Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich
Widok ogólny nekropolii z powietrza, od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Warszawa |
| Adres | ul. Żwirki i Wigury 52 |
| Typ cmentarza | wojenny |
| Stan cmentarza | nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza | 19,2 ha |
| Liczba pochówków | 21 468 |
| Liczba grobów | 834 |
| Data otwarcia | |
| Architekt | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′09″N 20°59′12″E/52,202500 20,986667 | |
| Strona internetowa | |
Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – wojenna nekropolia żołnierzy radzieckich poległych lub zmarłych w wyniku ran i chorób odniesionych w czasie II wojny światowej znajdująca się w Warszawie przy ul. Żwirki i Wigury 51.
Historia
Cmentarz został założony w latach 1949–1950, skrywa prochy 21 468[1] żołnierzy radzieckich 1 Frontu Białoruskiego, którzy polegli w walkach o Warszawę w latach 1944–1945. Ich prochy zostały ekshumowane z cmentarzy lokalnych oraz tymczasowych i przeniesione tu po 1949 roku. Nekropolię zaprojektowali Bohdan Lachert (ogólne założenie) i Władysław Niemirski (zieleń), ma ona charakter rozległego parku z elementami mauzoleum o powierzchni 19,2 ha[2]. Otwarto go w 5. rocznicę kapitulacji III Rzeszy, 9 maja 1950[3].
Cmentarz był wielokrotnie dewastowany[4][5].
Architektura
Prochy żołnierzy pogrzebano w 834 mogiłach, z których 294 to groby indywidualne. Centralną część cmentarza stanowi szeroka aleja, która poprzez trzy tarasy prowadzi do 21-metrowego[6] granitowego obelisku. Napis na obelisku głosił: Ku wiecznej chwale bohaterskich żołnierzy niezwyciężonej Armii radzieckiej, poległych w bojach z hitlerowskim najeźdźcą o wyzwolenie Polski i naszej stolicy Warszawy. Od ok. 2015 roku zmieniony napis głosi: Pamięci żołnierzy Armii Radzieckiej poległych o wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej w latach 1944 – 1945[7].
Po obu stronach obelisku znajdują się monumentalne rzeźby żołnierzy Armii Czerwonej dłuta Jerzego Jarnuszkiewicza (Bohaterstwo) i Stanisława Lisowskiego (Ofiarność). Cmentarz otacza artystycznie skomponowana zieleń, dzieło Władysława Niemirskiego.
Pogrzebani żołnierze byli zgrupowani w następujących formacjach 1 Frontu Białoruskiego:
- 8 Gwardyjskiej Armii
- 28, 47, 48, 65, 69, 70 Armii
- 2 Armii Pancernej Grupy Kawalerii Zmechanizowanej
- 6 i 16 Armii Lotniczej
- 46 Korpusu Strzeleckiego
- 2 i 7 Korpusu Kawalerii
- 1 Gwardyjskiego Korpusu Pancernego
Przypisy
- ↑ Mórawski podaje liczbę pochowanych jako 21 668.
- ↑ Mórawski podaje powierzchnię jako 19 ha.
- ↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 20. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Zdewastowali największy cmentarz żołnierzy radzieckich. Swastyka i dwie czerwone stopy. metrowarszawa.gazeta.pl, 22 marca 2017. [dostęp 2017-10-14].
- ↑ Zdewastowany cmentarz. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 19 września 2017.
- ↑ Mórawski podaje wysokość obelisku jako 35 metrów.
- ↑ Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich – tylko wiatr pamięta o poległych, [w:] Warszawa w pigułce [1]
Bibliografia
- Karol Mórawski: Warszawskie cmentarze. Przewodnik historyczny. Warszawa: PTTK "Kraj", 1991, s. 162-163. ISBN 83-7005-333-5.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Autor: Emptywords, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie na Mokotowie. Widok z powietrza, od zachodu.
Autor: sfu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik na cmentarzu żołnierzy radzieckich w Warszawie.