Ciśnienie

Ciśnieniewielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni, podzielona przez powierzchnię, na jaką ona działa[1], co przedstawia zależność:

gdzie:

– ciśnienie [Pa],
– składowa siły prostopadła do powierzchni [N],
– powierzchnia [m²].

W przypadku gazów w stanie ustalonym w spoczynku, ciśnienie jakie gaz wywiera na ścianki naczynia jest funkcją objętości, masy i temperatury i dlatego w termodynamice traktowane jest jako parametr stanu.

Uogólnieniem pojęcia ciśnienia jest naprężenie.

Do pomiaru ciśnienia służy manometr i barometr.

Przeliczanie jednostek

 paskalbarN/mm²kG/m²kG/cm²
atmosfera techniczna
[at]
atmosfera fizyczna
[atm]
tor [Tr]
mmHg
psi [psi]
psi
1 Pa [N/m²] =110−510−60,1021,02·10−59,87·10−60,00751,45038·10−4
1 bar [daN/cm²] =10510,1102001,020,98775014,5038
1 N/mm² =1061011,02·10510,29,877500145,038
1 kG/m² =9,806659,80665·10−59,80665·10−6110−49,68·10−50,07361,4223·10−3
1 atmosfera techniczna [at] =
1 kG/cm² =
98066,50,9806650,09806651000010,96873614,223
1 atmosfera fizyczna [atm] =
(760 tor [Tr]) =
1013251,0130,1013103301,033176014,696
1 tor [Tr] = 1 mmHg =1330,001331,33·10−413,60,001360,00132119,3367·10−3
1 psi =6894,766,89476·10−26,89476·10−3702,997,0307·10−26,8046·10−251,71511

Ciśnienie względne i bezwzględne

W fontannie woda pod ciśnieniem może wytrysnąć wysoko w górę

Ciśnienie może być określone względem próżni – jako ciśnienie bezwzględne, czyli absolutne, lub względem ciśnienia w otoczeniu – nadciśnienie/podciśnienie, albo jako ciśnienie względne, jednak ten termin jest dwuznaczny.

W technice powszechnie mierzy się i podaje ciśnienie płynów względem ciśnienia atmosferycznego; nadciśnienie w tym znaczeniu określa się jako ciśnienie manometryczne.

Przykładowo, jeśli ciśnienie w pojemniku jest równe 0,3 MPa (nadciśnienie), to ciśnienie bezwzględne wynosi 0,3 MPa + 0,1 MPa = 0,4 MPa (0,1 MPa to ciśnienie atmosferyczne).

Przed upowszechnieniem układu SI ciśnienie manometryczne zaznaczano przez dodanie litery n po symbolu wymiaru ciśnienia. Dla odróżnienia, ciśnienie absolutne zaznaczało się przez dodanie litery a, tzn. w przytoczonym przykładzie ciśnienie byłoby podane jako 3 atn lub 4 ata (stosując przybliżenie 0,1 MPa = 1 at).

Spotykana w technice jednostka barg, bar(g) oznacza bar ciśnienia względnego.

Zobacz też

Przypisy

  1. Leksykon naukowo-techniczny z suplementem. Warszawa: WNT, 1989. ISBN 83-204-0967-5.

Media użyte na tej stronie

Captain cook memorial fountain and national library.jpg
Autor:


fir0002
flagstaffotos [at] gmail.com
Canon 20D + Tamron 28-75mm f/2.8
Cut out view 04.png
Cut out view 03.png
Cut out view 01.png
, Licencja: GFDL 1.2
Captain Cook Memorial Fountain and National Library – Lake Burley Griffin Canberra