Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu

Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu

nr rej. A/214 26 sierpnia 1991
Jedna z głównych alejek, jesień 2017 rok
Nazwa pełna	Cmentarz Parafialny pw. NMP
Poprzednie nazwy	Marii Panny
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Wybickiego 78-80
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	rzymskokatolicki
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	4,44 ha
Data otwarcia	1919
Zarządca	Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Toruniu
Położenie na mapie Torunia Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu
53°01′36,1″N 18°35′44,6″E/53,026694 18,595722

Dawna kostnica, obecnie budynek gospodarczy

Fragment cmentarza w dniu Wszystkich Świętych

Fragment cmentarza

Nagrobek Zamek-Gliszczyńskich, ok. 1922

Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu – cmentarz katolicki, należący do parafii Wniebowzięcia NMP w Toruniu, założony w 1919 roku.

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się w północnej części miasta, w dzielnicy Chełmińskie Przedmieście – od północy ograniczony ulicą Żwirki i Wigury, od południa ulicą Wybickiego, od zachodu ulicą Zamenhofa, zaś od wschodu ulicą Popiela (Os. Tysiąclecia). Główne wyjście do cmentarza znajduje się przy ulicy Wybickiego 78/80.

Historia

Teren został zakupiony w 1918 roku, zagospodarowany w roku następnym. Pierwszy pogrzeb odbył się 1 września 1919 roku. Cmentarz pierwotnie był szczególnie przeznaczony dla katolików z Chełmińskiego Przedmieścia i Bielan, gdzie w 1950 roku powstała nowa parafia św. Józefa, prowadzona przez redemptorystów. Działka ma kształt trapezoidalny i jest przecięta przez dwie główne aleje, wyznaczone w części środkowej i zachodniej (zapewne analogiczna południkowa aleja w części wschodniej nie została zrealizowana) i kilku alejek poprzecznych, przecinających je pod kątem prostym. Obszar nekropolii wynosi ok. 4,5 ha. Ze względu na stopień wykorzystania powierzchni grzebalnej, nowe pochówki dokonywane są w ograniczonym zakresie.

Drzewostan

Spośród stosunkowo zróżnicowanych gatunków drzew i krzewów jako szczególnie interesujące wymienia się świerk sitkajski, klon jesionolistny, bukszpan wieczniezielony, wiąz płaczący, jesion płaczący, sumak octowiec i mąkinię.

