Christa Wolf

Christa Wolf

Christa Wolf (2007)
Data i miejsce urodzenia	18 marca 1929 Gorzów Wielkopolski
Data i miejsce śmierci	1 grudnia 2011 Berlin
Narodowość	niemiecka
Język	niemiecki
Odznaczenia

(c) Bundesarchiv, Bild 183-M1115-0027 / Katscherowski (verehel. Stark), / CC-BY-SA 3.0

Christa Wolf (po prawej) w 1973

(c) Bundesarchiv, Bild 183-1989-1104-060 / Link, Hubert / CC-BY-SA 3.0

Christa Wolf przemawia na manifestacji na Alexanderplatz 4 listopada 1989

Christa Wolf (ur. 18 marca 1929 w Gorzowie Wielkopolskim, zm. 1 grudnia 2011 w Berlinie^[1]) – niemiecka pisarka, czołowa postać literatury NRD.

Życiorys

Urodziła się jako córka kupca Otto Ihlenfelda i uczęszczała do szkoły w Gorzowie Wielkopolskim (do 1945 miasto nosiło nazwę Landsberg an der Warthe). Uciekając przed nadciągającymi wojskami radzieckimi znalazła się w Meklemburgii. Znalazła pracę jako pomoc kancelaryjna w zarządzie wsi Gammelin koło Schwerina. Maturę zdała w 1949 w Bad Frankenhausen/Kyffhäuser i została członkiem Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec.

W latach 1949–1953 studiowała germanistykę na uniwersytetach w Jenie i Lipsku. Jej praca dyplomowa, napisana pod kierunkiem literaturoznawcy, Hansa Mayera, dotyczyła realizmu w dziełach niemieckiego autora Hansa Fallady. W 1951 roku poślubiła pisarza Gerharda Wolfa. W 1952 roku urodziła córkę Annettę Simon, która później wyszła za mąż za czeskiego pisarza i tłumacza Jana Faktora. Wolf była zatrudniona jako pracownik naukowy w Niemieckim Związku Literatów i jako lektorka w kilku wydawnictwach.

W 1961 wydała pierwsze opowiadanie Moskauer Novelle o miłości między lekarką z Berlina Wschodniego i rosyjskim tłumaczem. Od roku 1962 publikowała jako niezależny literat. W latach 1963–1967 kandydowała na członka Komitetu Centralnego SED. W 1963 została laureatką Nagrody Heinricha Manna^[2].

Była najwybitniejszą pisarką NRD, szanowaną przez władze i cieszącą się przywilejami. Mimo tego, w 1976 r. podpisała list otwarty w głośnym proteście przeciwko pozbawieniu obywatelstwa wschodnioniemieckiego dysydenta Wolfa Biermanna, wskutek czego została usunięta z zarządu berlińskiego oddziału Związku Literatów NRD.

W 1980 zdobyła nagrodę im. Georga Büchnera. W 1984 została członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych w Paryżu, a w 1986 Wolnej Akademii Sztuk w Hamburgu.

4 listopada 1989 wygłosiła przemówienie na manifestacji na Alexanderplatz w Berlinie. Wciąż wierzyła w możliwość dalszego trwania NRD w zreformowanej, demokratycznej postaci i opowiedziała się przeciw zjednoczeniu Niemiec^[3]. W latach 1992–1993 przebywała w USA, gdzie otrzymała doktorat honorowy Uniwersytetu Stanu Ohio.

W 1993 na łamach „Berliner Zeitung” ujawniła, że w latach 1959–1962 współpracowała ze Stasi, lecz w trzech meldunkach nie obciążyła nikogo i od 1968 sama stała się przedmiotem zainteresowania służb specjalnych NRD.

Skandal literacki

Jej nowela Co pozostanie (Was bleibt) wywołała latem 1990 jeden z największych skandali w historii powojennej literatury niemieckiej.

