Ciechocinek

Ciechocinek
miasto i gmina
Ilustracja
Park Zdrojowy
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

aleksandrowski

Aglomeracja

bydgosko-toruńska

Prawa miejskie

1916

Burmistrz

Jarosław Jucewicz

Powierzchnia

15,26 km²

Wysokość

46 m n.p.m.

Populacja (31.12.2020)
• liczba ludności
• gęstość


10 534[1]
690,3 os./km²

Strefa numeracyjna

54

Kod pocztowy

87-720

Tablice rejestracyjne

CAL

Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego
Mapa konturowa powiatu aleksandrowskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ciechocinek”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia52°52′41″N 18°46′54″E/52,878056 18,781667
TERC (TERYT)

0401021

SIMC

0985616

Urząd miejski
ul. Kopernika 19
87-720 Ciechocinek
Strona internetowa
Dywany kwiatowe w Ciechocinku
Fragment Parku Tężniowego w Ciechocinku
Korty tenisowe w Parku Zdrojowym w Ciechocinku
Kino „Zdrój” w Ciechocinku

Ciechocinekmiasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie aleksandrowskim, na Kujawach.

Charakterystyka

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa włocławskiego. Miasto położone jest w Kotlinie Toruńskiej, w szerokiej dolinie Wisły, na lewym brzegu rzeki.

Ciechocinek jest miastem o charakterze uzdrowiskowym. W mieście praktycznie nie ma przemysłu, znajdują się tu m.in. szpitale uzdrowiskowe, sanatoria, prewentorium, ośrodki wypoczynkowe (wczasowo-turystyczne), zakłady przyrodolecznicze, pijalnia wód mineralnych, hotele, restauracje, warzelnia soli. Część uzdrowiskowa bogata jest w zieleń parków, skwerów, kwietników i dywanów kwiatowych. Co roku przyjeżdża wielu kuracjuszy i turystów (52 tys. w 1980 r., 85 tys. w 1987 r.). Podstawą rozwoju są wody lecznicze: chlorkowo-sodowe, bromkowe, jodkowe, żelaziste, borowe, które pochodzą z licznych na tym terenie źródeł solankowych. Leczy się tutaj choroby narządów ruchu, reumatyczne, ortopedyczno-urazowe, ginekologiczne, układu oddechowego, nerwowego i krążenia. W tym celu stosuje się wiele zabiegów m.in. kąpiele solankowe, jodobromowe, siarkowe, zawijania borowinowe, balneoterapie (fizykoterapia, inhalacja, irygacja, klimatoterapia, kuracja pitna), gimnastykę i masaże.

Dzięki bogactwu naturalnemu Ciechocinek stał się jedną z bardziej znanych miejscowości uzdrowiskowych w Polsce i Europie. Obecnie w mieście znajduje się kilkanaście zakładów lecznictwa uzdrowiskowego. Przykładem sanatorium uzdrowiskowego z własną bazą zabiegową, w której wykorzystuje się surowce naturalne jest Sanatorium Zdrowie.

W północnej części uzdrowiska znajduje się Park Zdrojowy, założony w latach 1875–1876 w stylu krajobrazowym z licznymi gatunkami drzew i krzewów (także egzotycznymi) jego projektantem i twórcą był Hipolit Cybulski. W parku rosną m.in. kłęk kanadyjski, korkowiec amurski, miłorząb dwuklapowy. Ciechocinek posiada również oryginalny rezerwat florystyczny – stanowisko słonorośli (m.in. soliród zielny, mlecznik nadmorski, aster solny) ujęte od 1962 roku w 1,88 ha rezerwatu Ciechocinek w pobliżu tężni III.

W okolicach Ciechocinka, ze względu na potrzebę ochrony jego specyficznego mikroklimatu, stworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Niziny Ciechocińskiej o powierzchni 36814 ha.

Położenie

Według danych z roku 2009[2] Ciechocinek ma obszar 15,26 km², w tym:

  • użytki rolne: 50%,
  • użytki leśne: 10%.

Miasto stanowi 3,22% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy

Aleksandrów Kujawski, Czernikowo, Obrowo, Raciążek

Demografia

Dane z 31 grudnia 2020[3]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja10 534100575654,6477845,4
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
690,3377,2313,1
  • Piramida wieku mieszkańców Ciechocinka w 2014 roku[4].


