Chwyt piłki w koszykówce

Odtwórz plik multimedialny

Film z meczu koszykówki ukazujący najpierw chwyt półgórny, a później chwyt sytuacyjny „głośny”

Chwyt półgórny

(c) Andrzej Romański / pzkosz.pl, CC BY-SA 3.0

Chwyt półgórny

Chwyt jednorącz

(c) Andrzej Romański / pzkosz.pl, CC BY-SA 3.0

Chwyt dolny

Prawidłowe trzymanie piłki po chwycie

Chwyt piłki – w koszykówce jest sposobem przyjęcia piłki w dłonie, umożliwiającym zawodnikowi płynne, precyzyjne i skuteczne operowanie piłką^[1][2]. Umiejętność poprawnego chwytu piłki jest kluczowa, ponieważ umożliwia przyjmowanie podań oraz chronienie piłki przed przeciwnikiem chcącym ją wyrwać^[2].

Wyróżnia się:

• chwyt górny doskoczny,
• chwyt górny dosiężny,
• chwyt półgórny,
• chwyt dolny,
• chwyt z podłoża,
• chwyt jednorącz,
• chwyt sytuacyjny „głośny”^[3].

Chwyt górny doskoczny jest wykonywany w momencie przyjmowania piłki lecącej tak wysoko, że wyciągnięte w górę ręce nie wystarczają, by ją złapać^[3][4][5]. Wykonując ten chwyt zawodnik mocno wybija się jednonóż lub obunóż od parkietu, wyciąga obie ręce w górę, a palce dłoni rozchyla tak, by stworzyły wklęsłą powierzchnię odzwierciedlającą kształt piłki^[3]. Ważna jest obserwacja toru lotu piłki, ponieważ w tej pozycji zmiana położenia zawodnika jest trudna do wykonania^[4].

Chwyt górny dosiężny jest wykonywany w momencie przyjmowania wysoko lecącej piłki^[3][4][5]. Wykonując ten chwyt zawodnik wyciąga obie ręce w górę, ponad głowę, a palce dłoni rozchyla tak, by stworzyły wklęsłą powierzchnię odzwierciedlającą kształt piłki^[3]. Ważna jest obserwacja toru lotu piłki, ponieważ w tej pozycji zmiana położenia zawodnika jest trudna do wykonania^[4].

Chwyt półgórny jest najczęściej stosowanym chwytem w koszykówce^[3][5]. Wykonując ten chwyt, zawodnik łapie piłkę na wysokości między głową, a poziomem bioder^[3][5]. Ręce powinny być lekko ugięte w stawach łokciowych, zgięte grzbietowo w stawach promieniowo-nadgarstkowych^[3][2][5]. Palce powinny być rozluźnione i szeroko rozstawione, tak by stworzyły wklęsłą powierzchnię, a palce wskazujące oraz kciuki obu dłoni powinny znajdować się bardzo blisko siebie^[3][2][5]. W momencie złapania piłki, ręce zginają się w stawach łokciowych, by zamortyzować przyjęcie piłki^[3][2][5]. Chwyt półgórny jest uważany za najbardziej podstawową, najłatwiejszą formą chwytu; jest też pierwszym chwytem, którego uczą się początkujący koszykarze^[6].

Chwyt dolny jest wykonywany w momencie przyjmowania piłki lecącej na wysokości poniżej poziomu bioder^[3][4][7]. Zawodnik powinien ugiąć kolana^[3][4][7]. Dłonie powinny być zwrócone na zewnątrz, z palcami skierowanymi po skosie w stronę parkietu, tworząc wklęsłą powierzchnię^[3][4][7]. Małe palce obu dłoni powinny być ułożone bardzo blisko siebie^[3][4]. Przy tym chwycie bardzo ważna jest obserwacja oraz przewidywanie rotacji lecącej piłki oraz kąt odbicia piłki od parkietu^[3][7].

Chwyt z podłoża jest wykonywany w momencie przyjmowania piłki toczącej się po parkiecie^[3][7]. Zawodnik powinien skrajnie obniżyć środek ciężkości ciała, a nogę dalszą toczącej się piłce ustawić w wykroku^[3][7]. Rękę bliższą toczącej się piłce ustawia się na parkiecie, grzbietem dłoni do dołu, utrzymując palce szeroko rozstawione^[3][7]. Ręka na podłożu „podbiera” piłkę, a dalsza – natychmiast chwyta piłkę od góry^[3][7].

Chwyt jednorącz stosuje się wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach^[7]. Używają go zazwyczaj zawodnicy na pozycji centra^[7]. Jest chwytem polegającym na złapaniu piłki jedną dłonią^[8]. Prawidłowe wykonanie go wymaga dużych umiejętności, dlatego stosowane jest bardzo rzadko^[8][2]. Zazwyczaj przyjęcie piłki jedną dłonią kończy się chwytem sytuacyjnym „głośnym”, a nie czystym chwytem jednorącz^[2].

Chwyt sytuacyjny „głośny” jest wykonywany zazwyczaj w dwóch sytuacjach:

• w momencie łapania piłki lecącej z bardzo dalekiej odległości, kilkunastu metrów, np. z drugiego końca boiska,
• lub w momencie zbierania piłki z tablicy^[8].

Wykonując ten chwyt zawodnik powinien mocno doskoczyć do piłki, z wyciągniętą w górę wyłącznie ręką bliższą piłce^[8][7]. Po przyjęciu jednorącz piłki, zawodnik powinien natychmiast, gwałtownie i dynamicznie dochwycić piłkę drugą ręką^[8][7]. Uderzenie drugiej dłoni o piłkę zazwyczaj jest tak szybkie i mocne, że czynności tej towarzyszy głośny dźwięk^[8][7].

Po chwyceniu piłki (którymkolwiek ze sposobów) piłka powinna być odpowiednio trzymana^[9]. Piłka powinna mieć kontakt wyłącznie z palcami i nie mieć kontaktu z wnętrzem dłoni^[9]. Dłoń może dotykać piłki wyłącznie przy stawach wśródręczno-palcowych^[9]. Palce powinny być rozstawione szeroko, lecz kciuki nie powinny być zbyt mocno odwiedzione^[9].

Najczęstsze błędy początkujących koszykarzy dotyczące chwytania piłki to:

• nadmierne usztywnianie palców w momencie zetknięcia się ich z piłką,
• brak amortyzacji pędu piłki poprzez natychmiastowe ugięcie rąk w stawach łokciowych,
• chwyt piłki całą dłonią, zamiast wyłącznie palcami,
• wykonywanie niepotrzebnych ruchów po chwyceniu piłki^[10].

Zobacz też

• poprawa chwytu piłki

Przypisy