Cmentarz żydowski w Třebíču

Dzielnica żydowska i bazylika św. Prokopa w Třebíčy[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo

 Czechy

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III

Numer ref.

1078

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2003
na 27. sesji

Położenie na mapie kraju Wysoczyna
Mapa konturowa kraju Wysoczyna, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz żydowski w Třebíčy”
Położenie na mapie Czech
Ziemia49°13′13″N 15°52′47″E/49,220278 15,879722
Nowa część cmentarza
Pomnik żołnierzy poległych w czasie Wielkiej Wojny

Cmentarz żydowski w Třebíčy – jest narodowym zabytkiem kultury w Třebíču, w dzielnicy Podklasztorze. W ramach zespołu bazylika św. Prokopa i dzielnicy żydowskiej, której jest częścią, znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Cmentarz żydowski w Třebíču jest po praskim Nowym Cmentarzu Żydowskim na praskich Olszanach największym kirkutem w Czechach i największym na Morawach. Położony jest po północnej stronie tzw. Gródka i obejmuje obszar 11 678 m². Można na nim znaleźć 2600 grobów, spośród których najstarszy dotąd czytelny datowany jest na rok 1625. Pochowano tu około 11 000 osób.

Cmentarz został założony w 2. połowie XVI wieku. Do około 1468 r. żydzi prawdopodobnie grzebali swoich zmarłych bezpośrednio przy murze klasztornym. Tamtejsza nekropolia została zlikwidowane, a nowa umieszczona na pochylonym terenie po przeciwnej, północnej stronie Gródka. Kiedy w roku 1888 doszło do powodzi, w wyniku której niektóre groby zostały zalane, cmentarz został poszerzony w kierunku południowym (nowa część cmentarza). W tej części stoją pomniki ofiar pierwszej (z roku 1922, upamiętnia 20 osób) i II wojny światowej (z roku 1957, upamiętnia 290 osób).

Na cmentarz wchodzi się od zachodu kutą bramą. Obok niej znajduje się dom przedpogrzebowy (1903) z dobrze zachowanym wnętrzem. Wybudowany został staraniem rabina Samuela Pollaka (1842-1906), a budowę sfinansowała miejscowa gmina żydowska.

Wielką zasługę w tym, w jak dobrym stanie cmentarz przeczekał drugą połowę XX wieku (kiedy po II wojnie światowej był niewykorzystywany i opuszczony), mieli František Veselý, niegdysiejszy ordynator, i Bohumír Pavlík, inspektor szkolny. Ich rola została podkreślona i doceniona podczas uroczystego posiedzenia rady miejskiej na zamku 23 sierpnia 2003 r.

Bibliografia

  • J. Klenovský: Židovské památky Moravy a Slezska. Šlapanice: ERA, 2001, s. 218. ISBN 80-86517-08-X.
  • J. Joura: Procházky starou Třebíčí podruhé. Třebíč: Amaprint Kerndl, 2006, s. 202. ISBN 80-239-7412-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Czech Republic adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the Czech Republic
Židovský hřbitov v Třebíči - památník obětem první světové války.jpg
Autor: Pudelek (Marcin Szala), Licencja: CC BY-SA 3.0
Jewish cemetery in Třebíč (Trebitsch) - World War I monument
Vysocina Region.png
Autor: Afil, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Vysocina Region in the Czech Republic
Židovský hřbitov v Třebíči - nová část.JPG
Autor: Pudelek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jewish cemetery in Třebíč (Trebitsch) - new part