Claude Auchinleck

Claude Auchinleck Claude John Eyre Auchinleck The Auk
marszałek polny
Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1884 Aldershot
Data i miejsce śmierci	23 marca 1981 Marrakesz
Przebieg służby
Lata służby	1904–1947
Siły zbrojne	British Indian Army
Stanowiska	dowódca 8 Armii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa kampania norweska kampania afrykańska
Odznaczenia

Auchinleck dekorowany Orderem Gwiazdy Nepalu przez króla Tribhuvana Bir Bikrama Shaha, październik 1945

Claude John Eyre Auchinleck (ur. 21 czerwca 1884 w Aldershot, zm. 23 marca 1981 w Marrakeszu) – brytyjski generał, żołnierz obu wojen światowych, od 1946 r. marszałek polny, noszący pseudonim The Auk („Alka”).

Życiorys

Wywodził się ze szkockiej rodziny osiadłej w Irlandii Północnej. Urodził się 21 czerwca 1884 r. w Aldershot, gdzie stacjonował pułk jego ojca, płk. Johna Auchinlecka^[1]. Straciwszy ojca we wczesnym dzieciństwie, dorastał w trudnych warunkach, ale dzięki własnemu wysiłkowi i stypendiom udało mu się ukończyć Wellington College, a później prestiżową Royal Military Academy w Sandhurst^[2].

Karierę wojskową rozpoczął w 1903 r. w Indiach w 62 Pułku Pendżabskim i z tym krajem wiązał się na większość lat swojej służby^[1]. Podczas I wojny światowej z tym samym pułkiem trafił na pozaeuropejski front działań armii brytyjskiej: w Egipcie, Palestynie i Mezopotamii, gdzie toczył walki z Turkami, najpierw w obronie Kanału Sueskiego a później w Mezopotamii^[1]. Awansowany do stopnia majora, podczas tej kampanii w 1917 otrzymał Order Wybitnej Służby. W okresie międzywojennym kontynuował swoją służbę w Indiach. W 1933 r. został dowódcą Brygady Peszawarskiej, na jej czele uczestniczył w tłumieniu lokalnych zamieszek. Pięć lat później, już w stopniu generała majora, brał udział w modernizowaniu armii brytyjskiej w Indiach^[3]. Zaraz po wybuchu II wojny światowej objął dowództwo hinduskiej 3 Dywizji Piechoty, ale w styczniu 1940 r. otrzymał przeniesienie do Wielkiej Brytanii, gdzie przydzielono mu dowództwo IV Korpusu Armijnego^[4]. W maju, tuż przed zakończeniem walk w Norwegii, już jako generał porucznik objął komendę nad całością sił alianckich w Norwegii^[4]. Dwa miesiące później na krótko został dowódcą V Korpusu Armijnego, po czym na kilka miesięcy trafił do dowództwa południowego rejonu obrony Wielkiej Brytanii. W listopadzie 1940 r. mianowano go naczelnym dowódcą wojsk brytyjskich w Indiach. Pół roku później zastąpił gen. Archibalda Wavella na stanowisku głównodowodzącego sił brytyjskich na Bliskim Wschodzie. Ponieważ nie miał doświadczenia w dowodzeniu wojskami pancernymi, nie najlepiej sobie radził. Popełniał też błędy w dobieraniu oficerów, faworyzując tych, których znał z Indii. Pierwszym poważnym przedsięwzięciem nowego dowódcy wojsk brytyjskich w Egipcie i sąsiednich krajach była operacja Crusader, kolejna ofensywa przeciwko wojskom gen. Erwina Rommla, przeprowadzona w listopadzie 1941 r.^[5] Gen. Auchinleck, przekonany o sukcesie operacji (w jej wyniku odblokowano twierdzę Tobruk po wielomiesięcznym oblężeniu) dał się zaskoczyć kontrofensywie gen. Rommla. Wojska brytyjskie zostały pokonane w bitwie pod Gazalą i zmuszone do odwrotu^[6]. W jego wyniku utracono wszelkie zdobycze terytorialne ostatniej ofensywy, a także Tobruk, zdobyty przez Afrika Korps 21 czerwca 1942 r.^[7] Zdemoralizowane przegraną wojska brytyjskie wycofały się na ostatnią linię obrony, zamykającą Rommlowi dostęp do Kanału Sueskiego i irackich pól naftowych. Pod El-Alamein udało się powstrzymać zmęczone, cierpiące na braki w zaopatrzeniu w paliwo i amunicję oddziały niemieckie^[8]. Mimo przewagi liczebnej i materiałowej gen. Auchinleck nie zdołał jednak w serii kontrataków pokonać przeciwnika^[8]. Chociaż obronił Egipt, został niedługo później odwołany ze stanowiska przez Winstona Churchilla (zastąpił go gen. Harold Alexander)^[9]. Pomimo licznych porażek w czasie walk w Afryce, uznawany był przez niemieckie dowództwo za jednego z najlepszych brytyjskich dowódców w tym rejonie działań wojennych. Premier Wielkiej Brytanii zaproponował Auchinleckowi dowodzenie wojskami brytyjskimi w Persji i Iraku, ale ten odmówił^[10]. Powrócił do Indii, gdzie aż do 1943 r. pozostawał bez przydziału, zanim ponownie objął dowództwo nad armią brytyjską w tym kraju, które pełnił do końca wojny. W czerwcu 1946 r. został awansowany na marszałka^[11]. Rok później przeszedł na emeryturę i w 1948 r. powrócił do Wielkiej Brytanii^[12]. Zmarł 23 marca 1981 r. w Marrakeszu^[13].

Odznaczenia

Brytyjskie

• Order Wybitnej Służby (1917)
• Medal Wojenny Brytyjski
• Medal Zwycięstwa
• Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (order wojskowy, 1919)
• Krzyż Kawalerski Orderu Łaźni (1933)
• Kawaler Orderu Gwiazdy Indii (1935)
• Rycerz Wielki Komandor Orderu Imperium Indyjskiego (1940)
• Gwiazda Afryki
• Medal Wojny 1939–1945
• Krzyż Wielki Orderu Łaźni (1945)

Zagraniczne

• Krzyż Wojenny 1914–1918 z brązową palmą (Francja, 1918)
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (rząd RP na uchodźstwie, 1942)
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (1944)
• Komandor Legii Zasługi (Stany Zjednoczone, 1945)
• Order Gwiazdy Nepalu (1945)
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia, 1948)
• Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wojenny 1939–1945 z brązową palmą (Francja, 1949)
• Wielka Wstęga Specjalna Orderu Chmury i Sztandaru (Republika Chińska)

Przypisy

Bibliografia

• Niall Barr: Pendulum Of War: Three Battles at El Alamein. London: Pimlico, 2005. (ang.)
• Tony Heathcote: The British Field Marshals 1736–1997. Barnsley: Pen & Sword, 1999. (ang.)
• Richard Mead: Churchill's Lions: A biographical guide to the key British generals of World War II. Stroud: Spellmount, 2007. (ang.)
• Ian Stanley Ord Playfair: The Mediterranean and Middle East, Volume III: British Fortunes reach their Lowest Ebb (September 1941 to September 1942). Uckfield: Naval & Military Press, 2004, seria: History of the Second World War, United Kingdom Military Series. (ang.)
• Adrian Stewart: The Early Battle of Eighth Army: crusader to the Alamein Line 1941–1942. Mechanicburg: Stackpole Books, 2010. (ang.)
• Philip Warner: Auchinleck. The Lonely Soldier. London: Sphere Books, 1982. (ang.)

Linki zewnętrzne

• National Army Museum • Claude Auchinleck (ang.) [dostęp 2013-12-09]
• http://www.historylearningsite.co.uk/world-war-two/military-commanders-of-world-war-two/claude-auchinleck/ (ang.)
• http://ww2db.com/person_bio.php?person_id=6 (ang.)
• http://www.open.ac.uk/researchprojects/makingbritain/content/claude-auchinleck (ang.)