Clara Peeters

Clara Peeters
Ilustracja
Clara Peeters, Alegoria Vanitas, ok. 1613–1620, prawdopodobnie autoportret artystki
Data i miejsce urodzenia

1594
Antwerpia, Belgia

Data i miejsce śmierci

po 1657
Antwerpia, Belgia

Dziedzina sztuki

martwa natura

Epoka

Barok

Martwa natura z serami, karczochem i wiśniami, ok. 1625

Clara Peeters (ur. najprawdopodobniej 1594 w Antwerpii, zm. po 1657 tamże[1]) – flamandzka malarka, jedna z pierwszych kobiet w historii sztuki specjalizująca się w temacie martwych natur[1][2][3][4]. Tworzyła głównie martwe natury śniadaniowe i bankietowe.

Do dziś zachowało się około 40 jej obrazów[2]. Cztery z nich znajdują się obecnie w Museo Nacional del Prado[5] w Madrycie. Kolejne oglądać można w Rijksmuseum[6] w Amsterdamie, w Mauritshuis[7][8] w Hadze, Ashmolean Museum[9] w Oksfordzie, Kunsthalle[10] w Karlsruhe, Los Angeles County Museum of Art[11] oraz National Museum of Women in the Arts[1] w Waszyngtonie. Jej prace znajdują się również w prywatnych kolekcjach.

Życie i twórczość

Ponieważ nie zachowało się wiele świadectw pisanych, niewiele wiadomo o życiu Clary Peeters[3][5]. Źródła podają sprzeczne informacje już na temat roku jej urodzin: jest to albo 1589[12][13] albo udokumentowana data chrztu – 15 maja 1594 w Antwerpii[14]. Niepotwierdzona jest również data śmierci artystki. Wiadomo tylko, że musiało to być po 1657[1]. Źródła różnią się także co do tego, czy Clara Peeters była mężatką. Pierwsze dokumenty, które odnotowują malarkę, pochodzą z 1612 (z Amsterdamu) i z 1617 roku (z Hagi)[12]. Według niektórych data zawarcia przez nią małżeństwa to 1639, co mają potwierdzać oficjalne dokumenty[1][14]. Zdaniem innych nie ma pewności, że artystka kiedykolwiek wyszła za mąż[5]. Wyjaśnienie tej wątpliwości jest ciekawe przede wszystkim w kontekście interpretacji jej obrazów, na których pojawiają się przedmioty osobiste kojarzone z typowymi dla tamtego czasu podarunkami weselnymi (np. pierścionek zaręczynowy lub obrączka, nóż z grawerowanym imieniem i nazwiskiem malarki czy naczynia stołowe używane przeważnie podczas uczt weselnych)[5][14].

Jej pierwszy obraz datowany jest na 1607 lub 1608[4][5]. Jest to niewielka martwa natura przedstawiająca słodycze, dwa kielichy z białym i czerwonym winem, gałązką rozmarynu i świecznikiem[1][4]. Choć nie ma dowodów potwierdzających jej naukę w pracowni malarskiej, analiza dorobku artystki sugeruje odebranie przez nią profesjonalnego wykształcenia w technice malarstwa olejnego[1][3][14]. Za jej mistrza uważa się niekiedy Osiasa Beerta – znanego malarza martwych natur z Antwerpii[1][14]. Inne źródła podają, że nauczycielem artystki mógł być również jej ojciec[10].

Clara Peeters malowała przede wszystkim martwe natury z kwiatami, owocami i wiktuałami, choć na jej obrazach pojawiają się czasem także żywe zwierzęta (kot lub wiewiórka)[5], monety i muszle oraz ludzie (prawdopodobnie autoportret datowany na ok. 1613–1629)[1]. Artystka niekiedy jest także uważana za prekursorkę włączenia ryb i owoców morza w kompozycję martwych natur[5].

Typowe w kompozycji jej obrazów jest umieszczanie niewielkich rozmiarów autoportretów w refleksach świetlnych widocznych na metalowych lub szklanych naczyniach stołowych[5]. Jest to pionierska i charakterystyczna cecha jej malarstwa, przejmowana później przez innych malarzy siedemnastowiecznych z jej kręgu[14].

Wybrane dzieła

Wybrane dzieła
Martwa natura ze słodyczami, winem, pierścionkiem i świecznikiem, 1607 lub 1608
Martwa natura z kwiatami, słodyczami, winem, pucharem, dzbanem i preclami, 1611
Martwa natura z pomarańczami, oliwkami i plackiem, ok. 1611
Martwa natura z dzikim ptactwem, 1611
Martwa natura z serem, migdałami i preclami, ok. 1615
Martwa natura z owocami i wiewiórką

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Clara Peeters | National Museum of Women in the Arts, nmwa.org [dostęp 2017-01-28] (ang.).
  2. ↑ a b The Art of Clara Peeters - Exhibition - Museo Nacional del Prado, www.museodelprado.es [dostęp 2017-01-28].
  3. ↑ a b c Włodzimierz Wrzesiński, Subtelna autoprezentacja. Clara Peeters w Prado, „Arteon - magazyn o sztuce”, www.arteon.pl [dostęp 2017-01-28].
  4. ↑ a b c Lauren Frayer, NPR, 30 listopada 2016 [dostęp 2017-01-28].
  5. ↑ a b c d e f g h i Museo Nacional del Prado, Clara Peeters. Una historia en imágenes, 28 stycznia 2017.
  6. ↑ Still life with fish, oysters and shrimps, Clara Peeters, 1607 - c. 1650 - Rijksmuseum, „Rijksmuseum” [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  7. ↑ Clara Peeters, Still Life with Cheeses, Almonds and Pretzels, c. 1615, Mauritshuis [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  8. ↑ Didier Rykner, A Still-Life by Clara Peeters Acquired by the Mauritshuis, „The Art Tribune”, 25 czerwca 2012 [dostęp 2017-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02].
  9. ↑ Still Life of Fruit and Flowers.
  10. ↑ a b Andrea Gerardi, Stillleben mit Blumen und Goldpokalen, 1612, Kunstvermittlung der Staatlichen Kunsthalle Karlsruhe, 2014.
  11. ↑ Clara Peeters | LACMA Collections, collections.lacma.org [dostęp 2017-01-29] (ang.).
  12. ↑ a b Wilenski 1960 ↓, s. 620.
  13. ↑ Clara Peeters - 3 Artworks, Bio & Shows on Artsy, www.artsy.net [dostęp 2017-01-28].
  14. ↑ a b c d e f Clara Peeters, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).

Bibliografia

  • Robert Genaille, Maciej Monkiewicz, Antoni Ziemba: Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydaw. Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-221-0686-6.
  • R.H. Wilenski: Flemish painters. London: Faber and Faber Ltd, 1960.

Media użyte na tej stronie