Cimochy (województwo warmińsko-mazurskie)

Cimochy

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Wieliczki
Liczba ludności (2022)	357[1]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	19-404[2]
Tablice rejestracyjne	NOE
SIMC	0771460
Położenie na mapie gminy Wieliczki Cimochy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cimochy
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Cimochy
Położenie na mapie powiatu oleckiego Cimochy
53°58′04″N 22°41′06″E/53,967778 22,685000

Cimochy (niem. Reuss^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 655 oraz rozpoczyna bieg droga wojewódzka nr 661.

Nazwa wsi wywodzi się od ruskiej formy imienia Tymoteusz (Czymoch – jeden z zasadźców wsi). W przeszłości używano też innych nazw: Gross Czymochen, Domäne Czymochen, Zarnowa, Dzimochen. W roku 1928 Cimochy otrzymały niemiecką nazwę urzędową Reuss.

Historia

Już w roku 1476 komtur z Pokarmina nadał w tej miejscowości Klimkowi Rusinowi i jego bratu Czymochowi 15 włók nad Strumykiem Twardowskim na prawie magdeburskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Wieś otrzymała przywilej lokacyjny od księcia Albrechta Hohenzollerna 20 lipca 1548 roku. Sześciu sołtysów – zasadźców otrzymało tu 6 włók sołeckich boru oraz 60 do zasiedlenia chłopami czynszowymi.

W 1800 roku znajdował się w Cimochach majątek i siedziba domeny państwowej. Jako duża osada przygraniczna Cimochy miały dwie komory celne, urząd pocztowy istniał od 1860 r. Trzyklasowa szkoła powstała tu w 1758 roku, a w latach międzywojennych we wsi był urząd żandarmerii, szkoła zawodowa, praktykę prowadził lekarz dentysta, akuszerka, było też kilka zakładów rzemieślniczych. W 1938 roku wieś liczyła 849 mieszkańców.

Powszechnie wiadomo, że wczesnym rankiem 1 września 1939 r. Niemcy zaatakowali Polskę, naruszając na głównych kierunkach natarcia nasze granice. Prawie nieznane są natomiast przypadki polskich ataków na obiekty położone po niemieckiej stronie granicy. Jednym z takich epizodów września 1939 r. był atak dwóch szwadronów 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich na mazurską wieś Reuss, czyli dzisiejsze Cimochy. Polski atak nastąpił w nocy z 2 na 3 września. Szwoleżerowie po krótkiej walce pokonali obsadę niemieckiej strażnicy granicznej, zniszczyli urządzenia stacji kolejowej, po czym się wycofali. Uprowadzono jeńców, zdobyto trochę uzbrojenia i na krótko ostudzono wojenne zapały okolicznej ludności niemieckiej. Atak szwoleżerów na Reuss upamiętnia tablica na ścianie szkoły podstawowej w Cimochach.

Parafia

Parafię ewangelicką założono w 1906 roku i w latach 1906-1909 liczyła ona 2210 osób, w tym 1600 Polaków. Już jednak w 1912 wykazywano ich tu – i to pod nazwą Mazurów – jedynie 1000 na 2282 parafian. Od pastora wszakże stale wymagano znajomości języka "mazurskiego". Nabożeństwa ewangelickie były odprawiane w budynku szkolnym do drugiej wojny światowej.

Ludność katolicka, która się tu osiedliła, urządziła kaplicę w przedwojennej sali widowiskowo-kinowej. Parafię katolicką kanonicznie erygowano 15 stycznia 1977 roku. Budowę obecnego kościoła zakończono w 1987 roku. Do parafii należą miejscowości: Cimochy, Cimoszki, Szeszki i Wierzbowo.

Przypisy

Bibliografia

• Olecko Czasy, ludzie, zdarzenia Tekst: Ryszard Demby

Zobacz też

• Cimochy

Linki zewnętrzne

• Historia Żydów w Cimochach na portalu Wirtualny Sztetl