Ciosa
| Pelecus cultratus[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | Pelecus | ||
| Gatunek | ciosa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Ciosa[3] (Pelecus cultratus) – gatunek ryby z rodziny karpiowatych (Cyprinidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Pelecus.
Występowanie
Wolno płynące i stojące wody w zlewisku Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego, Azowskiego i Kaspijskiego oraz Jeziora Aralskiego. W dorzeczu Dunaju dochodziła kiedyś do Passau. Na terenie Polski niewielkie jej populacje występują jeszcze w Zalewie Wiślanym, przy ujściowym odcinku Wisły oraz jej dopływach.
Opis
Osiąga zazwyczaj 30 (maksymalnie 60) cm długości i masę ciała do 2 kg. Ciało wydłużone, bocznie silnie spłaszczone. Niemal prosta linia grzbietu i sierpowato wygięta linia brzucha, którego krawędź tworzy dość ostry bezłuski kil. Łuski łatwo odpadające. Otwór gębowy górny, duże oczy. Płetwa grzbietowa krótka, cofnięta do tyłu, za podstawą płetwy odbytowej, płetwy piersiowe bardzo długie, ostro zakończone. Linia boczna o charakterystycznym falistym przebiegu. Grzbiet ciemny, niebieskozielony do czarniawego, boki znacznie jaśniejsze z silnym srebrzystym połyskiem, mieniące się czerwonawo, brzuch biały. Płetwy parzyste i odbytowa czerwonawe, pozostałe szare.
Odżywianie
Odżywia się planktonem, a w starszym wieku, od długości 13–14 cm, również owadami oraz małymi rybami.
Rozród
Dojrzałość płciową osiąga w 3 lub 4 roku życia. Trze się w rzekach, w miejscach o silnym prądzie. Samica składa od 30 000 do 100 000 ziaren ikry o średnicy 1,3–1,5 mm, która w wodzie szybko pęcznieje do rozmiarów około 5 mm. Ciosa jest jedyną europejską rybą słodkowodną składającą ikrę pelagiczną – unoszącą się swobodnie w wodzie i spływającą z jej prądem. Wylęg następuje po około 7 dniach.
Ochrona
Na terenie Polski gatunek był objęty ścisłą ochroną gatunkową, z wyjątkiem osobników występujących w wodach Zalewu Wiślanego[4][5]. Od 2014 r. podlega ochronie częściowej z takim samym zastrzeżeniem[6][7].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Pelecus cultratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Pelecus cultratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2004 nr 220 poz. 2237). [dostęp 2017-01-19].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2011 nr 237 poz. 1419). [dostęp 2015-02-02].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..
Bibliografia
- Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Pelecus cultratus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 13 czerwca 2009]
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Pelecus cultratus