Chrysoperla carnea

Chrysoperla carnea
(Stephens, 1836)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

sieciarki

Rodzina

złotookowate

Rodzaj

Chrysoperla

Gatunek

Chrysoperla carnea

Synonimy
  • Chrysopa carnea Stephens, 1836
  • Chrysopa vulgaris Schneider, 1851

Chrysoperla carnea – w szerokim znaczeniu (sensu lato, s. l.) grupa gatunków kryptycznych, a w wąskim znaczeniu (sensu stricto, s. s.) gatunek owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae). W języku polskim był opisywany w literaturze pod zwyczajową nazwą złotook zwyczajny[1] lub złotook drapieżny[2].

W 1836 roku James Francis Stephens opisał naukowo, pospolicie występującą w niemal całej Europie, zieloną sieciarkę, której nadał nazwę Chrysopa carnea.

W 1851 G. T. Schneider opisał ten sam gatunek pod nazwą Chrysopa vulgaris, dla której w języku polskim przyjęła się nazwa zwyczajowa złotook pospolity[1][3]. Obecnie Ch. vulgaris uznawana jest za młodszy synonim Ch. carnea.

Owad ten charakteryzuje się dużą plastycznością, występuje w wielu odmianach barwnych, tworzy rasy geograficzne i łatwo się aklimatyzuje. Poza Europą stwierdzono jego występowanie w Ameryce Północnej i w palearktycznej części Azji. Zaproponowano 80 nazw różnych odmian lub podgatunków tego owada. Do końca lat 70. XX wieku uważano, że jest to jeden gatunek o holarktycznym zasięgu występowania – od północnego koła podbiegunowego po Mauretanię i Sudan[4].

Badania genetyczne, bioakustyczne, morfologiczne i ekologiczne wskazują, że pod nazwą Chrysoperla carnea kryje się kilka gatunków bliźniaczych[5][6].

Na podstawie różnic w budowie pazurków z zachodnioeuropejskich populacji kompleksu gatunków Ch. carnea s. l. wyodrębniono 4 gatunki[4]:

  • Ch. carnea s. s.,
  • Ch. affinis,
  • Ch. lucasina,
  • Ch. agilis.

Prowadzone są dalsze badania zmierzające do ustalenia filogenezy i zasięgu występowania poszczególnych populacji tego owada.

Chrysoperla carnea s. l. jest owadem pospolicie występującym na terenie całej Polski[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
  2. ↑ Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
  3. ↑ Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
  4. ↑ a b Michel Canard, Dominique Thierry. A historical perspective on nomenclature within the genus. Chrysoperla Steinmann, 1964 in Europe: the carnea-complex. (Neuroptera Chrysopidae). „Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Ferrara”. 8, s. 173-179, 2007. (ang.).  (pdf)
  5. ↑ Lourenço et al. Molecular systematics of the Chrysoperla carnea group (Neuroptera: Chrysopidae) in Europe. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 44 (2), s. 180–184, 2006. DOI: 10.1111/j.1439-0469.2006.00352.x. (ang.). 
  6. ↑ Henry et al. Discovering the True Chrysoperla carnea (Insecta: Neuroptera: Chrysopidae) Using Song Analysis, Morphology, and Ecology. „Annals of the Entomological Society of America”. 95 (2), s. 172-191, 2002. DOI: [0172:DTTCCI2.0.CO;2 10.1603/0013-8746(2002)095[0172:DTTCCI]2.0.CO;2]. (ang.). 
  7. ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.

Media użyte na tej stronie