Wolf ukazała w niej postać pisarki szpiegowanej przez Stasi i żyjącej w nieustannym strachu, bazując na swoich własnych doświadczeniach. Nowelę tę napisała w 1979, a z jej wydaniem – jak twierdziła – musiała się wstrzymać.

Gdyby utwór ujrzał światło dzienne przed upadkiem muru berlińskiego, Wolf okrzyknięto by oskarżycielką reżimu. Tymczasem w 1990 oskarżono ją o niemoralność i brak wyczucia wobec prześladowanych przez Stasi^[4]. Dziennikarze Ulrich Greiner, Frank Schirrmacher i Marcel Reich-Ranicki ostro i zaciekle atakowali pisarkę na łamach prasy. W jej obronie stanęli nieliczni lewicowi intelektualiści, m.in. Günter Grass i Wolf Biermann.

Christa Wolf całą tę kampanię oszczerstw i próbę zniesławienia bardzo przeżyła.

Twórczość

• Moskauer Novelle, 1961
• Der geteilte Himmel. Erzählung, 1963^[5]
• Nachdenken über Christa T., 1968
• Lesen und Schreiben. Aufsätze und Betrachtungen, 1972
• Till Eulenspiegel, 1972
• Unter den Linden. Drei unwahrscheinliche Geschichten, 1974
• Kindheitsmuster, 1976
• Kein Ort Nirgends, 1979
• Fortgesetzter Versuch. Aufsätze, Gespräche, Essays; 1979
• Geschlechtertausch. Drei Erzählungen, zus. m. Sarah Kirsch und Irmtraud Morgner, 1980
• Lesen und Schreiben. Neue Sammlung, 1980
• Kassandra. Erzählung, 1983
• Voraussetzungen einer Erzählung: Kassandra. Frankfurter Poetik-Vorlesungen, 1983
• Ins Ungebundene gehet eine Sehnsucht. Gesprächsraum Romantik. Prosa. Essays, razem z Gerhardem Wolfem, 1985
• Die Dimension des Autors. Essays und Aufsätze, Reden und Gespräche. 1959 – 1985, 1986
• Störfall. Nachrichten eines Tages, 1987
• Ansprachen, 1988
• Sommerstück, 1989
• Was bleibt. Erzählung, 1990
• Reden im Herbst, 1990
• Sei gegrüßt und lebe. Eine Freundschaft in Briefen, 1964-1973. Christa Wolf und Brigitte Reimann, hg. v. A. Drescher, 1993
• Auf dem Weg nach Tabou. Texte 1990-1994, 1994
• Christa Wolf und Franz Fühmann. Monsieur – wir finden uns wieder. Briefe 1968-1984, hg. v. A. Drescher, 1995
• Medea: Stimmen, 1996
• Hierzulande Andernorts. Erzählungen und andere Texte 1994-1998, 1999
• Leibhaftig. Erzählung, 2002
• Ein Tag im Jahr. 1960-2000, 2003
• Mit anderem Blick, 2005

W polskich przekładach

• Aż do trzewi, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 2006, ISBN 83-07-03058-7.
• Kota Maksymiliana nowe poglądy na życie: wybór opowiadań, przeł. Stefan H. Kaszyński, Maria Szematowicz, Janina Wieczerska, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1976.
• Ni miejsca na ziemi, przeł. Sławomir Błaut, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1982, ISBN 83-210-0361-3.
• Niebo podzielone, przeł. Zofia Rybicka, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1980, ISBN 83-210-0041-X.
• Rozmyślania nad Christą T., przeł. Teresa Jętkiewicz, posłowie – Hubert Orłowski, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1986, ISBN 83-210-0562-4.
• Wzorce dzieciństwa, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: „Czytelnik”, 1981, ISBN 83-07-00068-8.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Profil w Bibliotece Uniwersytetu Berlińskiego. ub.fu-berlin.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-07)].
• LeMO – Biografia Christy Wolf
• Projekt: pisarki NRD. Christa Wolf.