Ciżmówka miękka

Ciżmówka miękka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	ciżmówkowate
Rodzaj	ciżmówka
Gatunek	ciżmówka miękka
	Nazwa systematyczna
	Crepidotus mollis (Schaeff.) Staude; Schwämme Mitteldeutschl. 25: 71 (1857)

Blaszki ciżmówki miękkiej

Ciżmówka miękka (Crepidotus mollis (Schaeff.) Staude) – gatunek grzybów należący do rodziny ciżmówkowatych (Crepidotaceae)^[1].^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Crepidotus, Crepidotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schäffer nadając mu nazwę Agaricus mollis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1857 r. Friedrich Staude, przenosząc go do rodzaju Crepidotus^[1].

Ma ponad 20 synonimów naukowych. Niektóre z nich^[2]:

Agaricus canescens Batsch 1783
Agaricus gelatinosus J.F. Gmel. 1792
Agaricus mollis Schrad. 1794
Agaricus mollis Schaeff. 1774
Agaricus mollis Schaeff. 1774, subsp. mollis
Agaricus ralfsii Berk. & Broome 1883
Crepidopus mollis (Schaeff.) Gray 1821
Crepidotus ralfsii (Berk. & Broome) Sacc. 1887
Derminus mollis (Schaeff.) J. Schröt. 1889

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1888^[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka miękka, skórzak miękki, skórzak nieckowaty, obutek miękki^[4].

Morfologia

Owocnik

Jednoroczne o średnicy 0,5-3 cm i grubości 3-5 mm. Trzon niewielki i występuje tylko u młodych owocników, później zanika^[5]. Owocnik jest nerkowaty lub muszlowaty, cienki i przyrośnięty bokiem, brzegi u młodych okazów podwinięte. Powierzchnia w kolorze od białego do szaroochrowego, gładka, matowa. Skórka daje się łatwo ściągnąć^[6]. Pod skórką znajduje się galaretowata warstwa, nadająca owocnikowi sprężystość i miękkość^[7].

Hymenofor

Blaszkowaty. Blaszki rozchodzą się promieniście od miejsca przyrośnięcia kapelusza do podłoża. Są gęste i cienkie, u młodych okazów kremowe, u starszych cynamonowobrązowe, na koniec szarobrązowe^[7]. Ostrza blaszek pokryte są żelatynową warstwą (tą samą, co w kapeluszu pod skórką)^[6].

Miąższ

Cienki, biały, o łagodnym smaku i niewyraźnym zapachu^[7].

Wysyp zarodników

Brązowy. Zarodniki szerokoeliptyczne, gładkie, o rozmiarach 7-9 × 5-7 μm^[8].

Występowanie i siedlisko

Ciżmówka miękka występuje w Ameryce Północnej i w Europie^[8]. W Polsce jest pospolita^[4].

Spotykana jest w lasach liściastych i mieszanych, także w parkach, na łąkach, w górach głównie w niższych partiach. Rośnie na martwym drewnie drzew liściastych (na gałązkach, pniach). Występuje grupowo, owocniki pojawiają się od maja do października^[7]^[5]. Występuje na: kasztanowcu zwyczajnym, topoli osice i dębie^[4].

Znaczenie

Saprotrof wywołujący białą zgniliznę drewna^[5]. W Europie gatunek ten ze względu na marne walory smakowe i niewielki rozmiar nie jest zbierany do celów spożywczych^[6]. W Hongkongu jednak i w Nepalu jest grzybem jadalnym^[9].

Gatunki podobne

Istnieje wiele podobnych gatunków ciżmówki, ale żaden z nich nie ma galaretowatej warstwy. Ta cecha pozwala łatwo oznaczyć ten gatunek (warstwę można wyczuć palcami, lub zobaczyć przez lupę na przekroju poprzecznym). Inne podobne morfologicznie gatunki to m.in: ciżmówka płaska (Crepidotis applanatus) i Crepidotus crocophyllus^[7]. Górną stroną podobna jest także fałdówka kędzierzawa (Plicaturopsis crispa), ale na stronie spodniej nie ma blaszek, lecz fałdki^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Błoński F. 1888. Spis roślin skrytokwiatowych zebranych w r. 1887 w Puszczy Białowieskiej (Lists of cryptogamic plants collected in 1887 in Puszcza Białowieska Primeval Forests. Pamiętn. Fizjogr. 8: 75-96 (in Polish)
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.
↑ ^a ^b ^c ^d Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b Rogers Mushrooms. Crepidotus mollis. [dostęp 2012-10-18].
↑ Eric Boa: Wild edible fungi : A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[3] Błoński F. 1888. Spis roślin skrytokwiatowych zebranych w r. 1887 w Puszczy Białowieskiej (Lists of cryptogamic plants collected in 1887 in Puszcza Białowieska Primeval Forests. Pamiętn. Fizjogr. 8: 75-96 (in Polish)

[checklist-4] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[ah-5] Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.

[griz-6] Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.

[wag-7] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[mushrooms-8] Rogers Mushrooms. Crepidotus mollis. [dostęp 2012-10-18].

[fao-9] Eric Boa: Wild edible fungi : A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne