Chrystian I Oldenburg

Chrystian I Oldenburg
Ilustracja
ilustracja herbu
Król Danii
Okresod 1448
do 21 maja 1481
PoprzednikKrzysztof Bawarski
NastępcaJan Oldenburg
Król Norwegii
Okresod 1450
do 21 maja 1481
PoprzednikKarol VIII Knutsson Bonde
NastępcaJan Oldenburg
Król Szwecji
Okresod 1457
do 1464
PoprzednikKarol VIII Knutsson Bonde
Eryk Axelsson
NastępcaKarol VIII Knutsson Bonde
Książę Szlezwika
Okresod 1460
do 21 maja 1481
PoprzednikAdolf VIII Holsztyński
NastępcaJan Oldenburg
Książę Holsztynu
Okresod 1460 (do 1474 hrabia)
do 21 maja 1481
PoprzednikAdolf VIII Holsztyński
NastępcaJan Oldenburg
Dane biograficzne
DynastiaOldenburgowie
Data i miejsce urodzenialuty 1426
Oldenburg
Data i miejsce śmierci21 maja 1481
Kopenhaga
Miejsce spoczynkuKatedra w Roskilde
OjciecDietrich Oldenburg
MatkaJadwiga von Schauenburg
ŻonaDorota brandenburska
DzieciOlaf,
Kanut,
Jan Oldenburg,
Małgorzata Duńska,
Fryderyk I Oldenburg

Chrystian I Oldenburg (ur. w lutym 1426 w Oldenburgu, zm. 21 maja 1481 w Kopenhadze) – król Danii w latach 1448–1481 (pierwszy z dynastii Oldenburgów) oraz na prawach Unii kalmarskiej, władca Norwegii w latach 1450–1481 i Szwecji w latach 1457–1464.

Życiorys

Panowanie Chrystiana rozpoczęło się problemami z uznaniem go za króla w Norwegii; Szwecja natomiast zerwała Unię kalmarską, a na tron wstąpił tam Karol VIII Knutsson Bonde. Jednym z pierwszych posunięć Karola było zażądanie od Chrystiana oddania Gotlandii, kolejnym, w 1449, ogłoszenie się królem Norwegii, choć formalnie miał nim być Chrystian. Na spotkaniu królów w Halmstad doszło do porozumienia: w zamian za koronę Norwegii Chrystian uznał prawa Karola do Szwecji. Wkrótce jednak Karol wypowiedział Danii wojnę i zaatakował Skanię. Przeciągające się pięć lat potyczki skończyły się w 1457 roku klęską Karola; wtedy również na tronie Szwecji zasiadł Chrystian. Karol zbiegł do Gdańska.

Chrystian I na rysunku z XIX w.

W latach 1459–1460 Chrystian przyłączył do królestwa południową Jutlandię, został władcą Szlezwiku i Holsztyna (z zastrzeżeniem wymuszonym przez holsztyńskich możnych, że obie te krainy nie zostaną nigdy rozdzielone; drugim warunkiem było coroczne zwoływanie rady holsztyńskich i szlezwickich możnych). Sprawa przejęcia części Jutlandii, Holsztynu i Szlezwiku wymagała nakładów na wojny z innymi chętnymi na te tereny. Wojny te były finansowane podatkami nałożonymi w Skanii. Doprowadziło to do buntu, z którego skorzystał Karol Bonde, który powrócił i ponownie koronował się na króla Szwecji.

Po śmierci Karola, w 1470, Chrystian próbował ponownie przejąć Szwecję. Poniósł jednak druzgocącą klęskę w bitwie na wzgórzu Brunkeberg (10 października 1471)[1]. W 1474 roku został przez cesarza Fryderyka III podniesiony z tytułu hrabiego do rangi księcia Holsztynu.

Przypisy

  1. Lena Huldén, Sten Sture d.ä., [w:] Biografiskt lexikon för Finland 1. Svenska tiden [online] [dostęp 2016-10-15] (szw.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Christian 1 of Denmark.jpg
Christian 1 of Denmark
Lesser CoA of Kingdom of Iceland.svg
Autor: Peeperman, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Lesser Coat of Arms of Kingdom of Iceland.
ChristianI.png
A painting of Christian I of Denmark made by Pieter Hartman (1607).
Shield of arms of Sweden.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lesser shield of arms of Sweden