Cmentarz ewangelicki w Toruniu

Cmentarz ewangelicki w Toruniu
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Poznańska 114
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	ewangelicko-unijne
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	0,39 ha[1]
Data otwarcia	1845
Położenie na mapie Torunia Cmentarz ewangelicki w Toruniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz ewangelicki w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Cmentarz ewangelicki w Toruniu
52°59′29″N 18°35′04″E/52,991389 18,584444

Cmentarz ewangelicki w Toruniu – nieczynny cmentarz wyznania ewangelicko-unijnego w Toruniu. Cmentarz należy obecnie do Gminy Miasta Toruń^[2].

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się w lewobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Podgórz, przy ul. Poznańskiej 114^[3], w sąsiedztwie dawnej gazowni i wodociągów.

Historia

Cmentarz powstał w 1845 roku i służył wiernym kościoła ewangelicko-unijnego zamieszkałym w obecnej lewobrzeżnej części Torunia, w dzielnicach Podgórz i Glinki. Prawdopodobnie cmentarz był zaniedbany od 1870 roku, jednak to przypuszczenie nie zostało do dzisiaj potwierdzone. W 1898 roku wydano zarządzenie o uporządkowaniu grobów na cmentarzu, nakazując wydzielenie kwater dla dzieci i dorosłych^[4]. W starej części cmentarza miała zostać przeprowadzona ekshumacja na koszt parafii. Ze względu na stan zachowania cmentarza nie można ustalić, czy wykonano polecenie oraz, kiedy zaprzestano pochówków na cmentarzu. Prawdopodobnie cmentarz był czynny do drugiej dekady XX wieku^[1].

Po 1945 roku popadł w zapomnienie. W 1966 roku w Ilustrowanym Kurierze Polskim donoszono o planach likwidacji cmentarza (wraz z tym cmentarzem miano także zlikwidować tzw. nowy cmentarz ewangelicki położony na ulicy Poznańskiej 313)^[5]. W latach 70. oceniono stan cmentarza jako bardzo zły. W 1975 roku zamknięto obiekt. Data likwidacji nagrobków jest nieznana. Według relacji spisanej w publikacji 460 lat Podgórza 1555–2015, nagrobki mogły być likwidowane w latach 60. XX wieku przez uczniów pobliskiej szkoły podstawowej. Elementy metalowe miały zostać zdemontowane w celu pozyskania żeliwa na potrzeby rywalizacji międzyszkolnej w ilości zebranych surowców wtórnych^[1]. W 1976 roku sporządzono dokumentację nagrobków wraz ze zdjęciami^[6]. W latach 1985–1994 uległ częściowej likwidacji^[7].

Do 2015 roku zachowało się około 10 nagrobków. Podczas prac porządkowych w latach 2014–2015 znaleziono kilka nagrobków, potłuczone fragmenty postumentów i tablic oraz żeliwną płytę inskrypcyjną zdobioną głową anioła i liśćmi palmowymi. Cmentarz porządkowały organizacje: Stowarzyszenie Nasz Podgórz, Jednostka 3366 Związku Strzeleckiego Rzeczypospolitej, Lapidaria. Zapomniane cmentarze Pomorza i Kujaw, Grupa Rekonstrukcji Historycznej Rex oraz osoby prywatne^[6].

Galeria

Stan cmentarza z 2 maja 2017 roku

Zobacz też

• Cmentarze w Toruniu
• Superintendentura Toruń Ewangelickiego Kościoła Unijnego

Przypisy

Bibliografia

• Wiśniewski Michał: Zapomniane cmentarze podgórskie. W: praca zbiorowa: 460 lat Podgórza 1555–2015. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2017. ISBN 978-83-927097-8-7.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Cmentarze w Toruniu

Cmentarze w Toruniu Cmentarze Komunalne Centralny Komunalny nr 1 (dawny garnizonowy) Komunalny nr 2 Parafialne Matki Bożej Królowej Polski Matki Bożej Nieustającej Pomocy Najświętszej Marii Panny Opatrzności Bożej Podwyższenia Krzyża Świętego św. Antoniego św. Barbary św. Jakuba wielowyznaniowy św. Jerzego św. św. Piotra i Pawła Katolicki na Kluczykach Nieczynne Elsnerów ewangelicki nowy na Podgórzu ewangelicki na Podgórzu ewangelicki na Rudaku ewangelicki na Stawkach Żydowski Nieistniejące Staroluterański Boża Męka Bawarczyków Benedyktynek Komunalny Garnizonowy Inne Architektura cmentarna Kaplica grobowa rodziny Jaugschów Golgota z 1911 roku Kaplica przy ul. Antczaka Kaplica przy ul. Grudziądzkiej Kaplica przy ul. Gałczyńskiego Zobacz też Miejsca pamięci narodowej