Piramida wieku Ciechocinek.png

Nazwa

Pochodzenie nazwy miejscowości nie jest jednoznaczne. Istnieje kilka teorii na ten temat[5]:

  • Pierwsza wywodzi je od słowiańskiego imienia założyciela lub właściciela Ciechoty.
  • Druga od zdrobnienia nazwy starej wsi Ciechocin leżącej nad rzeką Drwęcą, której mieszkacy mieli się podobno osiedlić się na terenie obecnego uzdrowiska i nazwali swoje nowe osiedle od zdrobnienia rodzinnej wsi.
  • Istnieje również lokalna legenda o Ciechu i Cinie – zakochanych, którzy mieli dać nazwę miejscowości podobnie jak w przypadku warszawskiej legendy o Warsie i Sawie.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1379 roku (Ciechocino). Nazwa Ciechocinek po raz pierwszy pojawiła się w 1520 roku[6].

Historia

Od średniowiecza do rozbiorów Polski

Na obszarze dzisiejszego Ciechocinka istniała niegdyś osada i gród kasztelański Słońsk, po raz pierwszy wymieniony w falsyfikacie mogileńskim z 1065 roku. Zakłada się, że początki Słońska jako prasłowiańskiego opola mogą sięgać VIII-IX wieku, a parafii słońskiej – wieków X-XI. Kasztelania słońska obejmowała tereny położone na prawym brzegu Wisły. Książę Konrad I mazowiecki utrzymywał w Słońsku warzelnie soli (I wzmianka 1235). Przypuszcza się, że duże powodzie XIII wieku, które niszczyły nisko położone części Płocka i Torunia przyczyniły się do zniszczenia Słońska[7].

Właścicielami Ciechocinka byli[8]:

Istnienie folwarku w Ciechocinku jest poświadczone od roku 1670. Wcześniej Ciechocinek to mała osada bez folwarku[9]. Napływ osadników holenderskich na przełomie XVI i XVII wieku oraz przejście wsi w ręce Niemojewskich[10] stały się dla Ciechocinka i okolic ważnym momentem rozwoju – osuszano bagna, karczowano lasy, odwadniano zalewane tereny, zasiedlano nieużytki[11].

XVIII wiek to czas powiększania się Ciechocinka – dane z roku 1779 mówią o 50 mieszkańcach Słońska oraz 105 mieszkańcach Ciechocinka z Rozkoszem[12].

Pod obcą władzą – czasy rozbiorowe

Zabytkowa pijalnia wód mineralnych w Ciechocinku

Po I rozbiorze, kiedy Austria zagarnęła żupy solne w Wieliczce i Bochni, podjęto poszukiwania nadających się do eksploatacji źródeł solanki i największe odkryto właśnie w Ciechocinku. Na mocy „ustawy solnej” z 5 marca 1791 zamierzano wybudować warzelnię soli, lecz późniejsze burzliwe wydarzenia nie sprzyjały realizacji projektu. Do czasu rozbiorów Ciechocinek był w województwie inowrocławskim. Po 23 stycznia 1793 r. jako osada w powiecie radziejowskim znalazł się pod zaborem pruskim[13], w latach 1807–1815 był w departamencie bydgoskim Księstwa Warszawskiego[14], a później na mocy Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego z 27 czerwca 1815 został włączony do województwa mazowieckiego Królestwa Polskiego, pozostając w powiecie radziejowskim obwodu kujawskiego[15].

Zabytkowa warzelnia soli w Ciechocinku

Po śmierci w 1810 roku ostatniego z Niemojewskich – Ksawerego – lokalne dobra przeszły w ręce jego córek – Barbary i Ksawery. Barbara wyszła za mąż za Józefa Zawadzkiego[16], a ten w 1823 sprzedał dwie włóki ziemi ze źródłami solankowymi Konstantemu Wolickiemu. Dwa lata później Wolicki przekazał nabyty majątek bezinteresownie Skarbowi Królestwa Polskiego. Na mocy kontraktu z 10 czerwca 1825 przejął na siebie obowiązek wybudowania na koszt Skarbu Królestwa warzelni soli. Zgodnie z treścią ukazu cara Mikołaja I z 10 października 1827 roku Skarb Królestwa wykupił od Józefa Zawadzkiego dobra ciechocińskie[17]. Stało się tak dzięki intensywnym staraniom Stanisława Staszica i Ksawerego Druckiego Lubeckiego. Pod tężnie, warzelnię i plantacje cierni wykupiono obszary należące do Słońska i Wołuszewa. W latach 1824–1829 wybudowano tężnie I i II, tężnia nr III powstała w 1859, które zaprojektował sprowadzony z Saksonii prof. Jakub Graff, natomiast w 1830 roku ukończono budowę warzelni. Z lat 1828–1829 pochodzi też pierwsza wzmianka o leczniczym działaniu tutejszych źródeł – przebywały tu dzieci Franciszka Ksawerego Druckiego Lubeckiego oraz rodzina Ludwika Platera. Te pierwsze odnotowane kąpiele miały się odbywać w starej oberży folwarcznej ulokowanej przy obecnej ulicy Józefa Bema 32. Nowym inwestycjom towarzyszył napływ mieszkańców. Statystyki za rok 1827 podają istnienie w Ciechocinku 10 domów zasiedlonych przez 91 osób, zaś w kolonii Ciechocinek 13 domów i odpowiednio 128 osób[18].

