Cmentarz Garnizonowy w Toruniu

Cmentarz Garnizonowy
w Toruniu
Obiekt zabytkowy nr rej. A/551 z 8 maja 1991
Ilustracja
Wschodnia część cmentarza
Nazwa pełna

Cmentarz Komunalny nr 1 w Toruniu

Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Adres

ul. Grudziądzka 22-30

Typ cmentarza

komunalny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

ok. 2 ha

Data otwarcia

1839

Data ostatniego pochówku

1978

Zarządca

Urbitor sp. z o.o.

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Garnizonowy w Toruniu”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Ziemia53°01′02,94″N 18°36′26,25″E/53,017483 18,607292

Cmentarz Garnizonowy w Toruniu – dawny cmentarz wojskowy (obecnie cmentarz komunalny nr 1) w Toruniu.

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się w centrum miasta tuż przy Zespole Staromiejskim - od północy ograniczony ulicą Grudziądzką, od południa ulicą Przy Kaszowniku, od zachodu ulicą PCK (pl. Towarzystwa Miłośników Torunia), zaś od wschodu ulicą Przy Wełnianym Rynku. Główne i jedyne wejście do cmentarza znajduje się przy ulicy Grudziądzkiej 22/30.

Historia

Odkąd Toruń stał się istotnym punktem na militarnej mapie Prus, stacjonujący w mieście garnizon rozrastał się. W roku 1816 władze miasta zgodziły się więc, by w zamian za odszkodowanie pieniężne, przekazać wojsku obszar, który posłużyć miał żołnierzom jako cmentarz. Ów liczący około 0,5 ha teren położony był w połowie drogi między murami miejskimi a stawami nazywanymi Wielkim i Małym Kaszownikiem. Cmentarz wojskowy służył garnizonowi toruńskiemu jedynie do roku 1839, jako że wówczas z pretensjami o zajmowany przez nekropolię obszar zgłosił się jego dawny właściciel. Tak też na przełomie lat 1839/1840 zrodziła się potrzeba wytyczenia nowego miejsca grzebalnego dla żołnierzy stacjonujących w Toruniu. Powstał wówczas istniejący do dziś cmentarz, nadal powszechnie nazywany cmentarzem garnizonowym. Nekropolia kilkakrotnie zmieniała swój kształt. Po roku 1928 poszerzono ją o obszar przylegający od zachodu, natomiast w latach siedemdziesiątych XX w. zlikwidowano południową część cmentarza wraz z kaplicą, by uwolnić grunt pod budowę arterii komunikacyjnej łączącej wschód i zachód miasta (ul. Przy Kaszowniku).

Wartości architektoniczne i historyczne

Mimo XIX-wiecznego rodowodu, na terenie cmentarza zachowało się niewiele obiektów pochodzących z pierwszych dziesięcioleci jego istnienia. Są to:

  • żeliwny krzyż położony na skrzyżowaniu dwu głównych alejek – fundacja monarchy pruskiego Fryderyka Wilhelma IV (lata czterdzieste XIX w.)
  • dwa XIX-wieczne nagrobki (najstarszy z 1861 roku)

Nie zachowała się mogiła francuskich jeńców zatrudnionych przy budowie i modernizacji toruńskiej twierdzy w latach siedemdziesiątych XIX w.

Spośród obiektów późniejszych na uwagę zasługują:

Zobacz też

Bibliografia

  • Magdalena Niedzielska, Sylwia Grochowska, Cmentarz garnizonowy w Toruniu, Toruń 2007, ISBN 978-83-900852-7-2

Media użyte na tej stronie

Toruń location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Toruń, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Cmentarz garnizonowy Toruń.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz garnizonowy Toruń
Cmentarz Opatrzności Bożej w Toruniu3.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz Opatrzności Bożej w Toruniu3
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Cmentarza Ofiar Hitleryzmu w Toruniu2.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarza Ofiar Hitleryzmu w Toruniu2