Choroba refluksowa przełyku

Zarzucanie żołądkowo-przełykowe
morbus refluxosus oesophagi
ICD-10

K21

K21.0

Zarzucanie żołądkowo-przełykowe z zapaleniem przełyku

K21.9

Zarzucanie żołądkowo-przełykowe bez zapalenia przełyku

Endoskopowy obraz zwężenia blisko połączenia przełyku z żołądkiem. Jest ono spowodowane przewlekłym refluksem żołądkowo-przełykowym. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn dysfagii (trudności w połykaniu) w sklerodermii

Choroba refluksowa przełyku, refluks żołądkowo-przełykowy (ang. GERD - gastroesophageal reflux disease) – schorzenie polegające na nieprawidłowym cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku z powodu niesprawności zwieracza dolnego przełyku. W krajach rozwiniętych 20% populacji ma takie objawy przynajmniej raz w tygodniu, natomiast 10% odczuwa je codziennie[1].

Definicja

W 2005 w Montrealu zaproponowano nową definicję choroby refluksowej przełyku (tak zwana definicja montrealska[2]), według której jest to wsteczne zarzucanie treści żołądkowej wywołujące dokuczliwe objawy lub powikłania.

Objawy i przebieg

Wśród objawów i powikłań obecnie wyróżnia się[3][4]:

Patogeneza

Za główne czynniki patogenetyczne uważa się występowanie przedłużonego czasu relaksacji dolnego zwieracza przełyku, co prowadzi do zarzucania i długotrwałego zalegania kwaśnej treści żołądkowej lub zasadowej treści jelitowej w przełyku. Choroba refluksowa przełyku może być powodowana obecnością przepukliny wślizgowej rozworu przełykowego.

Towarzyszą temu różnorodne objawy kliniczne, głównie zgaga, uczucie pieczenia w klatce piersiowej, czasem wrażenie cofania się pokarmu. Czasami są to po prostu bóle w klatce piersiowej. Wymaga to szczegółowej diagnostyki, ponieważ imitują objawy kardiologiczne.

Mogą wystąpić również objawy ze strony górnych dróg oddechowych w postaci chrypki, zapalenia krtani lub gardła.

Powikłania

Choroba refluksowa 6-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka gruczołowego przełyku, 5-krotnie raka złącza żołądkowo-przełykowego oraz 2-krotnie raka płaskonabłonkowego przełyku[5].

Diagnostyka

W diagnostyce podstawowej wykorzystuje się badanie RTG przełyku z kontrastem, endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego, 24 godzinną pH-metrię i manometrię przełykową, test omeprazolowy. Dawniej w diagnostyce wykorzystywano też test prowokacyjny zwany próbą Bernsteina, obecnie metoda ta jest rzadko stosowana[6][7].

Stopnie zaawansowania

Do oceny stopnia zaawansowania choroby stosuje się endoskopową ocenę według skali Savary-Millera:

  • 0 – stan prawidłowy
  • 1 – przekrwienie
  • 2 – linijne nadżerki
  • 3 – rozlane nadżerki
  • 4 – zwężenie pozapalne.

Leczenie

Leczenie zachowawcze – z wyboru stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP) np. omeprazol, pantoprazol, które zmniejszają kwaśność soku żołądkowego. Po zagojeniu zapalenia przełyku, można je stosować jeszcze wiele lat[8]. Istnieją jednak działania niepożądane IPP[9].

Leczenie chirurgiczne – stosowane w przypadku powikłań lub nieudanego leczenia zachowawczego. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest fundoplikacja sposobem Nissena, polegająca na owinięciu dolnego odcinka przełyku wraz z wpustem i dnem żołądka, którą od początku lat 90. XX wieku wykonuje się techniką laparoskopową. Obie metody leczenia, zachowawcza i chirurgiczna, cechują się podobną skutecznością w długotrwałej obserwacji. Leczenie zachowawcze jest postępowaniem bezpieczniejszym, leczenie operacyjne jest tańsze, niż długotrwałe leczenie IPP (w warunkach europejskich 5–letnie stosowanie omeprazolu jest o 886 euro droższe niż operacja)[10].

