Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie

Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Zelów

Adres

ul. Cmentarna

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP

Stan cmentarza

czynny

Zarządca

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie

Położenie na mapie Zelowa
Mapa konturowa Zelowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie”
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego
Mapa konturowa powiatu bełchatowskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie”
Położenie na mapie gminy Zelów
Mapa konturowa gminy Zelów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie”
Ziemia51°28′16,0″N 19°13′15,8″E/51,471111 19,221056
Strona internetowa

Cmentarz ewangelicko-reformowany w Zelowie – miejsce pochówku chrześcijan niekatolików z Zelowa i okolic, głównie zelowskich Czechów. Na cmentarzu znajdują się 453 groby z czego 222 ma inskrypcje w języku polskim, 216 w czeskim, 12 w niemieckim a 1 w angielskim[1]. Częstym motywem na nagrobkach jest kielich co stanowi nawiązanie do ideologii husytów i braci czeskich, których potomkami są zelowscy Czesi. Większość inskrypcji zawiera cytaty biblijne – głównie z czeskiej Biblii kralickiej, ale też z polskiej Biblii gdańskiej.

Historia

Od 1803 roku do dnia dzisiejszego funkcjonowały trzy cmentarze dla społeczności braci czeskich i ewangelików. Pierwszym miejscem pochówku osadników było sąsiedztwo budynku szkoły, na terenie dzisiejszego placu Dąbrowskiego. Ponieważ ziemia ta była jednak zbyt podmokła, przeniesiono cmentarz w 1806 r. na wyżej położone miejsce, czyli teren wokół miejsca przeznaczonego pod budowę kościoła. Z przykościelnej metropolii pozostał do dziś kamienny nagrobek Teofili Karczewskiej, zmarłej w 1844 r. Epidemia cholery z 1852 r. spowodowała wyznaczenie nowej lokalizacji cmentarza, na skraju osady. Nowy cmentarz poświęcono uroczyście w 1854 r. i funkcjonuje on do dziś[2]. Zespół kartuszy trumiennych zachował się w kościele ewangelicko-reformowanym w Zelowie i jest udostępniony w Muzeum w Zelowie – Ośrodku Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich.

Niektóre znane osoby pochowane na cmentarzu

  • prof. dr hab. Józef Jersak (1929–1991) – geograf, geolog, założyciel Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego
  • Emilian Klemens Nowicki (1781–1876) – ojciec chirurgii polskiej
  • George William Hall (1842–1908) – szkocki misjonarz
  • Waldemar Krygier (1928–2006) – scenograf, reżyser, artysta, malarz
  • ks. Jan Teodor Mozes (1794–1871) – duchowny ewangelicko-reformowany, prowadzący Urząd Stanu Cywilnego w Zelowie, ojciec szkolnictwa i infrastruktury gminy zelowskiej
  • ks. Hugo Teodor Sikora (1837–1887) – duchowny ewangelicko-reformowany
  • Jan Bogumił Duszek (zm. 1855) – wójt gmin Zelowa i Pożdżenic
  • Józef Gąsiorowski (1831–1895) – naczelnik poczty w Zelowie, społecznik

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ P. Wróblewski, Społeczność czeska w Zelowie, Warszawa 1996, s. 65.
  2. ↑ S. Papuga, A. Gramsz, Zelów. Wspólnota nacji, wyznań, kultur, Łódź 2003, s. 65.

Bibliografia

  • K. Biliński, Cmentarz w Zelowie, w: Wczoraj, dziś i... Życie, dzieje i teraźniejszość braci czeskich w Zelowie, Zelów 1998.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Zelów (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Zelów location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map