Cieszowa
| Artykuł | 50°40′13″N 18°50′10″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°40'0.1"N, 18°49'59.9"E, 50°40'16.10"N, 18°50'17.56"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 472 m |
| wieś | |
 Kościół św. Marcina w Cieszowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) | 288 |
| Strefa numeracyjna | 34 |
| Kod pocztowy | 42-286[1] |
| Tablice rejestracyjne | SLU |
| SIMC | 0135444 |
Położenie na mapie gminy Koszęcin  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lublinieckiego  | |
 50°40′13″N 18°50′10″E/50,670278 18,836111 | |
Cieszowa (niem. Czieschowa[2]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, w gminie Koszęcin.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Nazwa
Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy reakcji wyrażającej radość - cieszyć się[3]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia nazwę wsi jako Czieszowa podając jej znaczenie "Freudendorf" czyli po polsku "Radosna wieś"[3].
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295-1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Cessowa[4][5].
Historia miejscowości
Dnia 25 lutego 1385 miejscowość ta podarowana została Marbotowi Świętopelce[6]. Od XVI, a być może od XIV wieku do początków XX wieku miejscowość zamieszkiwali Żydzi, którzy prawdopodobnie w 1781 zbudowali w tej miejscowości synagogę. W kilka lat później, w roku 1751 zbudowany został katolicki kościół.[7]. W 1911 synagoga została rozebrana[8][9].
Dekretem katowickiego biskupa Herberta Bednorza 25 maja 1980 przy kościele św. Marcina erygowana została parafia. W roku 2005 na miejscu dawnej synagogi postawiona została figura św. Urbana patrona Cieszowej z tablicą informująca o 700. rocznicy istnienia miejscowości
Zabytki i inne obiekty
Na terenie wioski znajduje się zbudowany w 1751 r. drewniany kościół pod wezwaniem św. Marcina z sobótkami, położony na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego[10]. W jego pobliżu znajduje się także zabytkowy spichlerz będący częścią dawnych zabudowań folwarcznych[10]. W pobliżu wioski znajduje się kirkut, z macewami pochodzącymi z XIX i XX wieku. Kirkut ten założony został prawdopodobnie w XVIII wieku[11].
Figura św. Urbana
Cmentarz żydowski w roku 2006
Zabytkowy spichlerz
Zobacz też
- Kościół św. Marcina w Cieszowej
- Cmentarz żydowski w Cieszowej
- Synagoga w Cieszowej
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 169 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Lublinitz (Loben), www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14].
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 66, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 6-7. ISBN 978-83-921864-1-0.
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 17 - 19. ISBN 978-83-921864-1-0.
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 22isbn=978-83-921864-1-0.
- ↑ Maria Piechotka, Kazimierz Piechotka, Bramy Nieba. Bóżnice drewniane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, wyd. 2, Warszawa: Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, 2015, s. 273, ISBN 978-83-942344-0-9, OCLC 954278402.
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 79 [dostęp 2011-09-17].
- ↑ Jan Myrcik: Cmentarz Żydowski w Cieszowej. T. II. Tarnowskie Góry: Dom Kultury im. W. Roździeńskiego w Koszęcinie, 2011, s. 31-32. ISBN 978-83-921864-1-0.
Linki zewnętrzne
- Historia Żydów w Cieszowej na portalu Wirtualny Sztetl
- Cieszowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 696.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: User:Pleple2000, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik świętego Urbana w Cieszowej.
Autor:
Location map of gmina Koszęcin, Poland
Autor: Przykuta, Licencja: CC-BY-SA-3.0
cmentarz żydowski w Cieszowej, powiat lubliniecki
Autor: Przykuta, Licencja: CC-BY-SA-3.0
kościół św. Marcina w Cieszowej, powiat lubliniecki
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lubliniec County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.87 N
- S: 50.48 N
- W: 18.45 E
- E: 19.13 E
Herb gminy Koszęcin
Autor: Zoreczka, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Cieszowa - zespół zabudowań folwarcznych, spichlerz (zabytek nr 73/78)