Nieczynny Basen termalno-solankowy w Ciechocinku

Wybuch powstania listopadowego przeszkodził w uruchomieniu warzelni. Wolicki, uznany za sprawą uczestnictwa w powstaniu za zdrajcę, przeniósł się do Francji, więc pełną eksploatację zakładu rozpoczęto w 1832 r. po powołaniu Banku Polskiego na jego nowego komisarycznego zarządcę. Od 1836 roku solanki zaczęto komercyjnie wykorzystywać do celów leczniczych. W miejscowej austerii rządowej położonej w obecnym Parku Zdrojowym oraz karczmie na Starym Ciechocinku zainstalowano po cztery miedziane wanny – powstał zalążek zakładu leczniczego i do Ciechocinka zaczęli przybywać kuracjusze. Tę datę przyjmuje się za oficjalne powstanie uzdrowiska w Ciechocinku.

Teatr letni z 1891 roku

W latach 1837–1842 Ciechocinek włączono do powiatu włocławskiego guberni warszawskiej. Pozostawał w niej aż do roku 1866, kiedy to przeniesiono go do powiatu nieszawskiego tej samej guberni.

Dostępność do uzdrowiska wzrosła po uzyskaniu w 1867 r. połączenia kolejowego. W 1869 wybudowano pierwszy dworzec kolejowy. W związku z ułatwioną od tamtego czasu komunikacją Ciechocinek nazywano niekiedy „przedmieściem Warszawy”.

Pod koniec XIX wieku Ciechocinek był największym uzdrowiskiem w Królestwie i jednym z najmodniejszych na ziemiach polskich.

I wojna światowa

Z chwilą wybuchu I wojny światowej ogłoszono stan wojenny, a 3 sierpnia 1914 przejął władzę Tymczasowy Komitet Bezpieczeństwa Publicznego mający za przewodniczącego dra L. Lorentowicza. We wrześniu 1915 Ciechocinek został zajęty przez wojska niemieckie i austriackie. Decyzją z 23 marca 1916 osadę włączono do powiatu włocławskiego Generał-Gubernatorstwa warszawskiego. 11 listopada 1916 reskryptem szefa administracji Generał-Gubernatorstwa nadano zaś osadzie prawa miejskie. Miasto przybrało charakter wojskowego uzdrowiska i szpitala polowego zarazem, a lata wojny doprowadziły do dewastacji i rozkradzenia mienia.

II RP

4 lutego 1919 dekret Rządu Polskiego „O zarządzie miejskim” potwierdził prawa miejskie dla Ciechocinka. W latach międzywojennych nastąpił dalszy rozwój i rozbudowa uzdrowiska, między innymi odwiercono pierwszą cieplicę. W 1939 r. miasto liczyło 5200 mieszkańców.

Okupacja niemiecka

1 września 1939 zorganizowano w Ciechocinku Szpital Wojskowy nr 801 obliczony na 120 łóżek, który działał od rozpoczęcia działań wojennych aż do ewakuacji 8 i 9 września[19]. 12 września miasto zostało zajęte przez brygadę „Netze” Wehrmachtu pod dowództwem generała majora Eccarta Freiherra von Gablenza, wspomagane przez oddziały operacyjne służby bezpieczeństwa Einsatzkommando I z Einsatzgruppe III. Tego samego dnia doszło w mieście do pierwszych aresztowań i zabójstw. Niemieckie oddziały zamordowały 20 rannych żołnierzy Armii „Pomorze” i opiekującą się nimi pielęgniarkę oraz trzech przypadkowo wybranych w mieście cywili[20]. Do 26 września władza w mieście należała do komendantury wojskowej. Za organizację niemieckiej administracji cywilnej odpowiedzialny był szef zarządu administracji cywilnej przy dowództwie 4 Armii Wehrmachtu, SS-Oberführer Fritz Hermann. Osoby, którym nadawano stanowiska, rekrutowały się z szeregów Selbstschutzu, na czele którego w mieście stał Gustaw Tober – podległy dowódcy na powiat SS-Sturmbannführerowi Leo Ostuf Patinie. Pierwszym burmistrzem okupowanego miasta został na kilka dni kowal ze Słońska – Fryderyk Elgert, a po nim nauczyciel Otto Leschner, dyrektorem uzdrowiska zaś Stefan Adam[21].

Zdjęcie pomnika ku pamięci Romualda Traugutta, znajdującego się przy ulicy jego imienia w Ciechocinku.
Pomnik ku pamięci Romualda Traugutta, znajdujący się przy ulicy jego imienia w Ciechocinku

26 października na mocy decyzji Hitlera z 8 października Ciechocinek został wraz z całym powiatem nieszawskim włączony do rejencji inowrocławskiej Kraju Warty. 22 grudnia zmieniono nazwę miasta na Hermannsbad i uczyniono stolicą powiatu z władzami powiatowymi rezydującymi w Aleksandrowie Kujawskim. 1 czerwca 1940 rozpoczął się pierwszy sezon kuracyjny w Hermannsbad – z zabiegów mogli korzystać wyłącznie obywatele niemieccy. W II połowie 1940 roku nowym burmistrzem został dyrektor uzdrowiska Reichsdeutsch Willy Scholz. Po nim rządzili tu jeszcze Mohrlock i od roku 1943 – Lindenberg.

Równolegle do prowadzonych na terenie Ciechocinka akcji eksterminacji i wysiedleń zmierzających do utworzenia z uzdrowiska „wzorcowego niemieckiego miasta” otoczonego „odwiecznie niemieckimi wsiami osadników”[22] zawiązywały się lokalne grupy oporu, w których działalność zaangażowanych było ok. 100 osób. Najwcześniej, bo jeszcze w 1939 powstały lokalne agendy Komendy Obrońców Pokoju i Polskiej Organizacji Zbrojnej „Znak”, w kolejnym roku Kujawskiego Związku Polityczno-Literackiego i Narodowej Organizacji Wojskowej. Na przełomie 1940 i 1941 powstał rejon ZWZ-AK Ciechocinek, krypt. „Cerelis”, „N-0-115”. Od 1941 działały Organizacja Wojskowa Związek Jaszczurczy oraz Szare Szeregi. W 1942 zorganizowano Wojskową Służbę Kobiet[23].

Zamieszkałych w Ciechocinku ok. 700 Żydów, Niemcy zamknęli w getcie, część z nich wysiedlili w 1940 do Generalnego Gubernatorstwa, a pozostałych wymordowali w obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem[24]. Szacunkowe i niepełne obliczenia dotyczące natomiast polskich ofiar (grudzień 1945) zamykają się w liczbie 35[25]. Polacy byli pozbawiani mienia i sukcesywnie wysiedlani przez Niemców w głąb Rzeszy na roboty przymusowe. W ich miejsce sprowadzono ok. 1000 Niemców z krajów nadbałtyckich, Besarabii, Wołynia, Generalnego Gubernatorstwa oraz z obszaru samej Rzeszy[26]. Wraz z postępującymi klęskami wojsk niemieckich miasto z uzdrowiska przemieniało się w wojskowy szpital, a okres niemieckiej ewakuacji przypłaciło dewastacją i grabieżą mienia. Niemcy opuścili Ciechocinek między 18 a 20 stycznia 1945. 19 stycznia podpalili magazyny żywnościowe w warzelni soli, dworcu kolejowym, budynku przy dworcu oraz Łazienki nr 2, „Świteziankę” i „Warszawiankę”.

Miasto zostało zdobyte 23 stycznia 1945 roku przez oddziały 125 korpusu armijnego 47 armii I Frontu Białoruskiego. W zdobywaniu Ciechocinka brała również udział 3 dywizja piechoty im. Romualda Traugutta (po wojnie poległym w czasie zdobywania miasta wzniesiono Pomnik Braterstwa Broni na pl. Gdańskim)[27].

Czasy Polski Ludowej

Po wkroczeniu Sowietów władzę przejęła radziecka Komenda Miasta z porucznikiem Mordowcewem jako jej przewodniczącym. Utworzono punkt zborny dla powracających przymusowych robotników oraz jeńców wojennych, wśród których przeważali obywatele ZSRR. Punkt istniał do 25 lipca 1945, ale Sowieci zatrzymali niektóre obiekty do marca 1946, a wojskowi zarządzali poniemieckimi majątkami aż do 1950 roku.

Część zasiedlających okolice Niemców nie ewakuowała się przed inwazją sowiecką – zostali oni skierowani do prac przymusowych, a następnie skoncentrowani w obozie w Potulicach, gdzie wielu z nich nie doczekawszy się przesiedlenia poniosło śmierć.

