Cmentarz żydowski w Katowicach
 nr rej. A/1414/90 z 29 października 1990[1] | |
 Kirkut w Katowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ cmentarza | wyznaniowy |
| Wyznanie | judaizm |
| Stan cmentarza | czynny |
| Powierzchnia cmentarza | 1,1 ha |
| Liczba grobów | około 1400 |
| Data otwarcia | 1869 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′21″N 19°00′29″E/50,255833 19,008056 | |
Cmentarz żydowski w Katowicach − cmentarz znajdujący się przy ul. Kozielskiej 16[2], w dzielnicy Śródmieście.
W 1868 katowicka gmina żydowska kupiła od Josefa Ludnowskiego, za 480 talarów, teren pod nowy cmentarz − były to 3 morgi ziemi[3]. Cmentarz został otwarty w 1869. Jego teren powiększono w 1927. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Przywozili tu zwłoki zamordowanych obrońców Katowic[4]. Po zakończeniu wojny, dokonano kolejnego rozszerzenia terenu cmentarza (w 1945[4]). Cmentarz jest otoczony murowanym ogrodzeniem. Na powierzchni 1,1 ha zachowało się około 1400 nagrobków[5].
Pierwszą osobą pochowaną na tym cmentarzu był czteroletni Carl Munzer. Na cmentarzu pochowani są członkowie takich rodów jak Goldstein, Glaser, Schalscha. W 1890 przebudowano dom pogrzebowy, a obok wzniesiono budynek Bractwa Pogrzebowego z mieszkaniem dla stróża[3].
Na cmentarzu znajduje się pomnik poświęcony ofiarom Holokaustu. Ma formę szerokiego ołtarza. Na stelach, wieńczących mensę, umieszczone są polsko-hebrajskie inskrypcje. Na mensie są tablice, upamiętniające sześć rodzin, które wymordowali Niemcy w czasie II wojny światowej. Na mensie zlokalizowano dwa znicze stojące[6]. Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków 29 października 1990 (nr rej.: A/1414/90). Granice ochrony obejmują: teren cmentarza, nagrobki, budynek pogrzebowy, budynek bractwa pogrzebowego, ogrodzenie z bramą kutą[1].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2011-06-09].
- ↑ Atrakcje turystyczne. katowice.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-09)]. (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-06-09]
- ↑ a b Waldemar Jama, Aleksandra Niesyto: Cmentarze Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1997, s. 22. ISBN 83-907154-5-7.
- ↑ a b Waldemar Jama, Aleksandra Niesyto: Cmentarze Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1997, s. 23. ISBN 83-907154-5-7.
- ↑ Burchard podaje, że zachowało się 1417 nagrobków
- ↑ Waldemar Jama, Aleksandra Niesyto: Cmentarze Katowic. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1997, s. 24. ISBN 83-907154-5-7.
Bibliografia
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 190.
- Żydowskie Katowice nadal istnieją. www.katowice.gazeta.pl. [dostęp 2011-06-09]. (pol.).
- Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-09]. (pol.).
- Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-09]. (pol.).
Linki zewnętrzne
- Cmentarz żydowski w Katowicach na portalu Wirtualny Sztetl
- Budynki cmentarza żydowskiego w Katowicach na portalu Wirtualny Sztetl
- Cmentarz żydowski w Katowicach (www.kirkuty.xt.pl)
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kirkut (cmentarz żydowski) na ulicy Kozielskiej w Katowicach.
Autor: Ewkaa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Centralny Cmentarz Komunalny w Katowicach ul. Murckowska.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Katowice. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.30 N
- S: 50.125 N
- W: 18.885 E
- E: 19.125 E