Stosowane na świecie metody chirurgiczne:
  • fundoplikacja
  • zabieg Stretta
  • gastroplikacja
  • metoda Linx

Postępowanie niefarmakologiczne – polega na[11][12][13]:

  • zmniejszeniu masy ciała u chorych z nadwagą
  • zmniejszenie spożycia tłuszczu w diecie
  • zaprzestaniu palenia tytoniu
  • uniesieniu wezgłowia łóżka, spanie na lewym boku
  • unikaniu przyjmowania pozycji leżącej przez 2-3 godz. po posiłku, spożywanie lekkiego posiłku 3 godziny przed snem
  • unikaniu pokarmów wywołujących refluks – kawa, alkohol, czekolada, pokarmy tłuste, mięta, pomidory
  • unikaniu pokarmów kwaśnych, które wywołują zgagę – owoce cytrusowe, napoje gazowane, ostre przyprawy
  • spożywanie wielu małych posiłków zamiast kilku dużych.

Przypisy

  1. ↑ Adam Chwieśko;Zastosowanie techniki wielokanałowej impedancji z pH-metrią w diagnostyce choroby refluksowej przełyku. Strona NIL.
  2. ↑ The Montreal Definition of GERD – a patient-centred approach to diagnosis
  3. ↑ N. Vakil, SV. van Zanten, P. Kahrilas, J. Dent i inni. The Montreal definition and classification of gastroesophageal reflux disease: a global evidence-based consensus. „Am J Gastroenterol”. 101 (8), s. 1900-20; quiz 1943, sierpień 2006. DOI: 10.1111/j.1572-0241.2006.00630.x. PMID: 16928254. 
  4. ↑ Schneider HR. Gastro-oesophageal reflux disease: The Montreal definition and classification. „SA Fam Pract”. 49 (1), s. 19–26, 2007. (ang.). 
  5. ↑ Pandeya et al. Gastro-oesophageal reflux sympthoms and risk of oesophageal cancer: are effects of smoking, NSAIDs or acid suppressants?. „Gut”. 59 (1), s. 31-38, 2010. DOI: 10.1136/gut.2009.190827. PMID: 19875392. 
  6. ↑ Dorota Waśko-Czopnik: Metody diagnostyczne w zaburzeniach czynnościowych górnego odcinka przewodu pokarmowego. W: Leszek Paradowski (red): Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Wrocław: Cornetis sp. z o.o., 2007, s. 42. ISBN 978-83-919540-8-9.
  7. ↑ Wiesław Tarnowski, Krzysztof Bielecki. Refluks żołądkowo-przełykowy. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 68–76, 2001. Wydawnictwo Medyczne Borgis. 
  8. ↑ Freston et al. The safety long-term lansoprazole for the maintenance of healed erosive oesophagitis. „Ailment Pharmacol Ther”. 29 (12), s. 1249-1260, 2009. DOI: 10.1111/j.1365-2036.2009.03998.x. PMID: 19416133. 
  9. ↑ Ewa Jakubiec, Dietetyk Rzeszów | Ewa Jakubiec, Dietetyk Rzeszów | Ewa Jakubiec, 19 października 2018 [dostęp 2019-12-31] (pol.).
  10. ↑ Plisko R, Slawik M, Landa K. Comparison of efficacy, safety and cost-effectiveness of laparoscopic Nissen fundoplication and omeprazole pharmacotherapy in GERD treatment. „Ital J Public Health”. 2, s. 179, 2004. 
  11. ↑ Katsuhiko Iwakiri i inni, Evidence-based clinical practice guidelines for gastroesophageal reflux disease 2015, „Journal of Gastroenterology”, 51 (8), 2016, s. 751–767, DOI: 10.1007/s00535-016-1227-8, ISSN 0944-1174 [dostęp 2018-02-05] (ang.).
  12. ↑ Marco G. Patti, An Evidence-Based Approach to the Treatment of Gastroesophageal Reflux Disease, „JAMA Surgery”, 151 (1), 2016, DOI: 10.1001/jamasurg.2015.4233, ISSN 2168-6254 [dostęp 2018-02-05] (ang.).
  13. ↑ Barlow, Alfred E. (Alfred Ernest), 1861-1914., Report on the origin, geological relations and composition of the nickel and copper deposits of the Sudbury mining district, Ontario, Canada, Ottawa: Printed by S.E. Dawson, 1904, ISBN 0-00-000000-0, OCLC 13289916.

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Peptic stricture.png
Endoscopic image of peptic stricture showing narrowing of the esophagus near the junction with the stomach due to chronic gastroesophageal reflux in the setting of scleroderma.