Cladosporium

*Cladosporium*
	; Cladosporium cladosporioides. Konidiofory z konidiami
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Dothideomycetes
Rząd	Capnodiales
Rodzina	Cladosporiaceae
Rodzaj	Cladosporium
	Nazwa systematyczna
	Cladosporium Link; Mag. Gesell. naturf. Freunde, Berlin 7: 37 (1816)
	Typ nomenklatoryczny
	Cladosporium herbarum (Pers.) Link 1816

Mikroskopowe zdjęcie strzępek i zarodników Cladosporium

Grzybnia Cladosporium caryigenum na orzeszniku jadalnym

Grzybnia Cladosporium na butelkach wina w winiarni

Cladosporium Link – liczący kilkaset gatunków rodzaj grzybów z klasy Dothideomycetes^[1]. Są to grzyby mikroskopijne, szeroko rozprzestrzenione na świecie i występujące w różnych strefach klimatycznych. Większość gatunków to saprotrofy rozwijające się na obumarłych roślinach, grzybach i innych odpadach organicznych, niektóre jednak są pasożytami roślin^[2].

Morfologia

Strzępki czasami tworzą stromatyczne zespoły. Wyrastają z nich pojedynczo lub w pęczkach, proste lub powyginane, zazwyczaj nierozgałęzione kilkukomórkowe konidiofory o powierzchni gładkiej lub brodawkowanej. Mają oliwkowobrunatną barwę i wyraźnie odróżniają się od jasnobrunatnych strzępek. Komórki konidiotwórcze wyrastają na szczycie trzonka, lub na jego przebiegu, i są z nim złączone. Posiadają jeden tylko punkt konidiotwórczy, wyrastające z niego konidium staje się komórką konidiotwórczą dla następnego konidium. Dzięki temu powstają nierozgałęzione lub akropetalnie rozgałęzione łańcuszki konidiów. W punktach konidiotwórczych występują wyraźne ciemne blizny otoczone obręczą. Konidia mają barwę od jasnobrunatnej do brunatnej, zazwyczaj są jedno-, lub dwukomórkowe, ale zdarzają się trzy- i czterokomórkowe. W obrębie gatunku wielkość konidiów jest zróżnicowana. Małe konidia zazwyczaj są jednokomórkowe i mają kształt od niemal kulistego przez owalny i elipsoidalny do niemal cylindrycznego. Duże konidia są kilkukomórkowe i mają kształt elipsoidalny, prawie cylindryczny lub wrzecionowaty. Powierzchnia gładka lub brodawkowana^[2].

Znaczenie

Cladosporium jako czynnik alergenny

Zarodniki wielu gatunków Cladosporium występują w powietrzu, zarówno na zewnątrz pomieszczeń, jak i w mieszkaniach. Przez wiatr są roznoszone na bardzo duże odległości. Obok pyłków roślin zarodniki Cladosporium i Alternaria należą do najważniejszych alergenów wywołujących u ludzi uczulenia (alergie), przy czym zarodników Cladosporium jest w powietrzu zazwyczaj więcej niż zarodników Alternaria. W Polsce największy szczyt zarodnikowania Cladosporium przypada na miesiące od maja do sierpnia. Szczególnie intensywne zarodnikowanie Cladosporium następuje, gdy po okresie ciepłym, ale deszczowym, następują dni pogodne, suche i wietrzne. Grzybnia Cladosporium dobrze rozwija się w pomieszczeniach źle wentylowanych i wilgotnych – w piwnicach, kuchniach, łazienkach, sklepach antykwarycznych, pomieszczeniach archiwów i bibliotek. Ich rozwojowi sprzyja obecność w pomieszczeniach roślin doniczkowych, ptaków i dużych ilości kurzu domowego^[3].

Zarodniki Cladosporium dostając się wraz z wdychanym powietrzem do dróg oddechowych mogą spowodować alergię wziewną. Ponieważ są mniejsze od ziarn pyłku, wnikają do dróg oddechowych łatwiej i głębiej. Mogą powodować alergię zarówno górnych, jak i dolnych dróg oddechowych^[3]. Nie wytwarzają groźnych mykotoksyn, ale wydzielają lotne substancje zapachowe^[4].