Po odzyskaniu niepodległości Ciechocinek wszedł w obszar powiatu nieszawskiego, w 1948 roku decyzją Rady Ministrów[28] przemianowanego na aleksandrowski, wchodzącego w skład województwa pomorskiego. W latach 1950–1975 r. Ciechocinek był w województwie bydgoskim. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa włocławskiego. Statystyki za rok 1946 podawały liczbę 4130 mieszkańców Ciechocinka.

7 lutego 1945 wybrano Radę Miejską. Pierwszym powojennym burmistrzem został działacz PPS Adam Drużyński, zaś przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej inny członek PPS – Beniamin Kościelecki. Później coraz wyraźniej zaznaczała się dominacja PPR.

Pierwszy powojenny sezon kuracyjny rozpoczął się 20 maja 1945, a zamknął 31 października. Dyrektorem Państwowego Zakładu Zdrojowego został Jan Hajduk, a lekarzem uzdrowiskowym Bolesław Janczewski. Reaktywowano Komisję Zdrojową (rozwiązaną w 1967, kiedy jej funkcje przejęło miasto i PPUC). Z zabiegów skorzystało 2600 osób. Miasto dysponowało 2425 łóżkami w 62 obiektach.

Od 1954 roku pozostawano przy nazwie Przedsiębiorstwo Państwowe Uzdrowisko Ciechocinek. Od roku 1955 datuje się boom budownictwa sanatoryjnego – do roku 1989 zbudowano 5 szpitali uzdrowiskowych, 21 sanatoriów, 1 prewentorium, 1 dom wczasów leczniczych.

W 1974 roku miasto podłączono do sieci gazowej.

W 1975 roku otwarte zostało Muzeum Uzdrowiska[29].

III RP

Pierwsze wolne wybory samorządowe 27 maja 1990 przyniosły zwycięstwo miejskiemu Komitetowi Obywatelskiemu „Solidarność”. Przewodniczącą Rady Miejskiej została lekarka Maria Wronka, a burmistrzem – Andrzej Soborski.

5 listopada 1994 z ulicy Zdrojowej 11 rozpoczęło nadawanie lokalne Radio Las Vegas, które działało na obszarze Ciechocinka i okolic. Właścicielem radia był lokalny biznesmen Janusz Ceglewski. Program nadawany był na częstotliwości 69,83 MHz (pasmo OIRT), a od 2000 z wieży ciśnień na częstotliwości 92,8 MHz. Radio emitowało głównie utwory disco polo, słynęło też z organizacji pikników rodzinnych. Z przyczyn finansowych stacja została sprzedana spółce medialnej Ad.Point i 16 czerwca 2002 zaprzestała nadawania[30], po czym została przekształcona w Radio Brawo, emitujące głównie przeboje z poprzednich dekad[31]. 1 czerwca 2006 r. Radio Brawo zostało przyłączone do sieci katolickich rozgłośni Radia Plus[32], zaś rok później studio i nadajnik przeniesiono do Torunia[33].

Uzdrowisko Ciechocinek
Tężnia numer 3
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Kompozycje kwiatowe
Zegar kwiatowy
Fragment traktu solnego – ścieżka spacerowa


Powodzie w Ciechocinku

Tablica upamiętniająca powódź z 1924 roku w Ciechocinku, umieszczona na ścianie frontowej kina „Zdrój”

Powodzie nawiedzające Ciechocinek stanowiły przez wieki ważną przeszkodę w jego egzystencji i rozbudowie. Dla przeciwdziałania skutkom powodzi i celem umożliwienia dalszych inwestycji usypano w 1872 roku pierwszy w Ciechocinku wał przeciwpowodziowy długości 6500 m. Drugi i trzeci usypano od strony Bruków Wołuszewskich na długość po 550 m każdy. Czwarty, pełniący funkcję wału wewnętrznego, powstał od strony ul. Warzelnianej w 1896 roku. Jednak niedopatrzenia przy budowie i eksploatacji spowodowały, że wały nie spełniły swojego zadania podczas powodzi w latach 1888, 1889, 1891.

Katastrofalna powódź 1924 roku zniszczyła m.in. parter budynku Siedmioklasowej Szkoły Powszechnej przy ówczesnej ul. Toruńskiej. Spowodowała znaczące straty w urządzeniach leczniczych i zniweczyła wiele inwestycji z lat 1919–1924. W latach 1924–1925 odremontowano, podniesiono i poszerzono wał ochronny oraz przeprowadzono wielką akcję melioracyjną terenów Ciechocinka według projektów prof. Nadolskiego oraz prof. K. Milicera.

W latach 1963–1970 wybudowano Elektrownię Wodną we Włocławku. Pełni ona również funkcję zbiornika retencyjnego chroniącego Ciechocinek przed powodziami. Jej trwająca powyżej 10 lat samodzielna, niezgodna z pierwotnymi założeniami eksploatacja i porzucenie planów kaskadyzacji dolnego biegu Wisły wraz z odwlekającą się w czasie realizacją budowy stopnia wodnego w Nieszawie stwarzają obecnie narastające z czasem ryzyko nagłej katastrofy.

Transport

Muszla koncertowa w Ciechocinku

Transport drogowy

Drogi przebiegające przez teren miasta lub znajdujące się w jego pobliżu:

W miejscowości Odolion znajduje się węzeł drogowy „Ciechocinek” umożliwiający zjazd z Autostrady A1 na Ciechocinek i Aleksandrów Kujawski.

Komunikację autobusową w Ciechocinku i okolicach zapewnia przedsiębiorstwo Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy. Można spotkać tutaj także autobusy Arriva (PKS Toruń), PKS Polonus Warszawa, PKS Bydgoszcz, PKS Konin, PKS Kalisz, PKS Łódź, PKS Płock, PKS Łęczyca, Lubelskie Linie Autobusowe (d. PKS Wschód) i in. Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Włocławkiem, Toruniem, Bydgoszczą, Warszawą, Lublinem, Łodzią, Gdańskiem, Płockiem, Kaliszem, Koninem oraz ze stacją kolejową w Aleksandrowie Kujawskim.

Transport kolejowy

W Ciechocinku znajduje się stacja kolejowa, która jest ostatnią stacją na linii Aleksandrów Kujawski – Ciechocinek. Ruch pociągów pasażerskich został wstrzymany w grudniu 2011 r. Obecnie miasto nie ma stałych połączeń kolejowych.

Zabytki

  • Park Zdrojowy; w nim pijalnia wód mineralnych (tzw. Kursaal) w drewnianym pawilonie w stylu szwajcarskim według projektu Edwarda Cichockiego (1880), muszla koncertowa w stylu zakopiańskim według projektu Pawła Feddersa (1909) i fontanna „Jaś i Małgosia” (1926);
  • tężnie projektu Jakuba Graffa, uznane za zabytek myśli technicznej (tężnie I i II z lat 1824–1833, tężnia III z 1859);
  • fontanna „Grzybek” (proj. Jerzy Raczyński), zbudowana w 1925 (lub 1926) jako nadbudowa źródła o głębokości 415 m, z którego solanka płynie na tężnie. Fontanna pełni funkcję naturalnego inhalatorium i jest jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów w uzdrowisku. 3 kwietnia 2018 na skutek drgań pochodzących od przejeżdżających pojazdów doszło do pęknięcia czaszy[34], do czego wcześniej dochodziło już kilkukrotnie, co około 20 lat. Obecna, uruchomiona w maju 2019 wersja fontanny bazuje na projekcie z 1962 roku i jest jej szóstą mutacją. Koszt rekonstrukcji wyniósł 600 tys. zł[35][36];
  • hotel Karola Müllera, szachulcowy, według projektu Franciszka Tournelle’a (1848–1851, 1878, 9 września 2008 spalony);
  • neogotycki kościół św. św. Piotra i Pawła z lat 1877–1884 według projektu Edwarda Cichockiego; w pobliżu kościoła stoi postać Matki Boskiej w białej szacie z niebieską chustą;
  • cerkiew polowa pw. św. Michała Archanioła, wzniesiona w 1894 r. według projektu W. Feddersa w stylu drewnianego budownictwa rosyjskiego (obecnie siedziba prawosławnej parafii wojskowej);
  • zespół dworca kolejowego – stary konstrukcji szachulcowej z 1870 r. i nowy z lat 1901–1902 (proj. Cz. Domaniewski);
  • Zespół Łazienek:
    • Łazienki I z lat 1845–1849 (proj. H. Marconi i J. Gay).
    • Łazienki II z lat 1910–1912 w stylu neoromańskim (proj. W. Fedders).
    • Łazienki III z lat 1898–1900 (proj. J. Majewski).
    • Łazienki IV z lat 1900–1906 (proj. J. Majewski);
  • drewniany Teatr Letni z 1891, rozbudowany w 1901, odrestaurowany w 1998 (proj. Adolf Schimmelpfennig);
  • pływalnia solankowo-termalna z 1932 od września 2001 zamknięta (proj. Romuald Gutt i Aleksander Szniolis);
  • poczta, 1932-34 (proj. Romuald Gutt);
  • Dworek Prezydenta RP 1932-1933 i 1999-2006;
  • warzelnia soli z 1830; ul. Solna 6, od 2020 część obiektu zajmowana jest przez Muzeum Warzelni Soli i Lecznictwa Uzdrowiskowego, które zastąpiło dotychczasową skromną wystawę i w którym przedstawiona została historia lecznictwa uzdrowiskowego i proces wytwarzania produktów zdrojowych. Solanka do warzelni pobierana jest ze źródła Grzybek, przesyłana na tężnie, a po stężeniu pompowana do warzelni[37];
  • pałacyk przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Ciechocinek” S.A. 1910 (proj. A. Mazurkiewicz);
  • wieża ciśnień – zabytek techniki z I połowy XX wieku;
  • dawne „Casino Europa” z 1932, obecnie restauracja „Zdrojowa” Europa.
Zabytki
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Dawne Łazienki nr II, obecnie zespół hotelowo-uzdrowiskowy „Targon”
Dawne kasyno „Europa”, obecnie budynek restauracyjno-handlowy „Europa”
Budynek Łazienek nr 3 (1898-1900)
Dworek Prezydenta RP z lat 30. XX w. wzniesiony jako rezydencja prezydenta Ignacego Mościckiego


