Cicely Tyson

Cicely Tyson
Ilustracja
Cicely Tyson (1997)
Data i miejsce urodzenia

19 grudnia 1924
Nowy Jork

Data śmierci

28 stycznia 2021

Zawód

aktorka, modelka

Współmałżonek

Kenneth Franklin
(1942–1956; rozwód)
Miles Davis
(1981–1989; rozwód)

Lata aktywności

1948–2021

Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone)

Cicely Tyson (ur. 19 grudnia 1924 w Nowym Jorku, zm. 28 stycznia 2021[1]) – amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. W przebiegu kariery trwającej ponad siedem dekad stała się znana ze swoich ról silnych Afroamerykanek[2][3]. Za swoją pracę na przestrzeni lat otrzymała honorowego Oscara (2018) oraz nagrodę Peabody (2020)[4].

Szeroką rozpoznawalność i uznanie krytyków przyniósł jej występ w filmie Sounder z 1972, za rolę tę została m.in. nominowana do Oscara i Złotego Globu w kategorii najlepszej roli pierwszoplanowej. Trzykrotna zdobywczyni nagrody Emmy, dwie nagrody otrzymała za film telewizyjny The Autobiography of Miss Jane Pittman z 1974 a kolejną w 1994. Była do niej 14-krotnie nominowana w tym pięć razy za rolę gościnną w serialu Sposób na morderstwo (2015, 2017-20). Wystąpiła m.in. w nagradzanym i głośnym miniserialu Korzenie z 1977 oraz cieszących się podobnym uznaniem filmach Smażone zielone pomidory z 1991 oraz Służące z 2011.

Występowała na scenach teatralnych, laureatka m.in. nagrody Tony (2013). Odznaczona Medalem Wolności, który jest najwyższym uznaniem cywilnym w Stanach Zjednoczonych.

Jej drugim mężem był Miles Davis.

Filmografia

Tyson z Milesem Davisem (1982)
(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0
Cicely Tyson (1992)

Filmy

  • Ostatni z gniewnych (1959) jako dziewczyna pozostawiona na ganku
  • Haiti – wyspa przeklęta (1966) jako Marie Therese
  • Serce to samotny myśliwy (1968) jako Portia
  • Sounder (1972) jako Rebecca Morgan
  • Autobiografia panny Jane Pittman (1974) jako Jane Pittman
  • Błękitny ptak (1976) jako kotka Tylette
  • Port lotniczy ’79 (1979) jako Elaine
  • Historia Marvy Collins (1981) jako Marva Collins
  • Autobus wolności (1981) jako Vivian Perry
  • O chłopcu, który kochał Boże Narodzenie (1990) jako Etta
  • Smażone zielone pomidory (1991) jako Sipsey
  • Dom tajemnic (1993) jako Evangeline
  • Wdowa po konfederacie mówi wszystko (1994) jako Castalia
  • Nowa opowieść wigilijna (1997; lub inny tytuł: Pani Scrooge) jako Ebenita Scrooge
  • Gangster (1997) jako Stephanie St. Clair
  • Zawsze na dnie (1998) jako Luvia
  • Po wstrząsie (1999) jako Emily Lincoln
  • Dzięki tobie, Winn-Dixie (2005) jako Gloria Dump
  • Z pamiętnika wściekłej żony (2005) jako Myrtle Simmons
  • Moja wielka wściekła rodzina (2006) jako Myrtle Simmons
  • Idlewild (2006) jako matka Hopkins
  • Małżeństwa i ich przekleństwa 2 (2010) jako Ola Jones
  • Służące (2011) jako Constantine Jefferson
  • Alex Cross (2012) jako Regina "Nana Mama" Cross
  • Last Flag Flying (2017) jako pani Hightower

Seriale

Odznaczenia

Przypisy

  1. Cicely Tyson, Pioneering Hollywood Icon, Dies at 96 (ang.). „Variety”. [dostęp 2021-01-29].
  2. Cicely Tyson, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-01-29] (ang.).
  3. Cicely Tyson: Legendary Portrait Of Beauty, Courage And Strength, 7 grudnia 2015 [dostęp 2021-01-29] (ang.).
  4. Michael Schneider, Michael Schneider, ‘Stranger Things,’ ‘When They See Us,’ ‘Watchmen’ Among This Year’s Peabody Award Winners, „Variety”, 10 czerwca 2020 [dostęp 2021-01-29] (ang.).
  5. Piękny gest Obamy na koniec kadencji. Medale Wolności dla Michaela Jordana, Roberta De Niro, Diany Ross i.... gazeta.pl, 2016-11-23. [dostęp 2016-11-23].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Presidential Medal of Freedom (ribbon).svg
Autor: SaluteVII, Licencja: CC BY-SA 4.0
Presidential Medal of Freedom (ribbon)
Cicely Tyson (1992).jpg
(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0
Photo of actress Cicely Tyson at the Emmy Awards.
Cicely Tyson.jpg
Autor: Kingkongphoto & www.celebrity-photos.com from Laurel Maryland, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0

Lena Horne 80th Birthday party June 23, 1997 N.Y.C.

© copyright John Mathew Smith 2001
Miles Davis and Cicely Tyson 1982.jpg
Autor: Antonisse, Marcel / Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Aankomst jazz-trompetist Miles Davis op Schiphol. Miles Davis en zijn vrouw Cicely Tyson (actrice Roots)