Złotośliwowate

Złotośliwowate

Chrysobalanus icaco
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

malpigiowce

Rodzina

złotośliwowate

Nazwa systematyczna
Chrysobalanaceae R. Br.
Observ. Congo: 14. 3 Mar 1818[3]
Typ nomenklatoryczny

Chrysobalanus L. (1753)[3]

Kwiatostan Neocarya macrophylla

Złotośliwowate (Chrysobalanaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje 18 rodzajów liczących około 520 gatunków. Najbardziej zróżnicowane rodzaje to: Licania (218 gatunków), Hirtella (109), Couepia (71), Parinari (39). Rośliny te występują na wszystkich kontynentach znajdujących się w strefie klimatu tropikalnego. Owoce kilku gatunków są lokalnie spożywane, z nasion kilku innych wytwarza się olej. Drewno drzew z tej rodziny zawiera krzemionkę, w związku z czym jest bardzo trudne w obróbce, ale też jest niezwykle odporne. Drewno Licania ternatensis wykorzystywane jest w budownictwie konstrukcji podwodnych oraz podziemnych[4].

Morfologia

Hirtella santosii
Pokrój
Drzewa i krzewy[4][5].
Liście
Skrętoległe, niepodzielone, z przylistkami krótkotrwałymi[4] lub czasem trwałymi, przyrośniętymi do ogonka. Blaszki całobrzegie, pierzasto użyłkowane[5].
Kwiaty
Zwykle obupłciowe, promieniste lub grzbieciste, zebrane w różnorodnych typach kwiatostanów (grona, wiechy, wierzchotki[5]). Zarówno działek kielicha, jak i płatków korony jest zazwyczaj po 5. Działki często mają nierówną długość i bywają wywinięte. Płatki korony także bywają nierównej długości, czasem szybko odpadają lub są zredukowane. Pręciki występują w liczbie od 2 do 100 (300 u Couepia). Górna zalążnia powstaje z trzech owocolistków, ale zwykle tylko jeden z nich się rozwija, tworząc pojedynczą komorę z dwoma zalążkami, ew. dwie komory z pojedynczymi zalążkami. Szyjka słupka jest prosta, kończy się trójdzielnym znamieniem[4][5].
Owoce
Mięsiste, rzadziej suche pestkowce[4].

Systematyka

Tradycyjnie rośliny tu zaliczane uważano za blisko spokrewnione z różowatymi (Rosaceae) i włączane były do tej rodziny, często w randze podrodziny. Badania molekularne wskazują na przynależność tej grupy do rzędu malpigiowców (Malpighiales) i sytuują jako grupę siostrzaną wobec rodziny Euphroniaceae[2][4].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
malpigiowce


Putranjivaceae



Lophopyxidaceae




Caryocaraceae – drzewipestowate




Centroplacaceae




Malpighiaceae – malpigiowate



Elatinaceae – nadwodnikowate






Balanopaceae





Trigoniaceae



Dichapetalaceae





Chrysobalanaceae – złotośliwowate



Euphroniaceae






Podział na rodzaje[6]
  • Acioa Aubl.
  • Afrolicania Mildbr.
  • Atuna Raf.
  • Bafodeya Prance ex F. White
  • Chrysobalanus L. – złotośliw[7]
  • Couepia Aubl.
  • Dactyladenia Welw.
  • Exellodendron Prance
  • Grangeria Comm. ex Juss.
  • Hirtella L. – hirtella, rozdrza
  • Hunga Pancher ex Prance
  • Kostermanthus Prance
  • Licania Aubl.
  • Magnistipula Engl.
  • Maranthes Blume
  • Neocarya (DC.) Prance ex F. White
  • Parastemon A. DC.
  • Parinari Aubl.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  3. ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 98-99. ISBN 1-55407-206-9.
  5. ↑ a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 321-322. ISBN 978-1-842466346.
  6. ↑ Genera of Pandaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
  7. ↑ Nazwa polska według: Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900.

Media użyte na tej stronie