Cmentarz żydowski w Kole
 Pomnik na terenie cmentarza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | Koło |
| Adres | ul. Słowackiego |
| Typ cmentarza | wyznaniowy |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza | nieczynny |
| Data otwarcia | ok. 1550 |
| Data ostatniego pochówku | 1939 |
| Data likwidacji | 1940 |
Położenie na mapie Koła  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolskiego  | |
 52°11′49″N 18°38′28″E/52,197000 18,641000 | |
Cmentarz żydowski w Kole – niezachowany do dzisiaj cmentarz żydowski w Kole. Znajdował się między ulicą 3 Maja a rzeką Wartą, na terenie osiedla Płaszczyzna. Teraz to teren ogrodzony – z tyłu Miejskiego Domu Kultury, aż do ulicy Słowackiego i Placu Narutowicza.
Historia
Cmentarz został założony około 1550 roku[1]. Ostatni pochówek miał miejsce w 1939 roku, po zajęciu miasta okupanci zakazali chować na nim zmarłych[2].
Zniszczenia cmentarza dokonali niemieccy okupanci w czasie II wojny światowej. Następnie kirkut stał się zaniedbaną ruiną, ponieważ nikt się nim nie zajmował. W 1970 roku administrację nad cmentarzem przejęły władze powiatowe.
Na miejscu pochówku ludności żydowskiej powstał odkryty basen, profanujący cmentarz (został zamknięty po jednym sezonie). Wskutek działań Eliasza Zajde wykopane przez budowlańców kości zebrano i przewieziono na cmentarz żydowski w Szczecinie[3].
Tablica pamiątkowa została później zniszczona przez wandali. Przeprowadzono jednak jej rekonstrukcję i znajduje się ona w MDK-u.
Cmentarz dziś
Od strony parku im. Juliusza Słowackiego znajduje się tablica informacyjna z gwiazdą Dawida i napisem: ,,Cmentarz żydowski. Teren prawnie chroniony. Uszanuj miejsce spoczynku zmarłych”.
Od strony MDK-u usytuowany jest pomnik – mur z cegieł z gwiazdą Dawida. Jest tam także napis: ,,Cmentarz zlikwidowali hitlerowcy w 1940-1943 oraz władze miasta w 1945-1970. Zarząd Miasta Koła. Ziomkostwo Żydów z Izraela.’’ Pomnik ten projektowała Marianna Grabowska (magister sztuki z Koła). Napis został wykonany w języku polskim i hebrajskim. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 26 czerwca 1993 roku. Brało w tym udział zarówno duchowieństwo katolickie jak i ówczesne władze miasta.
Przypisy
- ↑ Cmentarz żydowski w Kole, sztetl.org.pl [dostęp 2022-01-18].
- ↑ Z dziejów Żydów kolskich – w 70. rocznicę Zagłady w obozie zagłady Kulmhof, s. 55.
- ↑ Z dziejów Żydów kolskich – w 70. rocznicę Zagłady w obozie zagłady Kulmhof, s. 30.
Bibliografia
- Józef Burszta, 600 lat miasta Koła, Poznań 1963
- Józef Stanisław Mujta: 635 lat miasta Koła. Koło: Muzeum Technik Ceramicznych : Kolskie Towarzystwo Kulturalne, 1997. ISBN 83-86139-34-X.
- Krzysztof Witkowski (red.), Z dziejów Żydów kolskich – w 70. rocznicę Zagłady w obozie zagłady Kulmhof, Koło: Urząd Miejski w Kole, 2012, ISBN 978-83-62485-66-6.
- Kazimierz Kasperkiewicz: Miejsca i obiekty walki i pamięci z lat wojny i okupacji 1939-1945 w Kole i powiecie kolskim. Koło: Towarzystwo Przyjaciół Miasta Koła, 2004. ISBN 83-909030-9-1.
Linki zewnętrzne
- Cmentarz żydowski w Kole na portalu Wirtualny Sztetl
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa miasta Koło, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Autor:
Mapa powiatu kolskiego, Polska
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Author
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.