Wspólnoty religijne

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2022-07-04].
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  3. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2011 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 2011, ISSN 1734-6118 (pol.).
  4. Ciechocinek w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  5. Uzdrowisko Ciechocinek, Danuta Iwanowska-Jeske (red.), Edward Sury (oprac.), Henryk Bednarek, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1983, s. 54–55, ISBN 83-217-2385-3, OCLC 830224593.
  6. S.Librowski Inwentarz realny dokumentów archiwum diecezjalnego we Włocławku. Lata 1232–1550., tom 1, Włocławek 1994, dok. 190, s. 107–108.
  7. B. Ziółkowski Zarys dziejów Ciechocinka, Ciechocinek. Dzieje uzdrowiska. pod red. S. Kubiaka, Włocławek 2001, s. 18–20.
  8. B.Ziółkowski Zarys dziejów Ciechocinka s. 21–23.
  9. A. Walczak Studium historyczno-urbanistyczne i konserwatorskie oraz ustalenia konserwatorskie do planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego miasta., Toruń 1955, s. 29.
  10. M.Raczyński Materiały do historii Ciechocinka od zapoczątkowania budowy warzelników soli do wybuchu wielkiej wojny., Warszawa 1935, s. 8, 20, 24, 26, 420.
  11. A. Walczak Studium... s. 28.
  12. S. Chodyński Słońsk, s. 192.
  13. S.Cackowski Miasta dobrzyńskie i kujawskie w końcu XVIII i na początku XIX wieku (1793-1807), Włocławek 1993, s.99-100.
  14. Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego tom 1, Warszawa 1810, s. 24. (powiat 47).
  15. Dziennik Praw Królestwa Polskiego tom 1, Warszawa 1816, s. 56.
  16. M. Raczyński Materiały do historii...s. 41-42.
  17. W. Gerko Warzelnia soli w Ciechocinku i okolicy s. 93–95.
  18. K. Hewner Parafia... s. 10, 43.
  19. D. Iwanowska-Jeske Ciechocinek w okresie okupacji s. 85; Zdrój Ciechociński 1994, 4, s. 4.
  20. Okręgowa Komisja Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu w Bydgoszczy, akta podręczne, Aleksandrów Kujawski, sygn. Ds. 59/69; J. Zieliński Z przeszłości... s. 1 63.
  21. Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Regierungsbezirk Hohensalza 1939-1945, sygn. 2; B. Ziółkowski Władze i społeczeństwo niemieckie na Kujawach wschodnich podczas okupacji niemieckiej Toruń 2005, s. 95.
  22. APW, AmC, sygn. 30, sygn. 31, sygn. 41, k. 31-37.
  23. Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek, Inspektorat Włocławek, teczki osobowe: J. Duszyński, Z. Stankiewicz, H. Szczepańska, H. Wojdyłło, T. Zalewski; B. Ziółkowski Kobiety – żołnierze Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej Inspektoratu Włocławek Toruń 2003, s. 79, 91–92, 100–101; B.Ziółkowski Geneza i początki konspiracji we Włocławku i na terenie Kujaw wschodnich w latach 1939–1940 Ziemia Kujawska, 2003, t. XVI, s. 151–152.
  24. B. Ziółkowski Ciechocinek. Dzieje... s. 431.
  25. B. Ziółkowski Zarys dziejów... s. 57.
  26. W. Jastrzębski Hitlerowskie wysiedlenia z ziem polskich wcielonych do Rzeszy 1939-1945 Poznań 1968, s. 63, 96, 98, 104.
  27. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 785.
  28. Dz.U. RP, 1948, Nr 12, poz. 97.
  29. Bogusław Mansfeld Toruń i okolice. Przewodnik, Sport i Turystyka 1977, s. 135.
  30. Rok 2002 w Ciechocinku.
  31. Kalendarium 2002 – przegląd najistotniejszych wydarzeń w eterze. emsoft.medianewsonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-22)]..
  32. Kalendarium 2006 – przegląd najistotniejszych wydarzeń w eterze. emsoft.medianewsonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-22)]..
  33. 05.06.2006 Toruń: Brawo dla sieci Radia Plus!. [dostęp 2018-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-22)].
  34. Tomasz Ciechoński Pękła fontanna „Grzybek” w Ciechocinku.
