Clara Viebig

Clara Viebig
Zdjęcie z 1890
Data i miejsce urodzenia	17 lipca 1860 Trewir
Data i miejsce śmierci	31 lipca 1952 Berlin
Zawód, zajęcie	dziennikarka, powieściopisarka

Clara Viebig (ur. 17 lipca 1860 w Trewirze, zm. 31 lipca 1952 w Berlinie) – pisarka niemiecka, wybitna przedstawicielka prozy realistycznej^[1].

Stosunki rodzinne

Urodziła się jako córka Ernsta Viebiga, starszego radcy stanu, i jego żony Klary. Rodzina Viebigów pochodziła z Poznania. W 1868 roku ojciec jako wiceprezes rządu przeniósł się wraz z rodziną do Düsseldorfu. W 1896 wyszła za mąż w Berlinie za żydowskiego wydawcę Friedricha (Fritza) Theodor Cohna (alias Egona Fleischela), współwłaściciela Berliner Verlagsbuchhandlung Flieschel & Co. (po roku 1901 wydawnictwo to nosiło nazwę Berliner Verlagsbuchhandlung Fontane & Co.). Urodziła syna, Ernsta Viebiga, pierwotnie Ernsta Cohna (1897-1959), który był znanym kompozytorem i dyrygentem. Rodzina Cohnów mieszkała w Berlinie-Zehlendorf i reprezentowała typową rodzinę inteligencką, przynależną do klasy średniej.

Edukacja

Clara Viebig pobierała nauki w zakresie szkoły średniej w Düsseldorfie, który uważała za swoje miasto rodzinne. Po śmierci ojca (1880) Clara przeniosła się z matką do Berlina. Tam Clara Viebig rozpoczęła studia wokalne w stołecznej Akademii Muzycznej, które ukończyła w 1883. W trakcie studiów utrzymywała się z prywatnych lekcji. Czytała jednocześnie dzieła powieściopisarzy francuskich, zwłaszcza Emila Zoli. Uważa się, że Germinal Zoli miał zasadnicze znaczenie dla rozwoju jej własnej twórczości literackiej.

Początki twórczości

Mając 34 lata (1894) zadebiutowała jako dojrzała już autorka w codziennej gazecie berlińskiej „Volkszeitung”. Małżeństwo z Friedrichem Theodorem Cohnem, wydawcą niemieckim pochodzenia żydowskiego, pozwoliło jej poświęcić się w pełni pisarstwu. Dzięki pomocy męża opublikowała prawie wszystkie swoje prace literackie. Podczas I wojny światowej Clara Viebig wykazywała w swych publikacjach postawę patriotyczną. Publikowała liczne artykuły o treści patriotycznej w gazetach i czasopismach niemieckich.

Twórczość literacka

Utwory Clary Viebig odznaczają się świetnym ujęciem zarówno środowiska wiejskiego, jak i wielkomiejskiego. Bohaterowie jej powieści są zróżnicowanymi osobowościami o barwnych i żywych charakterach. W swojej powieści Śpiąca armia (niem. Das schlafende Heer) wydanej w 1904^[2] opisała kolonizację Prowincji Poznańskiej, gdzie Polacy, zgodnie z kanonami Ostmarkenliteratur zostali opisani jako niejolalni i pozbawieni kultury, zdaniem autorki stanowili zagrożenie dla Cesarstwa Niemieckiego, i wymagali asymilacji oraz represji, by ich kontrolować^[3]. Tworzyła powieści o męskiej sile realistycznego opisu i mistrzowskich charakterystykach postaci, zwłaszcza kobiet z drobnomieszczaństwa i ludu.

Podróże

W latach 1898–1933 Viebig często podróżowała samodzielnie lub wraz z mężem do różnych zakątków świata. Odwiedziła m.in. Bazyleę, Hagę, Luksemburg, Nowy Jork, Paryż, Petersburg i Wiedeń. Impresje z podróży publikowała w prasie codziennej.

Czasy nazistowskie

Po dojściu nazistów do władzy w 1933 Clara Viebig ograniczyła swoją działalność literacką, głównie z powodu prześladowania pary małżonków za „zdradę rasową”. Cohn zmarł w 1936 roku. W latach 1940–1946 mieszkała w Sudetach, w Międzylesiu, pozostając jak gdyby na przymusowym zesłaniu. Sześć lat po śmierci męża Clara Viebig podjęła pracę z nazistami i otrzymała zgodę na publikowanie („Śląsk w dół” 1942).

Ostatnie lata życia

W 1946 roku po zakończeniu II wojny światowej Clara Viebig powróciła do Berlina, gdzie przebywała do końca życia. Swoje ostatnie miejsce spoczynku znalazła – zgodnie z własną wolą – w Düsseldorfie na Cmentarzu Północnym. Pochowano ją w grobie rodzinnym obok ojca.

Radni miasta Düsseldorf jeszcze za życia pisarki nazwali jedną z głównych arterii miasta imieniem Clary Viebig. W dzielnicy Drezna Löbtag także nadano jednej z ulic imię Clary Viebig (po roku 1960).

Najważniejsze dzieła literackie

• Barbara Holzer (1897)
• Kinder der Eifel (1897)
• Rheinlandstöchter (1898)
• Es lebe die Kunst (1899)
• Das Weiberdorf (1900)
• Die Wacht am Rhein (1902)
• Das schlafende Heer (Śpiąca armia, 1904)
• Der Kampf um den Mann (1905)
• Einer Mutter Sohn (1906)
• Absolvo te! (1907)
• Töchter der Hekuba (1917)
• Menschen und Straßen (1923)
• Die Passion (1925)
• Die mit den tausend Kinderm (1929)
• Charlotte von Weiß (1930)
• Insel der Hoffnung (1933)
• Der Vielgeliebte und die Vielgehaßte (1935)^[4]

Przypisy

Bibliografia

• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga
• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969)