Cieszkowy

Artykuł

50°19′42″N 20°31′52″E

- błąd

39 m

WD

50°19'59.9"N, 20°31'59.9"E, 50°19'38.78"N, 20°31'37.56"E

- błąd

14 m

Odległość

610 m

Cieszkowy
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kazimierski

Gmina

Czarnocin

Liczba ludności (2011)

242[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-506[3]

Tablice rejestracyjne

TKA

SIMC

0235737[4]

Położenie na mapie gminy Czarnocin
Mapa konturowa gminy Czarnocin, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cieszkowy”
Ziemia50°19′42″N 20°31′52″E/50,328333 20,531111

Cieszkowywieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Czarnocin[5][4].

We wsi znajduje się Gimnazjum im. Armii Krajowej.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Cieszkowy[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0235743Grabówkaczęść wsi
0235750Jadwisinczęść wsi
0235766Mieczysławówkaczęść wsi
0235772Ogrodyczęść wsi

Historia

Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Cieszek. W XV wieku były to dwie wsie: Cieszków Duży (Czeszkow Maior) i Cieszków Mały (Czeszkow Minor). Obydwie należały do możnego rodu Rabsztyńskich herbu Topór.

W XVI w powstał tu zbór ariański z oryginalnymi napisami braci polskich i z typowym podziałem na dwie salki, dla początkujących i już wprowadzonych w dyskusję[6]. W wieku XVII prawdopodobnie Wylamowie i Żeleńscy zamienili go na zbór kalwiński. Kolejnej zmiany jego przeznaczenia tym razem na lamus dokonano w XIX wieku. Obecnie w ruinie. Nad drzwiami i wnęka w sionce napisy: sentencje łacińskie, zatarty napis erekcyjny i napis polski z cytatem z Ewangelii św. Mateusza.

W 1783 r. wieś należąca wówczas do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim była własnością wdowy po Pawle Grabowskim, staroście czechowskim[7]. W 1864 r. na mocy dekretu cara Aleksandra II o uwłaszczeniu włościan wieś stała się własnością jej mieszkańców.

W 1859 r. w Cieszkowach zbudowano dwór wg projektu architekta Stanisława Postawki z Gabułtowa. Po II wojnie światowej budynek wywłaszczony przez władzę ludową w krótkim czasie popadł w ruinę. Na jego miejsce w roku 1963 wybudowano szkołę podstawową.

W 1997 r. miejscowość liczyła 250 mieszkańców i 72 domy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Zbór ariański a następnie kalwiński w Cieszkowach
Zbór braci polskich w Cieszkowach po przeprowadzonym remoncie dachu.

Zabytki

  • Pozostałości zespołu dworskiego, wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.175/1-2 z 29.01.1958, z 30.09.1959 i z 15.02.1967)[8]:
    • zbór ariański z XVII w., przebudowany w XIX w.,
    • park z XVIII w., przebudowany w połowie XIX w.

Osoby związane z Cieszkowami

  • Karol Frycz – polski malarz, scenograf i reżyser teatralny.
  • Henryk Liburski – aktor, ur. w Cieszkowach.
  • Ryszard Bukowski – polski kompozytor, pedagog, publicysta, ur. w Cieszkowach.


Przypisy

  1. Wieś Cieszkowy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-03-02] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 165 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s. 108.
  7. Franciszek Czaykowski, Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784, Warszawa 2006, s. 352.
  8. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 13 [dostęp 2015-10-21].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Świętokrzyskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 51.4 N
  • S: 50.1N
  • W: 19.6 E
  • E: 22 E
Kazimierza County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kazimierza County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.40 N
  • S: 50.17 N
  • W: 20.28 E
  • E: 20.79 E
POL gmina Czarnocin COA.svg
Herb gminy Czarnocin
Cieszkowy zbor kalwinski.jpg
Autor: Robert1982, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zbór Kalwiński w Cieszkowach
Cieszkowy Zbór Braci Polskich.JPG
Autor: Pesell, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cieszkowy Zbór Braci Polskich
Cieszkowy Gimnazjum.JPG
Autor: Pesell, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cieszkowy Gimnazjum