  35. Tomasz Ciechoński Kiedy zostanie odbudowany „Grzybek” w znanym kurorcie?
  36. Nowa fontanna „Grzybek” w Ciechocinku już działa.
  37. W Ciechocinku powstało Muzeum Warzelni Soli i Lecznictwa Uzdrowiskowego.
  38. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-18].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Aleksandrów County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Aleksandrów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.94 N
  • S: 52.62 N
  • W: 18.49 E
  • E: 18.95 E
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Piramida wieku Ciechocinek.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Ciechocinka, 2014
Ciechocinek VIII.JPG
Autor: Scotch Mist, Licencja: CC BY-SA 3.0
Łazienki nr 4 w Ciechocinku.
Galeria Mist Scotch zawiera wiele zdjęć zabytkowych budowli, pomników i miejsc pamięci w Polsce.
Ciechocinek Michal Cerkiew.jpg
Autor: Wampcia (Wampcia), Licencja: CC BY 3.0
Cerkiew sw. Michala Archanioła w Ciechocinku
The public garden in Ciechocinek.JPG
Autor: Avi1111 dr. avishai teicher, Licencja: CC BY-SA 3.0
הגן הציבורי המרכזי בצ'יחוצ'ינק, פולין
Trakt solny ciechocinek 2007.JPG
Trakt solny - ścieżka spacerowa - fragment prowadzący od zabytkowej warzelni soli do Tężni.
Kino "Zdrój" w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kino "Zdrój" w Ciechocinku
Ciechocinek Kościół katolicki MZW 2013 437.jpg
Autor: M Z Wojalski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ciechocinek, kościół par. p.w. śś. Apostołów Piotra i Pawła, 1873-1884
Pomnik Romualda Traugutta w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateusz Kaniewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Romualda Traugutta w Ciechocinku przy ulicy Traugutta.
Okres świetności, lata dziewięćdziesiąte.jpg
Autor: Jotbepe, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ciechocinek, ul. Nieszawska 2/4 / Zdrojowa 1/3 - dawne kasyno "Europa", obecnie budynek restauracyjno-handlowy „Europa”, 1933 (zabytek nr A/1220)
Dworek prezydenta RP w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateusz Kaniewski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dworek prezydencki w Ciechocinku
Dywany kwiatowe w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dywany kwiatowe w Ciechocinku
Ciechocinek Park Zdrojowy Pijalnia MZW 2013 469.jpg
Autor: M Z Wojalski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ciechocinek, pijalnia wód mineralnych, 1883-1885
6 Ciechocinek 12.jpg
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Ciechocinek
Korty tenisowe w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Korty tenisowe w Ciechocinku
Park Tężniowy w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park Tężniowy w Ciechocinku
Flowers clock in Ciechocinek.JPG
Autor: Avi1111 dr. avishai teicher, Licencja: CC BY-SA 3.0
שעון פרחים בצ'יחוצ'ינק
Ciechocinek, Stacja kolejowa Ciechocinek - fotopolska.eu (254550).jpg
(c) Danuta B. / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Wnętrze holu głównego, z pięterkiem, nakryte kopułą. Wiem, że krzywe, ale w pośpiechu. Szkoda mi prostować, bo stracę szczegóły wnętrza. Okazja do odwetu ocenowego - podkładam głowę:)
Nieczynny Basen termalno-solankowy w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nieczynny Basen termalno-solankowy w Ciechocinku
Muszla koncertowa w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Muszla koncertowa w Ciechocinku
Tablica upamiętniająca powódź z 1924 roku w Ciechocinku.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tablica upamiętniająca powódź z 1924 roku w Ciechocinku
Ciechocinek Teatr letni MZW 2013 7517.jpg
Autor: M Z Wojalski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ciechocinek, Teatr Letni, drewniany,1900-1902