Pochowani na cmentarzu

• Feliks Bobowski (1873-1936) – działacz społeczno-kulturalny
• Władysław Bojarski (1931-2000) – prawnik, profesor UMK i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[1]
• Zbigniew Brochwicz (1924-1992) – konserwator zabytków, profesor UMK^[2]
• Stanisław Ludwik Celichowski (1886-1935) – inżynier, działacz społeczny i gospodarczy^[3]
• Józef Chełmiński (1899-1938) – dziennikarz, działacz Narodowej Partii Robotniczej, więzień polityczny II RP
• Stefan Czaja (1943-2003) – historyk-archiwista, bibliotekarz, dyrektor Biblioteki UMK^[4]
• Stanisław Czapiewski (1921-2002) – leśnik, wicedyrektor Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych, prezes zarządu LOP w Toruniu^[5]
• Jan Drzewiecki (wojskowy) (1898-1942) – kapitan, dziennikarz, zamordowany przez hitlerowców
• Bogdan Durmowicz (1894-1981) – działacz „Sokoła”, długoletni urzędnik wojskowy
• Stanisław Mieczysław Gawiński (1904-2000) – major, doktor wszech nauk medycznych, ginekolog, onkolog, ordynator w szpitalu wojskowym i miejskim^[6]
• Paweł Goga (1900-1971) – ksiądz, kanonik, długoletni proboszcz parafii Chrystusa Króla na Mokrem, działacz społeczny
• Alojzy Grodkowski (1919-2000) – ksiądz, kanonik, proboszcz w Gronowie i Dobrczu^[7]
• Antoni Jaworowicz (1857-1939) – lekarz, działacz narodowy w Rybniku
• Stanisław Jóźwicki (1946-2009) – działacz sportowy
• Edward Karniej (1890-1942) – malarz i scenograf wileńsko-toruński
• Teofil Kosiński (1925–2003) – więziony przez hitlerowców z mocy paragrafu 175. Bohater książki "Cholernie mocna miłość. Prawdziwa historia Stefana K. i Williego G."
• Juliusz Koszałka (1888-1969) – porucznik, członek dowództwa Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”
• Janusz Kryszak (1945-2019) – historyk literatury, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, poeta
• Anna Krzewińska (1927-2000) – historyk literatury staropolskiej, profesor UMK
• Feliks Franciszek Lambert (1891-1940) – podpułkownik, zastępca szefa Wojskowego Sądu Okręgowego w Toruniu, zamordowany przez NKWD w Starobielsku (mogiła symboliczna)
• Stefan Myszka (1908-1987) – długoletni ordynator oddziału chirurgicznego w Szpitalu Miejskim
• Wanda Ostaszewska (1909-1994) – łączniczka wywiadu AK
• Feliks Pawlikowski (1890-1927) – powstaniec wielkopolski i obrońca Lwowa, naczelnik Kasy Skarbowej, wiceprezes Towarzystwa Powstańców i Wojaków „Straż”^[8]
• Maria Pawłowska (1942-1987)- historyk sztuki, kustosz Działu Militariów Muzeum Okręgowego^[9]
• Marian Pączek (1884-1933) – ksiądz, proboszcz parafii NMP, filomata pomorski, propagator skautingu, działacz społeczny^[10]
• Tadeusz Pelc (1924-2008) – aktor Teatru im. Wilama Horzycy
• Mirosław Piotrowski (grafik) (1942-2002) – profesor UMK
• Zbigniew Raniszewski (1927-1956) – żużlowiec
• Marian Rejewski (biolog) (1937-2012) – profesor UMK^[11]
• Józef Rembecki (1928-2004) – piłkarz, zawodnik „Zawiszy” Bydgoszcz^[12]
• Marian Rose (1933-1970) – żużlowiec
• Jerzy Serczyk (1927-2006) – historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
• Kalina Skłodowska-Antonowicz (1923-2003) – kustosz Muzeum Etnograficznego i Muzeum Okręgowego w Toruniu, żołnierz AK na Żmudzi
• Jarosław Sługocki (1954-2009) – matematyk, toruński antykwariusz i handlowiec^[13]
• Jan Smoliński (1934-1995) – astrofizyk, profesor UMK^[14]
• Sylwan Teodor Stankiewicz (1895-1969) – członek POW, oficer Wojska Polskiego, komendant obwodu AK Toruń-miasto i p.o. komendanta Inspektoratu AK Toruń, więzień polityczny w czasach PRL^[15]
• Jakub Sulecki (1862-1941) – działacz narodowy i społeczny, aktywista „Sokoła”, zamordowany w Stutthofie (mogiła symboliczna)
• Mieczysław Szpakiewicz (1890-1945) – aktor, reżyser, dyrektor teatrów w Toruniu, Katowicach, Poznaniu i Wilnie^[16][17]
• Jan Tesarz (1935-2020) – aktor filmowy i teatralny
• Wacław Wytyk (1901-1974) – powstaniec wielkopolski, polonista, dziennikarz toruński i bydgoski^[18]
• Jan Wojciech Zabłocki (1894-1978) – botanik, profesor UMK^[19]
• Leszek Zaleski (1936–2022) – nauczyciel, astronom, działacz opozycji demokratycznej w PRL^[20]
• Krystyna Zielińska-Melkowska (1935-2001) – historyk, profesor UMK
• Stanisław Zmyślony (1903-1970) – doktor wszech nauk lekarskich, lekarz partyzantów Armii Krajowej
• Żołnierze Armii Czerwonej, polegli w walkach z Wehrmachtem o Toruń w 1945 roku

Kwatera redemptorystów

kwatera redemptorystów

Redemptoryści z klasztoru na Bielanach, którzy spoczywają na cmentarzu NMP^[21]:

Zobacz też

• Cmentarze w Toruniu

Przypisy

Bibliografia

• Magdalena Niedzielska, Toruńskie cmentarze, Toruń, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1992, ISBN 83-85196-66-8
• Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, ISSN 1505-9316, t. 1-4, Toruń, Towarzystwo Miłośników Torunia; Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1998-2004
• JanuszJ. Umiński JanuszJ., Toruń w 3 dni, Warszawa: Sport i Turystyka – Muza, 2005, ISBN 83-7079-772-5, OCLC 69483239 .

Linki zewnętrzne

• Informator o cmentarzach w Toruniu
• Przewodnik dendrologiczny
• Fotografie