Cmentarz Lipowy w Gliwicach

Cmentarz Lipowy

Pomnik na grobie 56 dzieci, z 76 które zginęły w pożarze sali widowiskowej (1919)
Państwo	Polska
Miejscowość	Gliwice
Adres	ul. Stefana Okrzei
Typ cmentarza	komunalny
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	11,5 ha
Liczba pochówków	ok. 16 000
Data otwarcia	1885
Zarządca	MZUK
Położenie na mapie Gliwic Cmentarz Lipowy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz Lipowy
Położenie na mapie województwa śląskiego Cmentarz Lipowy
50°18′16″N 18°41′46″E/50,304444 18,696111

Cmentarz Lipowy w Gliwicach (niem. Lindenfriedhof) – cmentarz położony w gliwickiej dzielnicy Zatorze.

Nekropolię o powierzchni 6 ha założono w 1885, od początku posiadała charakter komunalny, wielowyznaniowy. Podczas I wojny światowej wyznaczono kwatery, w których spoczęli żołnierze różnych narodowości m.in. 196 Niemców, 230 Rosjan, 16 Rumunów oraz nieznana liczba Serbów, Francuzów i Włochów. W marcu 1919 w zbiorowej mogile pochowano 56 dzieci^[1] (z wszystkich 76 ofiar) zmarłych podczas pożaru sali koncertowej^[2], ustawiono na niej pomnik z rzeźbą Paula Ondruscha przedstawiającą Chrystusa z dziećmi, na pomniku istniał napis „Lasset die Kindlein zu mir kommen” (Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie). W 1927 żołnierzy pochowanych na Cmentarzu Lipowym upamiętniono figurą Madonny dłuta Hannsa Breitenbacha, po II wojnie światowej napis usunięto, podobnie jak prowadzące do pomnika schody, a cały postument pokryto chropowatym cementem.

W 2003 obszar cmentarza został znacznie powiększony, przyłączono 5,17 ha gruntu należącego wcześniej do gliwickiego Parku Kultury i Wypoczynku. Niestety pod pretekstem rewitalizacji wycięto 70 procent zadrzewienia pozostawiając najcenniejsze 53 dęby. Posadzono wówczas wzdłuż ogrodzenia 200 lip, a nowej części nadano charakter założenia parkowego.

Pochowani

• Felicjan Plato Bałaban (1891–1975) – pułkownik żandarmerii Wojska Polskiego;
• Jan Czerny (1908–1991) – major pilot, szef pilotażu w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie;
• Krystyna Filipczak-Feliks (1938–2012) – aktorka;
• Stanisław Fryze (1885–1964) – inżynier elektryk, profesor Politechniki Lwowskiej i Politechniki Śląskiej;
• Zygmunt Gogolewski (1896–1969) – inżynier, profesor, nauczyciel akademicki Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej;
• Alfred Golnik (1921–1997) – architekt;
• Roman Grudziński (1961–1989) – skoczek spadochronowy;
• Paweł Grzybek (1924–2007) – pułkownik Wojska Polskiego;
• Artur Kuchta (1965–1999) ps. „Buchol” – skoczek spadochronowy;
• Wiktor Legeżyński (1901–1964) – inżynier, profesor Politechniki Śląskiej;
• Jan Franciszek Lessaer (1927–2012) – artysta plastyk;
• Andrzej Młyński (1954–1984) ps. „Młyniu” – skoczek spadochronowy;
• Dominik Niśkiewicz (1979–2014) – żeglarz i siatkarz;
• Stanisław Ochęduszko (1899–1969) – termodynamik, profesor Politechniki Lwowskiej i Politechniki Śląskiej;
• Franciszek Skiba (1934–2013) – piłkarz Zagłębia Sosnowiec;
• Jan Szczech (1958–2012) – piłkarz Odry Opole;
• Adam Zawadzki (1905–1972) – profesor Wydziału Górniczego Politechniki Śląskiej.

Przypisy

Bibliografia

• Jacek Schmidt: Gliwickie cmentarze. Rocznik Muzeum w Gliwicach, Tom III, Gliwice, 1990;
• Cmentarz Lipowy, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta w Gliwicach. bip.gliwice.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)].
• Zdjęcia z cmentarza, Geanalogia
• Historia Cmentarzy Komunalnych w Gliwicach, MZUK. mzuk.gliwice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-01)].