółek wsi Purgałki w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo-Osada[2].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.

Wieś Chorab została założona w XIX w. Nazwa wywodzona jest od biblijnego Korabia, jak nazywano pierwszą na wzgórzu wzniesioną chatę nad basenem dawnego jeziora, które stworzyli w 1480 Krzyżacy wykorzystując mokradła i obfitość wód Nidy. Budując tamę Kisińską, przyczynili się do powstania sztucznego jeziora, zwanego Miejskim bądź Młyńskim Stawem. Powierzchnia wynosiła 21 włók.

Powstanie wsi nie jest udokumentowane w źródłach. W przeszłości w tym miejscu istniała już od r. 1777 leśniczówka zamieszkana przez leśniczego nadzorującego „Las Brodowski” Rewiru Narzym podlegającego Królewskim Lasom w Napiwodzie. Pierwszym leśniczym był mieszkaniec Brodowa. W 1820 roku znajdowało się tu jedno gospodarstwo należące do leśnictwa (zapewne więc wspomniana leśniczówka) zamieszkana przez 7 osób[3]. Około 1840 na prawo od drogi prowadzącej do Prusek stała otoczona lasem stara leśniczówka. Po wykarczowaniu okolicznego lasu, sprzedaży pozyskanego drewna, uzyskaną ziemię rząd pruski rozparcelował z nadzieją pozyskania osadników. W związku, z tym że na tę ziemię nie było chętnych, rząd aby zachęcić nabywców zrezygnował z jej opodatkowania.

Z chwilą napływu chętnych do zagospodarowania parceli nadeszła konieczność nadania jej nazwy. W latach 1819-22 chłopi z Narzymia rozpoczęli osadnictwo na gruntach leśnych usytuowanych za Brodowem. Była propozycja nazwy „Freiland” (Wolna ziemia). Tej nazwie sprzeciwił się Kilian mieszkaniec starej leśniczówki na górce. W sądzie, czy na innym forum gdzie propozycję tej nazwy rozpatrywano miał zaprotestować i powiedzieć, że na taką nazwę „jego stara” bardzo by się rozgniewała. Na pytanie co za stara odpowiedział, że jego stara chałupa co stoi samotnie na górce nad rozlewiskami Nidy, wielkością i wyglądem bardzo podobna do biblijnej łodzi – Arki Noego „Korabia.” Po przyznaniu tej nazwy Niemcy zniekształcili ją na Chorapp, Mazurzy zaś nazywali ją Chorapś. Wczesne nazewnictwo miejscowości znajduje potwierdzenie w księgach rejestrowych parafii ewangelickiej Narzym (AP Olsztyn sygn.1336/2 Zeuf Register bei Narzymschen Kirche). W rejestrze tym wieś Chorap zapisywano na początku jako Korabch. Kiedy pierwsze domy remontowano w czasach późniejszych odkryto na kaflach piecowych wyrytą datę rok 1847, co zbiega się z okresem osuszenia sięgającego tych okolic Stawu Kisińskiego. Mimo to w spisie miejscowości powiatu nidzickiego (kreis Neidenburg) z 1848 roku, uwzględniającego nawet dwuzagrodowe folwarki, wieś jeszcze nie występuje, podobnie jak w roku 1861. Mogła być jednakże zaliczana do Brodowa.

Inaczej nazwę tej wsi interpretuje Fritz Gause w „Geschichte des Amtesder Stad Soldau Marburg/Lachn 1958, s. 25.powtórzył go Max Meyhofer w „Die Landgemeiden Des Kreises Neidenburg/Ostpreusen, Landshut 1969, s.54. Dowodzą oni, że nazwa ta powstała: „In diesem Jahre wurden dem Forster In Brodau-einige Scheffelplatze zugesprochen, die den Flurnamen Chrapp fuhrten. Wnioskować by można, że wymieniony „scheffelplatze”,to działka ziemi, należąca do leśnictwa, a nadawana w formie tzw. „ deputatu” pracownikom leśnym. Te informacje potwierdzały by dane z 1750 r., kiedy to pracownikom leśnym Rewiru Narzymskiego przydzielano służbowe grunty do upraw prywatnych, a ziemia ta znajdowała się na obszarze łąk nad rozlewiskami rzeki Działdówki. Ten obszar nadanych działek mógł zawierać nazwę, od której przyjęto nazwę leśniczówki, a następnie samej wsi.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Chorap”[4].

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1067 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  3. Topographische Uebersicht des Verwaltungs-Bezirks der Königlichen Preussischen Regierung zu Königsberg in Preussen, Königsberg 1820.
  4. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 14. ISBN 83-87424-77-3.

Bibliografia

  • E. Sukertowa-Biedrawina: Przewodnik krajoznawczo-historyczny.
  • Tadeusz Szambora: Narzym wieś rycerska. T. Zeszyt historyczny Nr. 1.
  • Walerian Kaczan, M. Gułajski: Monografia wsi Chorap. 1931.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Działdowo County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Działdowo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.46 N
  • S: 53.11 N
  • W: 19.67 E
  • E: 20.43 E
Chorap beax.jpg
(c) Beax, CC BY-SA 2.5 pl
Chorab - przysiółek wsi Purgałki