Chubsuguł

Chubsuguł
Ilustracja
Widok na wschodni brzeg
Położenie
Państwo

 Mongolia

Wysokość lustra

1645 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

2760 km²

Wymiary
• max długość
• max szerokość


136 km
36,5 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


138 m
262 m

Objętość

380,7 km³

Hydrologia
Rzeki wypływające

Egijn gol

Położenie na mapie Mongolii
Mapa konturowa Mongolii, u góry nieco na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Chubsuguł”
Ziemia51°06′N 100°30′E/51,100000 100,500000

Chubsuguł (mong. Хөвсгөл нуур, Chöwsgöl nuur; zwane potocznie Małym Bajkałem, w przeszłości w j. polskim używano także nazwy Koso-Goł[1]) – słodkowodne jezioro tektoniczne w północnej części Mongolii, w pobliżu granicy z Rosją[2].

Jest to drugie co do wielkości jezioro Mongolii i zarazem najgłębsze jezioro tego kraju[3]. Chubsuguł jest 16. co do wielkości zbiornikiem słodkiej wody na świecie, ma blisko 70% mongolskich zasobów wody słodkiej[4] i 2% światowych[5]. Należy do jezior ultraoligotroficznych[6]. Powierzchnia jeziora wynosi 2760 km², objętość 380,7 km³, długość 136 km, szerokość do 36,5 km, głębokość maksymalna 262 m, a głębokość średnia 138 m. Lustro wody leży na wysokości 1645 m n.p.m.[3] Chubsuguł jest od grudnia do maja zamarznięty[2]. Do jeziora wpływa 96 rzek i strumieni (34 stałych), a wypływa tylko jedna – Egijn gol[5].

Chubsuguł pod wieloma względami przypomina Bajkał. Jest wydłużone, bardzo głębokie i leży w tym samym co Bajkał rowie tektonicznym. Łączy się z nim poprzez wspomniany odpływ Egijn gol i Selengę. Ma też wiele elementów fauny i flory spokrewnionej z bajkalską[7]. Zachodnie i wschodnie brzegi jeziora są bardzo strome[2].

Od 1913 roku latem na jeziorze odbywa się regularna żegluga między portami na południowym i północnym brzegu.

Pierwsze kompleksowe badania jeziora i okolicy przeprowadziła w pierwszej połowie lat 70. XX w. radziecko-mongolska ekspedycja naukowa. W otoczeniu jeziora znaleziono m.in. pokłady rud aluminium i manganu[7]. W górach otaczających jezioro udokumentowano duże złoża fosforytu i grafitu[8]. Na jeziorze rozwinęło się rybołówstwo[2]. Rejon jeziora w 1992 został ustanowiony parkiem narodowym[6].

Jezioro Chubsuguł
Jezioro Chubsuguł

Przypisy

  1. ↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN. red. Bogdan Suchodolski. T. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.
  2. ↑ a b c d Chubsuguł, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-03-27].
  3. ↑ a b Монгол орны усны нөөц (mong.). mne.mn. [dostęp 2011-11-03].
  4. ↑ Hövsgöl (ang.). Academy of Natural Sciences. [dostęp 2011-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-18)].
  5. ↑ a b Hovsgol (Khuvsgul) (ang.). World Lakes. [dostęp 2011-11-03].
  6. ↑ a b About Lake Hövsgöl (ang.). Academy of Natural Sciences. [dostęp 2011-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-05)].
  7. ↑ a b pmm: Ekspedycja "Chubsuguł", w: "Poznaj Świat" R. XXII, nr 2 (255), luty 1974, s. 39
  8. ↑ Bałdangijn Gungaadasz: Mongolska Republika Ludowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 36. ISBN 83-01-05616-9.

Media użyte na tej stronie

Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
BlueHovsgol.jpg
Autor: Yaan, Licencja: CC BY-SA 3.0
View across Hovsgol Nuur from the hills north-west of Ongolog nuur.
Panoramic view of Lake Khövsgöl.jpg
Autor: Zoharby, Licencja: CC BY-SA 3.0
Panoramic view of Lake Khövsgöl from the mountains to the west of the lake.