Cisy Raciborskiego

Cisy Raciborskiego
POL Pomnik Przyrody.svg pomnik przyrody ustanowiony 1954
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie na mapie gminy Sułkowice
Mapa konturowa gminy Sułkowice, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Cisy Raciborskiego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cisy Raciborskiego”
Położenie na mapie powiatu myślenickiego
Mapa konturowa powiatu myślenickiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Cisy Raciborskiego”
Ziemia49°47′39,2680″N 19°46′20,3754″E/49,794241 19,772326

Cisy Raciborskiego – nazwą tą określa się dwa egzemplarze starych cisów, rosnących na północno-zachodnim stoku Pasma Babicy, na terenie wsi Harbutowice. Drzewa są chronione jako pomniki przyrody.

Wiek drzew szacuje się na blisko 700 lat[1]. Są to jedne z najstarszych drzew w Polsce, prawnie chronione od 1934 roku, wpisane do Katalogu Zabytków Przyrody, a od 1954 roku – pomniki przyrody na mocy aktu prawnego wydanego przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie).

Jako jedne z pięciu najstarszych drzew w Polsce[1] rosną na terenie wsi Harbutowice, którą dawniej porastała puszcza. Cisy charakteryzują się twardym, ciężkim drewnem o twardzieli wiśniowobrązowej. Drewno jest wąskosłoiste, odporne na gnicie, dlatego było od dawna cenione i używane do wyrobu łuków, kusz, a także sprzętów domowych i mebli. Wskutek tego znacznie wytępiono cisy.

Zostały nazwane na cześć profesora Mariana Raciborskiego (1863-1917), który należał do pionierów ochrony przyrody w Polsce, w roku jego śmierci[2]. Pierwsza naukowa wzmianka na ich temat to informacja 16.06.1914 na posiedzeniu Krakowskiego Oddziału Towarzystwa Kopernika[2]. Powszechnie odkrycie cisów przypisuje się prof. Marianowi Raciborskiemu, jest to jednak twierdzenie błędne. Większy, a zarazem starszy z nich to okaz żeński o obwodzie około 3 m i wysokości 15 m. Jego wiek szacuje się na blisko 700 lat (badanie prof. Cezarego Pacyniaka z 1992 r. – określono wiek przy pomocy świdra Presslera na 667 lat)[1]. Drugi, niższy i zarazem młodszy, to okaz męski, którego wiek szacuje się na około 650-1000 lat. Na terenie Harbutowic oprócz Cisów Raciborskiego rosnących w przysiółku Chodników rosną jeszcze mniej okazałe drzewa cisowe. Pięć młodszych drzew rośnie na terenie kilku przysiółków o nazwach: Batorówka, Kozakówka, Szczerbakówka.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Cisy (Taxus baccata L.) (pol.). 2002-11-04. [dostęp 2010-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-12)].
  2. ↑ a b Kazimierz Rouppert "Cis Raciborskiego" w: "Sylwan" nr 4-6, kwiecień-czerwiec 1917

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Cisy Raciborskiego w Harbutowicach.jpg
Autor: Piotr Golonka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Harbutowice.Cisy Raciborskiego. Jedne z najstarszych drzew w Polsce.
POL Pomnik Przyrody.svg
WZÓR TABLICY INFORMUJĄCEJ O NAZWIE POMNIKA PRZYRODY BĘDĄCEGO POJEDYNCZYM TWOREM PRZYRODY ŻYWEJ LUB NIEOŻYWIONEJ (Dziennik Ustaw z 21 grudnia 2004 Nr 268 poz. 2665)