Cmentarz Farny we Wrześni

Cmentarz Farny we Wrześni
	nr rej. 721/Wlkp/A z 6.05.1970 i z 2.12.2008
	; Pomnik bohaterom poległym w walkach o niepodległość Ojczyzny 1918-1919
Państwo	Polska
Miejscowość	Września
Adres	ul. Gnieźnieńska
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	rzymskokatolickie
Data otwarcia	ok. 1800
Data ostatniego pochówku	1973
Zarządca	Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa Męczennika we Wrześni
	Mapa cmentarza;
	Położenie na mapie Wrześni Cmentarz Farny we Wrześni
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz Farny we Wrześni
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Cmentarz Farny we Wrześni
	Położenie na mapie powiatu wrzesińskiego Cmentarz Farny we Wrześni
	Położenie na mapie gminy Września Cmentarz Farny we Wrześni
	52°19′49,63″N 17°33′55,00″E/52,330453 17,565278

Położenie cmentarza Farnego we Wrześni

Cmentarz Farny we Wrześni – zabytkowy cmentarz rzymskokatolicki, znajdujący się w centrum Wrześni, w powiecie wrzesińskim, w województwie wielkopolskim.

Zlokalizowany jest między ulicą Gnieźnieńską, 68 Pułku Piechoty i Antoniego Zamysłowskiego, od południa przylegający do terenu Samorządowej Szkoły Podstawowej nr 1 im. 68 Wrzesińskiego Pułku Piechoty oraz Miejskiego Klubu Sportowego Victoria Września. Główna brama do cmentarza znajduje się przy ulicy Gnieźnieńskiej. Cmentarz powstał ok. 1800, ostatnie pochówki miały miejsce w 1973. Na terenie cmentarza znajduje się niewielka kaplica. Na cmentarzu znajdują się groby z różnych okresów, w tym o charakterze pomnikowym, związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi.

Mogiła powstańców poległych 2 maja 1848 w bitwie pod Sokołowem

Mogiła powstańców poległych 2 maja 1848 w bitwie pod Sokołowem (powstanie wielkopolskie 1848 roku) powstała ze składek zebranych wśród mieszkańców Wrześni w czasie uroczystego nabożeństwa żałobnego za poległych powstańców, które odbyło się 21 sierpnia 1848 we wrzesińskiej farze. Nabożeństwo odprawiane zostało przez 20 duchownych, przy udziale rannych uczestników bitwy przywiezionych z wrzesińskiego szpitala. Uroczystość uświetnił chór Katedry Gnieźnieńskiej. W wyniku zbiórki zebrano ok. 200 talarów. Mogiła jest najstarszym z grobów zachowanych na wrzesińskim cmentarzu.

Wśród pochowanych są: Kazimierz Gadomski (23 l.), Ludwik Gąsiorowski, Szymon Głębocki (26 l.), Maksymilian Komoroski, Antoni Milski, Maksymilian Ogrodowicz (33 l.) i Jan Żołnierkiewicz (29 l.)^[2].

Mogiła powstańców poległych 2 maja 1848 w bitwie pod Sokołowem
Inskrypcja na krzyżu nagrobnym

Groby powstańców styczniowych z 1863

Spośród wrzesińskich uczestników powstania styczniowego z 1863 na cmentarzu spoczywają J. Krzywdziński, L. Szablikowski i F. Tasiemski.

Groby uczestników strajku dzieci wrzesińskich z 1901

Na cmentarzu znajdują się groby uczestników strajku dzieci wrzesińskich z 1901.

Zbiorowe mogiły powstańców wielkopolskich z lat 1918-1919

W dwóch zbiorowych mogiłach pochowani są uczestnicy powstania wielkopolskiego z lat 1918-1919. Pierwsza z nich poświęcona jest bohaterom poległym w walkach o niepodległość ojczyzny 1918-1919. Druga bohaterskim obrońcom ojczyzny czasu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, obrony Lwowa 1919, wojny z Rosją Bolszewicką 1920, żołnierzom Legii Wrzesińskiej i 68 Pułku Piechoty.

Tablica z nazwiskami powstańców wielkopolskich 1918-1919 (z lewej strony mogiły)
Tablica z nazwiskami powstańców wielkopolskich 1918-1919 (z prawej strony mogiły)
Bohaterskim obrońcom ojczyzny czasu Powstania Wielkopolskiego, obrony Lwowa, wojny z Rosją Bolszewicką, żołnierzom Legii Wrzesińskiej i 68 Pułku Piechoty

Groby ofiar z 1939 oraz lata okupacji hitlerowskiej

Na cmentarzu pochowane są ofiary z września 1939 oraz lat okupacji hitlerowskiej. Na mogile wzniesiono obelisk z inskrypcją: „Zbiorowa mogiła rodaków, którzy bezbronni padli ofiarą najeźdźcy w latach 1939-1944”^[3].

Grób gen. Romana Abrahama

Na cmentarzu spoczywa generał brygady Wojska Polskiego, dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii doktor Roman Abraham.

Grobowiec rodzinny gen. bryg. dr. Romana Abrahama
Płyta nagrobna gen. bryg. dr. Romana Abrahama i jego żony Marty

Groby zasłużonych mieszkańców Wrześni

Na cmentarzu pochowano zasłużonych mieszkańców Wrześni, m.in. Andrzeja Prądzyńskiego i Krystynę Poślednią.

Pomnik Katyński

Na terenie cmentarza znajduje się również Pomnik Katyński, upamiętniający ofiary ludobójstwa sowieckiego w Katyniu, Miednoje i Charkowie w 1940.

Pomnik Katyński

Bibliografia

Września. Wydawnictwo Multimedialne Info-Media, s. 19
Krzysztof Jodłowski: Zabytki Wrześni. [w:] Marian Torzewski (red.): Września. Historia miasta. Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni, Września, 2006, ISBN 978-83-924220-0-6
Hanna Bachorz: Września. Historia - Zabytki - legendy. Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni

Linki zewnętrzne

Strona zarządcy cmentarza

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 257 [dostęp 2012-06-22] .
↑ Jarosław D. Górski: Kosynierzy z 1848 roku spoczywający na cmentarzu parafialnym we Wrześni..
↑ Września - Mogiła ofiar II wojny światowej. Atrakcje turystyczne Wrześni. Ciekawe miejsca Wrześni, www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2020-06-24] .

[1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 257 [dostęp 2012-06-22] .

[listapochowanych-2] Jarosław D. Górski: Kosynierzy z 1848 roku spoczywający na cmentarzu parafialnym we Wrześni..

[3] Września - Mogiła ofiar II wojny światowej. Atrakcje turystyczne Wrześni. Ciekawe miejsca Wrześni, www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2020-06-24] .

[1]

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne