Cmentarz Komunalny w Bydgoszczy (ul. Kcyńska)

Cmentarz komunalny ul. Kcyńska w Bydgoszczy

nr rej. A/370/1-2 z 4 września 1993
Kaplica
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Adres	ul. Kcyńska 51 85-304 Bydgoszcz
Typ cmentarza	komunalny
Data otwarcia	1890
Zarządca	Miasto Bydgoszcz
Położenie na mapie Bydgoszczy Cmentarz komunalny ul. Kcyńska w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz komunalny ul. Kcyńska w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Cmentarz komunalny ul. Kcyńska w Bydgoszczy
53°06′54″N 17°58′13″E/53,115000 17,970278

Kwatera wojenna

Nagrobek żołnierzy rosyjskich poległych w I wojnie światowej

Grób rodziny Karnickich

Cmentarz komunalny przy ul. Kcyńskiej w Bydgoszczy – cmentarz w Bydgoszczy.

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się na osiedlu Górzyskowo w południowo-zachodniej części Bydgoszczy, między ulicami: Kcyńską a Strzelecką.

Historia

Cmentarz został założony w 1892 r. na osiedlu Błonie^[1]. Początkowo przeznaczony był dla pochówku biedoty, bezdomnych i skazańców różnych wyznań i bezwyznaniowców^[2]. W czasie I wojny światowej, w latach 1914-1918, pogrzebano tutaj 120 jeńców rosyjskich z obozów które znajdowały się na Glinkach i przy ul. Jagiellońskiej. Na ich grobach ustawiono w 1928 r. pomnik z krzyżem prawosławnym, który istnieje do dzisiaj^[2].

W okresie międzywojennym i później, odbywały się tutaj pogrzeby działaczy komunistycznych i lewicowych, między innymi: Jana Olszewskiego, Romana Kulaska i Stanisława Lehmanna. W latach okupacji pochowano na cmentarzu zamordowanych Polaków w więzieniu przy Wałach Jagiellońskich.

Po zakończeniu II wojny światowej cmentarz przemianowano na komunalny i w związku z tym zdjęto krzyże z bramy głównej oraz domu pogrzebowego^[2]. W 1979 przeniesiono tu szczątki zmarłych ekshumowanych z cmentarza Starofarnego przy ul. Grunwaldzkiej, w związku z ograniczeniem terenu tego cmentarza. W latach 80. XX w. z powodu braku miejsc na cmentarzach parafialnych, wykorzystano wolne tereny grzebalne na tej nekropolii^[2].

Charakterystyka

Cmentarz posiada wymiary: 200 x 140 m i powierzchnię 2,8 ha. W centralnym punkcie znajduje się zabytkowa dom przedpogrzebowy.

Na cmentarzu spoczywają rosyjscy żołnierze, polegli w czasie I wojny światowej, polegli i zamordowani w 1939 roku w Bydgoszczy i okolicach, zamordowani rolnicy w obozie w Smukale w latach 1941-1943^[2], 92 Żydówek z obozu w Małki pod Brodnicą, jeńcy radzieccy zagłodzeni w obozach przy ul. Szpitalnej (przy ul. Glinki) podczas niemieckiej okupacji^[2] oraz żołnierze polscy i radzieccy, którzy polegli w 1945 roku w obronie Bydgoszczy^[3].

Na murowanym parkanie, przy wejściu zawieszono tablicę pamięci oficera AK Zbigniewa Nieczuja-Smoleńskiego, zamordowanego w więzieniu na Wałach Jagiellońskich 21 listopada 1946 r.^[2]

Na cmentarzu znajdują się specjalnie oznaczone mogiły zmarłych Świadków Jehowy, zaś tereny z lewej strony głównej alei zarezerwowane są dla zmarłych wyznania prawosławnego. Zbiorowymi mogiłami opiekują się: szkoły podstawowe nr: 12, 13 i 48 oraz Liceum Ogólnokształcące nr IV i Zespół Szkół Mechanicznych przy ul. św. Trójcy^[2].

Kwatera Żołnierzy Rosyjskich

Znajduje się po lewej stronie głównej alei, prowadzącej od bramy wjazdowej w kierunku domu przedpogrzebowego. Mieści groby 120 zagłodzonych przez Niemców jeńców rosyjskich z obozów, które znajdowały się na terenie Bydgoszczy w latach 1914-1918. Obecnie nie ma już na tym miejscu nagrobków, istnieje natomiast obelisk z tablicą pamiątkową wystawiony w 1928 r. przez społeczność rosyjską w Polsce^[4] z inicjatywy żony gen. Karnickiego Zofii^[5].

Kwatera Żołnierzy Wojska Polskiego z okresu kampanii wrześniowej w 1939 roku

Znajduje się po prawej stronie głównej alei, za bramą wjazdową. Mieści 72 żołnierzy z Armii „Pomorze”, poległych w kampanii wrześniowej. Jedna z mogił zawiera prochy żołnierzy, ekshumowanych z innych miejscowości^[4].

Kwatera Żołnierzy Wojska Polskiego z 1945 roku

Znajduje się po lewej stronie głównej alei, naprzeciw kwatery żołnierzy z 1939 roku. Spoczywa tu 351 żołnierzy – I Armii Ludowego Wojska Polskiego z czasów walk o wyzwolenie Bydgoszczy. Kwatera mieści 26 wspólnych mogił, bez krzyży^[4].

Symboliczna mogiła żołnierzy Armii Krajowej

Znajduje się po lewej stronie bramy cmentarnej, przy murowanym parkanie. Na granitowej płycie nagrobnej znajduje się epitafium. Mogiła mieści 10 żołnierzy AK, rozstrzelanych w latach 1945-1949 w wyniku terroru stalinowskiego. Uroczyste odsłonięcie symbolicznego grobu-pomnika odbyło się 29 października 1994 roku, a jej fundatorem jest Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej^[4].

Zasłużeni

Niektóre osoby zasłużone dla Bydgoszczy, regionu i Polski pochowane na cmentarzu^[6]:

Zobacz też

• cmentarze w Bydgoszczy

Przypisy

Bibliografia

• Woźniak Zbigniew: Bydgoskie cmentarze. [w.] Bydgoska Gospodarka Komunalna. Bydgoszcz 1996. ISBN 83-85860-37-1
• Bukolt Alojzy: Cmentarze Szwederowa. [w.] Kalendarz Bydgoski 1992
• Kulpiński Henryk: Cmentarz komunalny przy ul. Kcyńskiej. [w.] Kalendarz Bydgoski 1994
• Gliwiński Eugeniusz: Kwatery żołnierskie na bydgoskich cmentarzach. [w.] Kalendarz Bydgoski 2000