Cieśnina Gibraltarska

Cieśnina Gibraltarska
Estrecho de Gibraltar
ilustracja
Państwo Hiszpania
 Maroko
 Gibraltar
LokalizacjaOcean Atlantycki
Akweny
• Łączy wody
• Z wodami

Oceanu Atlantyckiego
Morza Śródziemnego
Lądy
• Oddziela
• Od

Półwysep Iberyjski
Afryki
Głębokość
• średnia

300 m
Miejscowości nadbrzeżneTanger, Ceuta, Algeciras, Tarifa
Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cieśnina Gibraltarska”
Ziemia36°00′N 5°21′W/36,000000 -5,350000

Cieśnina Gibraltarska (arab. جبل طارق, hiszp. Estrecho de Gibraltar lub Estrecho) – cieśnina łącząca Morze Śródziemne z Oceanem Atlantyckim, oddzielająca Afrykę od Europy, pomiędzy dzisiejszym Marokiem i Ceutą (posiadłością hiszpańską) a Hiszpanią i Gibraltarem (posiadłością brytyjską). W cieśninie znajduje się kilka małych wysp, m.in. terytorium sporne Perejil. Cieśnina ma około 300 m głębokości, jej najmniejsza szerokość wynosi 14 km, a współrzędne geograficzne36°00′N 5°21′W/36,000000 -5,350000[1].

W starożytności wzniesienia po obu stronach cieśniny, Skała Gibraltarska i Abyle, nosiły nazwę Słupów Herkulesa i oznaczały koniec znanego wówczas świata. Cieśnina Gibraltarska stanowiła od dawna bardzo ważny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewniało bowiem kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Podczas II wojny światowej cieśnina znajdowała się pod kontrolą brytyjską. Tym samym niemieckie okręty podwodne, które wpłynęły wcześniej na Morze Śródziemne nie mogły go opuścić, gdyż podwodne prądy są tutaj zbyt silne i jednostki musiałyby się wynurzyć. Zjawisko to jest powodowane wyparowywaniem wody w Morzu Śródziemnym, pozostała woda ma znacznie większą gęstość, dlatego opada na dno i dalej spływa do Atlantyku. Pozostałe po niej miejsce jest wypełniane wodą z oceanu płynącą bliżej powierzchni. Strefa rozdziału pomiędzy wodą o różnej gęstości znajduje się na około 80 m głębokości po stronie morza i 800 m od strony oceanu. Na trasie przepływu wody o różnym zasoleniu znajduje się poprzeczna skalna przegroda o nazwie Próg Gibraltarski (Camarinal Sill), która powoduje dodatkowe zaburzenia ruchu wody oraz wpływa na powstanie tzw. fal wewnętrznych o wysokości dochodzącej nawet do 100 m[2][3].

Status prawny

Wody cieśniny na całej szerokości stanowią morze terytorialne państw nadbrzeżnych, ale państwa te nie zawarły umowy dotyczącej delimitacji granic państwowych. Żegluga w cieśninie odbywa się na zasadach prawa przejścia tranzytowego, które obejmuje żeglugę statków, w tym okrętów podwodnych w położeniu podwodnym, oraz przelot statków powietrznych[4].

Przypisy

  1. Guðmundur Helgason: The Strait of Gibraltar. Sector 1 (ang.). www.argolis-yacht.ru. [dostęp 2017-06-03].
  2. NASA: Solitons, Strait of Gibraltar (ang.). [dostęp 2007-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-24)].
  3. Strait of Gibraltar (ang.). Institut für Meereskunde der Universität Hamburg, 2002-07-30. s. The tropical and subtropical ocean viewed by ERS SAR. [dostęp 2007-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-11)].
  4. D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, ​ISBN 978-83-7383-351-7​, s. 209–213.
Cieśnina Gibraltarska w okolicach miasta Tarifa
Obraz satelitarny Cieśniny – satelita Landsat

Media użyte na tej stronie

Flag of Gibraltar.svg
Flag of Gibraltar
Reliefkarte Spanien.png
Autor: Tschubby, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Reliefkarte Spanien
STS059-238-074 Strait of Gibraltar.jpg
The Strait of Gibraltar provides a natural physical barrier between the countries of Spain (north) and Morocco (south). In geologic terms, the 10-mile (16-kilometer) strait that separates the two countries, as well as Europe and Africa, is located where the two major tectonic plates—the Eurasian Plate and the African Plate—collide. This high-oblique, northeast-looking photograph shows the mountainous northern coast of Morocco and the coastal mountains of southern Spain, including the dagger-shaped, snow-covered Sierra Nevada Mountains of southeastern Spain. The Guadalquivir River flows from east to west along the base of the Sierra Morena Mountains in southern Spain. The famous British city of Gibraltar is located on the wedge-shaped peninsula on the east side of the bay in the southernmost protrusion of Spain. The city of Ceuta is a Spanish enclave on the extreme northeastern coast of Morocco. Ceuta, a free port with a large harbor, has remained under Spanish control since 1580.