Cmentarz Pobitno w Rzeszowie

Stary Pobitno

nr rej. A – 1127 z 25 listopada 1982
Brama główna cmentarza
Państwo	Polska
Miejscowość	Rzeszów
Adres	Lwowska 33
Typ cmentarza	komunalny
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	7 ha
Liczba kwater cmentarnych	36
Data otwarcia	1 stycznia 1910
Położenie na mapie Rzeszowa Stary Pobitno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stary Pobitno
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Stary Pobitno
50°01′54″N 22°01′48″E/50,031667 22,030000
Strona internetowa

Cmentarz Pobitno – nekropolia w Rzeszowie, w dzielnicy Pobitno na prawobrzeżu Wisłoka, we wschodniej części miasta. Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie powstającej obwodnicy północnej Rzeszowa i ulicy Lwowskiej, przy Rondzie Pobitno. Cmentarz posiada status prawny zabytku.

Historia

Prace nad utworzeniem nowego cmentarza dla miasta rozpoczęły się w 1895. Na mocy uchwały Rady Miasta rozpoczęto poszukiwanie właściwego terenu. Mimo protestów kanonika kościoła farnego, kupno 9. mórg pola od hrabiego Romana Potockiego dokonano w grudniu 1905 kosztem 2900 koron. Prace budowlano–ziemne ruszyły szybko, ale pierwotnie planowany termin otwarcia (1 maja 1909) przesunięto na początek roku następnego. Wraz z otwarciem nowego, 1 stycznia 1910, zamknięto Stary Cmentarz w Rzeszowie. Pierwsza osobą pochowaną na nowym cmentarzu była 20-to letnia Helena Rajterówna.

W trakcie I wojny światowej spoczęło tutaj ok. 2500 żołnierzy różnych nacji. Znajdują się tu także zbiorowe mogiły Polaków pochodzące z okresu II wojny, zabitych przez hitlerowskich okupantów, w większości ekshumowane z mogił rozsianych po mieście i okolicy, a także żołnierzy Wojska Polskiego poległych w walkach kampanii wrześniowej oraz w 1944. Na cmentarzu znalazły się również mogiły niemieckie. W latach 1939–1944 na Pobitnym pochowano ok. 450 Niemców, dla których wydzielono osobne kwatery. Po wojnie szczątki złożono w zbiorowych mogiłach. Kolejny raz zostały ekshumowane przez Fundację "Pamięć" i przeniesione na cmentarz żołnierzy niemieckich w Siemianowicach Śląskich. Po wojnie w kwaterze XXX utworzono mały cmentarzyk żołnierzy WP (ok. 190 pochówków) poległych w walkach z UPA. Do końca wojny na cmentarzu spoczęło ponad 10,5 tys. osób. Do końca lat 70. XX wieku liczba ta potroiła się. Zasadniczy wpływ na spadek liczby pochówków w latach 80. i późniejszych miało wybudowanie Cmentarza Komunalnego Wilkowyja.

Wygląd

Cmentarz ma powierzchnię ok. 7 ha w formie wydłużonego prostokąta. Z trzech stron otoczony jest wysokim murem z cegły, z jednej zaś siatką. Posiada 2 bramy – główną, południową i mniejszą północną. Nekropola podzielona jest na 36 kwater, numerowanych rzymskimi liczbami. Ich siatkę wyznaczają 1. aleja główna, biegnąca prosto od strony bramy głównej przeciętej poprzecznie 5. węższymi ścieżkami. Na terenie cmentarza znajduje się ponadto zabytkowy drzewostan. Kaplica cmentarna została ulokowana przy bramie głównej cmentarza.

Pochowani

Na cmentarzu spoczywają m. in:

• Karol Cincio
• płk. Łukasz Ciepliński (grób symboliczny)
• aktor Wojciech Deneka
• ks. Józef Jałowy
• Stanisław Kublin
• ks. Julian Łukaszkiewicz
• fotograf Edward Janusz
• płk. Leopold Lis-Kula
• ppor. Stanisław Towarnicki
• Feliks Michał Wygrzywalski
• Franciszek Sagan
• Dawid Kostecki

Bibliografia

• Jarosińska, M. Cmentarz Pobicieński w Rzeszowie, Wydawnictwo Przyjaciół Miasta Rzeszowa, Rzeszów 1992