Cieśnina Torresa

mapa pokazująca Cieśninę Torresa

Cieśnina Torresa (ang. Torres Strait) – cieśnina między Australią i Nową Gwineą, która łączy Morze Koralowe z Morzem Arafura[1]. Na południowym krańcu tej cieśniny znajduje się półwysep Jork (stan Queensland w Australii). Cieśnina jest płytka, z licznymi wyspami, płyciznami, skałami i rafami koralowymi, występują też silne prądy pływowe, wszystko to czyni ją trudną w nawigacji.

Podstawowe dane

  • długość: 74 km
  • szerokość: 150–240 km
  • głębokość maksymalna: 22 m, minimalna w torze wodnym – 9 m;
  • główne porty: Buji, Port Kennedy, Somerset

Południowa część tej cieśniny nosi nazwę cieśniny Endeavour, od okrętu kapitana Jamesa Cooka. Nazwa samej cieśniny pochodzi od jej odkrywcy Luisa Váeza de Torresa (1606)[1]. Jej istnienie utrzymywano w tajemnicy ponad półtora wieku (do 1764)[1], istnienie cieśniny potwierdził dopiero wspomniany James Cook w roku 1770[2].

Historia

Ponad 8 tys. lat temu przejście było dużo płytsze i umożliwiało migrację zwierząt z Nowej Gwinei do Australii, świadczą o tym niektóre gatunki obecne na obydwu terytoriach np. kazuar hełmiasty oraz kuskus plamisty.

W roku 1606 przez cieśninę przepłynął Luis Váez de Torres, hiszpański żeglarz pod portugalską banderą, istnienie cieśniny było utrzymywane w tajemnicy aż do roku 1762, prawdopodobnie ze względów strategicznych.

W latach 50. XIX wieku po wyczerpaniu zasobów drzewa sandałowego m.in. w Nowej Kaledonii właściciele łodzi rozpoczęli połów m.in. ogórków morskich, których duże łowiska znajdowały się w cieśninie, połów tych zwierząt był głównym źródłem dochodu aż do roku 1869, kiedy to tubylcy pokazali załogom statków złoża pereł. W okresie poławiaczy pereł powstał język bislama, którym posługiwali się ludzie pochodzenia pacyficznego pracujący przy połowie pereł.

W 1872 roku na podstawie uchwały do Queensland przyłączono wyspy w cieśninie aż do 60 mil od brzegu. Większość pozostałych wysp została przyłączona do Queensland w roku 1879.

W 1968 przez Cieśninę Torresa przepłynął podczas samotnego rejsu dookoła świata na jachcie Opty Leonid Teliga.

Nawigacja i szlaki komunikacyjne

Szlaki komunikacyjne w cieśninie Torresa

Przez cieśninę przechodzą następujące szlaki komunikacyjne:

  • AUS292 Adolphus Channel to Prince of Wales Channel
  • AUS293 Prince of Wales Channel
  • AUS294 Endeavour Strait
  • AUS296 Goods Island to Proudfoot Shoal
  • AUS299 Approaches to Thursday Island

Część powierzchni cieśniny wchodzi w skład Wielkiej Rafy Koralowej, przez co określona jest jako teren o dużej wrażliwości[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c Torres Strait, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-02-01] (ang.).
  2. ↑ Torresa, Cieśnina, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-01-13].
  3. ↑ Torres Strait Particularly Sensitive Sea Area. www.amsa.gov.au. [dostęp 2018-01-13]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Torres Strait Chart & Passages.png
Autor: LawrieM, Licencja: CC BY-SA 4.0
Navigation Routes through Torres Strait
TorresStraitIslandsMap.png
(c) Kelisi z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

A map of the Torres Strait Islands. I have endeavoured to use native names wherever I could find them. If you can suggest ways in which this map could be made more up to date, don't hesitate to leave me a message to that effect.

This map's source is here, with the uploader's modifications, and the GMT homepage says that the tools are released under the GNU General Public License.