Cmentarz Wolnego Związku Religijnego

Cmentarz Wolnego Związku Religijnego
Freidenkerfriedhof
Ilustracja
Widok współczesny fragmentu Parku Aleksandry Natalli-Świat, na którego terenie znajdował się niegdyś cmentarz Wolnego Związku Religijnego
Poprzednie nazwy

Cholerafriedhof

Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. św Mikołaja

Typ cmentarza

parafialny

Wyznanie

protestanckie

Stan cmentarza

zlikwidowany

Data otwarcia

1831; 1845[1][2]

Data ostatniego pochówku

ok. 1938[1]

Data likwidacji

1957[1][2]

Zarządca

1831–1845 urząd miasta,
od 1845 Wolny Związek Religijny

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Wolnego Związku Religijnego”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Wolnego Związku Religijnego”
Ziemia51°06′56″N 16°59′57″E/51,115556 16,999167

Cmentarz Wolnego Związku Religijnego we Wrocławiu, niem. Freidenkerfriedhof (dawniej cmentarz ofiar epidemii cholery z 1831, niem. Cholerafriedhof) – cmentarz utworzony przez magistrat wrocławski na Szczepinie, z dala od ówczesnej ścisłej zabudowy miasta (przy Bunzlauer Straße, obecnie ulica Bolesławiecka; w pobliżu An der Hahnenkrähe[a], obecnej ul. Stacyjnej[b] oraz Frankfurter Straße, obecnej Legnickiej) po wybuchu epidemii[1][2].

Kilkanaście lat po epidemii, w roku 1845, cmentarz objął w zarząd powstały rok wcześniej z inicjatywy ks. Johannesa Ronge[2][3] Niemiecki Kościół Katolicki[1], zwany też (do 1859) Katolicką Wspólnotą w Chrystusie[2]. Kilka lat później, w roku 1849, wskutek nałożonej nań przez biskupa wrocławskiego Melchiora von Diepenbrocka ekskomuniki, J. Ronge wyemigrował do Londynu, a w roku 1859 członkowie wspólnoty weszli w skład liberalno-racjonalistycznego ruchu religijnego noszącego nazwę Wolnego Związku Religijnego[1][2].

Zmarły w ubóstwie Christian Gottfried Daniel Nees von Esenbeck, były profesor uniwersytetów w Erlangen, Bonn i Wrocławiu, lekarz, botanik oraz działacz społeczny i polityczny, były poseł do pruskiego landtagu, pochowany został w roku 1858 w południowo-zachodniej części cmentarza Wolnego Związku Religijnego. Nagrobek von Esenbecka z jego reliefowym przedstawieniem miał kształt postumentu na kwadratowej podstawie[1].

W 1906 roku na cmentarzu postawiony został dom przedpogrzebowy. Po rozwiązaniu gminy wyznaniowej w roku 1938 cmentarz został zamknięty, a ostatecznie zlikwidowano go w 1957 roku[1]. Obecnie teren dawnego cmentarza wchodzi w skład Parku Aleksandry Natalli-Świat[b][4][5], upamiętniającego polską posłankę, która zginęła w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku w 2010 roku[6]

Uwagi

  1. Niemiecka nazwa tej peryferyjnej uliczki (znajdującej się w XIX wieku na granicy miasta), An der Hahnenkrähe, oznacza dosłownie „Przy pianiu koguta” i według autora przewodnika po Wrocławiu z 1937 roku pt. Kennst Du das Schöne Breslau? („Czy znasz ten piękny Wrocław?”), Fritza Wiedermanna, jest wspomnieniem szesnastowiecznej miejscowej legendy o zakładzie rycerza z diabłem, z której rycerz wyszedł zwycięsko dzięki temu, że diabeł nie wiedział o zasadzie, że bramy miejskie otwierane są rano dopiero po tym, jak zapieją pierwsze koguty[8].
  2. a b W sąsiedztwie cmentarza Wolnego Związku Religijnego, wzdłuż ulicy An der Hahnenkrähe, władze miejskie wyznaczyły działkę na potrzeby cmentarza elżbietanek, który uruchomiony został w 1868 roku[7]. Oba te cmentarze zostały zlikwidowane ostatecznie w 1957 roku, tereny po nich wchodzą w skład Parku Aleksandry Natalli-Świat.

Przypisy

  1. a b c d e f g h Burak i Okólska 2007 ↓, s. 200.
  2. a b c d e f Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Cmentarz Wolnego Związku Religijnego, s. 116.
  3. Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Wolny Związek Religijny, s. 910.
  4. Cmentarz Wolnego Związku Wyznaniowego (pol.). fotopolska.eu. [dostęp 2021-04-05].
  5. Park Aleksandry Natalli-Świat (pol.). fotopolska.eu. [dostęp 2021-04-05].
  6. Monika Dubec: Tereny zielone imienia A. Natalli-Świat, J. Szmajdzińskiego i W. Stasiaka (pol.). ARAW S.A, 2020-09-18. [dostęp 2021-04-05].
  7. Burak i Okólska 2007 ↓, s. 109–110.
  8. An der Hahnenkrähe – Przy Męce Piotrowej (pol.). fotopolska.eu. [dostęp 2021-04-05].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Dawny cmentarz WZR.jpg
Autor: Julo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dawny cmentarz Wolnego Związku Religijnego, obecnie fragment Parku Aleksandry Natalli-Świat we Wrocławiu