Cladosporium jako nadpasożyty

Niektóre gatunki Cladosporium są nadpasożytami – rozwijają się na pasożytniczych grzybach należących do rdzowców, mączniakowców i innych. Zasiedlają ich grzybnię i niszczą wytwarzane przez nie zarodniki. Mogą być wykorzystane do biologicznego zwalczania groźnych grzybowych chorób roślin wywoływanych przez te grzyby^[5].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladosporiaceae, Capnodiales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Synonimy: Acrosporella Riedl & Ershad, Azosma Corda, Didymotrichum Bonord., Heterosporium Klotzsch ex Cooke, Hormodendrum Bonord., Mydonosporium Corda, Myxocladium Corda, Polyrhizium Giard, Spadicesporium V.N. Boriss. & Dvoïnos, Sporocladium Chevall^[6].

Na początku XXI wieku przeprowadzono szereg badań nad gatunkami z rodzaju Cladosporium, które spowodowały duże zmiany w taksonomii tego rodzaju. Liczne gatunki okazały się anamorfami innych rodzajów: Passalora, Pseudocercospora, Stenella i Zasmidium, jednocześnie opisano nowe gatunki Cladosporium^[7].

Niektóre gatunki występujące w Polsce

Cladosporium aecidiicola Thüm. 1876
Cladosporium allii (Ellis & G. Martin) P.M. Kirk & J.G. Crompton 1984
Cladosporium allii-cepae (Ranoj.) M.B. Ellis 1976
Cladosporium allicinum (Fr.) Bensch, U. Braun & Crous 2012
Cladosporium aphidis Thüm. 1877
Cladosporium cladosporioides (Fresen.) G.A. de Vries 1952
Cladosporium cucumerinum Ellis & Arthur 1889
Cladosporium elegans Penz., Michelia 2(no. 8): 471 (1882)
Cladosporium epimyces Cooke 1888
Cladosporium epiphyllum (Pers.) Nees 1816
Cladosporium exobasidii Jaap 1907
Cladosporium fuligineum Bonord. 1864
Cladosporium fumago Link 1824
Cladosporium galii Mułenko, K. Schub. & M. Kozłowska 2004
Cladosporium herbarum (Pers.) Link 1816
Cladosporium iridis (Fautrey & Roum.) G.A. de Vries 1952
Cladosporium macrocarpum Preuss 1848
Cladosporium oxysporum Berk. & M.A. Curtis 1868
Cladosporium phlei (C.T. Greg.) G.A. de Vries 1952
Cladosporium phyllophilum McAlpine 1896
Cladosporium soldanellae Jaap 1907
Cladosporium sphaerospermum Penz. 1882
Cladosporium subsessile Ellis & Barthol. 1896
Cladosporium syringae (Oudem.) Montem. 1915
Cladosporium tenuissimum Cooke 1878
Cladosporium typharum Desm. 1834
Cladosporium uredinicola Speg. 1912
Cladosporium variabile (Cooke) G.A. de Vries 1952

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[8]. Wykaz gatunków według Mułenki i in. Uwzględniono tylko taksony zweryfikowane przez Index Fungorum^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [dostęp 2014-09-02] (ang.).
↑ ^a ^b Joanna Marcinkowska. Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
↑ ^a ^b Grzyby mikroskopowe (pleśniowe) [dostęp 2017-09-13] .
↑ Deshmukh, S.K.; Rai, M.K. (2005). Biodiversity of fungi: their role in human life. Enfield, NH: Science Publishers. p. 460. ISBN 1-57808-368-0.
↑ praca doktorska. Grzyby z rodzaju Cladosporium jako nadpasożyty grzybów rdzawnikowych i mączniaków prawdziwych. [dostęp 2017-09-13].
↑ Species Fungorum [dostęp 2017-09-13] (ang.).
↑ The genus Cladosporium. [dostęp 2017-09-13].
↑ Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2015-12-16] (ang.).
↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.

[if-1] Index Fungorum [dostęp 2014-09-02] (ang.).

[mar-2] Joanna Marcinkowska. Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.

[alergia-3] Grzyby mikroskopowe (pleśniowe) [dostęp 2017-09-13] .

[4] Deshmukh, S.K.; Rai, M.K. (2005). Biodiversity of fungi: their role in human life. Enfield, NH: Science Publishers. p. 460. ISBN 1-57808-368-0.

[5] raca doktorska. Grzyby z rodzaju Cladosporium jako nadpasożyty grzybów rdzawnikowych i mączniaków prawdziwych. [dostęp 2017-09-13].

[sf-6] Species Fungorum [dostęp 2017-09-13] (ang.).

[7] The genus Cladosporium. [dostęp 2017-09-13].

[8] Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2015-12-16] (ang.).

[mikro-9] Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne