Chruścikowate

Chruścikowate

Phryganeidae
Leach, 1815
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	tchawkowce
Gromada	owady
Rząd	chruściki
Rodzina	chruścikowate

Phryganeidae – chruścikowate, rodzina owadów wodnych z rzędu chruścików (Insecta: Trichoptera). Należą do największych chruścików, zarówno larwy jak i imagines. Larwy budują przenośne domki, zbudowane z części roślinnych lub detrytusu. Czasami wykorzystują fragment źdźbła trzciny. Należą do nielicznych chruścików budujących przenośne domki, które mogą swój domek opuścić (np. pod wpływem stresu) i przenieść się do innego (u większości jedynie pierwsze stadia larwalne potrafią zacząć budowę domku, kolejne jedynie go rozbudowują).

Phryganeidae to rodzina chruścików stosunkowo stara filogenetycznie, w budowie ciała zachowało się wiele cech pierwotnych. Larwy najczęściej są drapieżne.

W Polsce występuje 12 gatunków, zgrupowanych w 7 rodzajów. Są silnie zróżnicowane ekologicznie. Do najrzadszych gatunków należy Semblis phalaenoides, zasiedla torfowiskowe rzeki, w Europie rozmieszczona na północy. Imago jest niezwykle, jak na chruściki, kolorowo ubarwione (kolory brązu i ekri) i aktywne za dnia. Można uznać ten gatunek na relikt polodowcowy. Współcześnie znane jest tylko jedno stanowisko na Bagnach Biebrzańskich.

Dwa kolejne gatunki: Hagenella clathrata i Oligostomis reticulata również preferują cieki (ale mniejsze rzeczki i strumienie) przepływające przez torfowiska i również należą do gatunków rzadkich i ginących w Europie. W małych śródleśnych strumieniach o brązowej i lekko kwaśnej wodzie często spotkać można Oligotricha striata. Zarośnięty litoral rzek i jezior zasiedlają dwa gatunki z rodzaju Phryganea. W małych jeziorach i starorzeczach spotykane są larwy z rodzaju Agrypnia. Natomiast śródleśne zbiorniki okresowe zamieszkuje Trichostegia minor. Ze względu na duże zróżnicowanie ekologiczne oraz stosunkowo łatwą identyfikację larwy Phryganeidae są dobrymi bioindykatorami.

Gatunki, których obecność stwierdzono w Polsce:

• Agrypnia obsoleta
• Agrypnia pagetana
• Agrypnia picta
• Agrypnia varia
• Hagenella clathrata
• Semblis phalaenoides
• Oligostomis reticulata
• Oligotricha striata
• Trichostegia minor
• Phryganea bipunctata
• Phryganea grandis

Zobacz też

• Chruściki Polski