Ciemna jutrznia

Ciemna jutrznia (łac. Tenebrae lub Officium tenebrarum) – nabożeństwo liturgiczne, odprawiane przed świtem w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę, lub wieczorem dnia poprzedniego^[1]. Odprawiana jest w niektórych kościołach do dzisiejszych czasów. Podczas niej ustawia się świecznik z 15 świecami (zwany triangułem)^[2] oraz zapala sześć świec na ołtarzu. W trakcie obrzędu świece zostają stopniowo wygaszone (jedna po każdym psalmie). Nie zostanie wygaszona ostatnia najwyższa świeca, która pozostaje płonąca, tzw. świeca Chrystusowa. Świece ołtarzowe gasi się na przemian co drugi wers Kantyku Zachariasza (łac. Benedictus). Podczas antyfony po Kantyku Zachariasza ostatnią świecę z triangułu chowa się za ołtarzem po stronie Lekcji^[3]. W kościele zapada ciemność^[2], skąd pochodzi nazwa nabożeństwa. Po zakończeniu liturgii uczestnicy uderzają księgami w ławy kościelne czyniąc hałas (łac. strepitus)^[3].

Ciemna jutrznia zyskała bogatą warstwę muzyczną. Wielu wybitnych kompozytorów pisało utwory liturgiczne do tekstów Lamentacji Jeremiasza, wykonywanych w czasie nabożeństwa. W Polsce powszechne było śpiewanie lamentacji na własne, niespotykane w innych krajach, melodie gregoriańskie pochodzące z ksiąg piotrkowskich^[4].

Zobacz też

• Jutrznia

Przypisy

Bibliografia

• RupertR. Berger RupertR., Mały słownik liturgiczny, JuliuszJ. Zychowicz (tłum.), MichałM. Tschuschke (red.), Poznań: „W Drodze”, 1990, ISBN 83-7033-080-0, OCLC 830055251 .
• Ciemne jutrznie
• Ciemna Jutrznia- teksty