Cmentarz katolicki w Żelechowie

Cmentarz katolicki w Żelechowie
Ilustracja
Kaplica św. Krzyża – grób rodziny Ordęgów
Państwo

 Polska

Miejscowość

Żelechów

Data otwarcia

1800

Położenie na mapie Żelechowa
Mapa konturowa Żelechowa, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki w Żelechowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki w Żelechowie”
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego
Mapa konturowa powiatu garwolińskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki w Żelechowie”
Położenie na mapie gminy Żelechów
Mapa konturowa gminy Żelechów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki w Żelechowie”
Ziemia51°48′39,8″N 21°53′17,1″E/51,811056 21,888083
Nagrobek z 1895 roku

Cmentarz katolicki w Żelechowie to miejsce pochówku wiernych z tutejszej parafii. Znajduje się tam wiele zabytkowych nagrobków. Pochowani są m.in. Ignacy Wyssogota Zakrzewski, pierwszy prezydent Warszawy i Ludwik Pudło, przedwojenny burmistrz Żelechowa.

Historia cmentarza

Powstanie cmentarza w 1800 roku zostało wymuszone przez władze austriackie. Decyzja związana była z problemami higienicznymi przy prowadzeniu pochówków w centrum miasta (na tyłach kościoła parafialnego). Cmentarz umiejscowiono na wzniesieniu pomiędzy obecnymi ulicami Długą i Wilczyską przy ówczesnym trakcie Warszawskim. Jako jeden z pierwszych parafian, w 1802 roku, pochowany tu został dziedzic żelechowski Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Zadłużonych Zakrzewskich nie było stać na kaplicę. Obecnie miejsce pochówku Zakrzewskiego jest ogrodzone i upamiętnione tablicami. Na cmentarzu istniało oddzielne miejsce dla pochówku nieochrzczonych dzieci, a później także prawosławnych wojskowych, tzw. kładobizna.

W 1834 roku cmentarz otoczono parkanem wykonanym z polnych kamieni. Z lat 40. i 50. XIX wieku pochodzą najstarsze zachowane nagrobki: Katarzyny z Bielasów Moreszowej (zm. 1845), rodzeństwa Nowackich (zm. 1850, 1859). W 1852 roku, ówczesny dziedzic Żelechowa, Jan Ordęga wybudował na osi głównej alei cmentarza kaplicę pw. św. Krzyża. Pochowana została tam jego żona Karolina, mimo iż była ona luteranką. Zmarła ona w 1851 roku. Władze kościelne wymusiły jednak na Ordędze przeniesienie ciała żony. Później, także inni członkowie rodziny zostali pochowani w tym miejscu. Kaplica jest budynkiem klasycystyczny, na planie prostokąta. Front zwieńczony jest trójkątnym szczytem z tympanonem wypełnionym dekoracją z herbem Ordęgów – Łodzią. Znajdują się tam epitafia Karoliny z Danglów Ordężyny i Tereni Ordęga (zm. 1859). Ordęgowie, aż do czasów kryzysu gospodarczego w 1932 roku, opłacali specjalną subwencję dla parafii na rzecz utrzymania kaplicy.

W 1854 roku na cmentarzu pochowano dużą liczbę żołnierzy zmarłych z powodu epidemii tyfusu. W latach 70. XIX wieku powiększono cmentarzu. W 1882 otoczono go murem w cegły. W 1896 roku ponownie pojawiły się problemy z pochowaniem protestanta – tym razem kalwina Artura Piaskowskiego, właściciela dóbr zadybskich, który z racji swoich przekonań nie opłacał składek na rzecz parafii. W latach 90. XX wieku ponownie powiększono cmentarz.

Pochowane osoby

Grób rodziny Zakrzewskich

Przypisy

  1. Janicki, Wacław. Zarys działalności Armii Krajowej na terenie Żelechowa w latach 1939-1945. Wydawnictwo Lubelskie, 1999.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Zelechow - gravestone1895.jpg
Autor: sfu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Nagrobek z 1895 roku w Żelechowie
Powiat garwoliński location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu garwolińskiego, Polska
Żelechów - Ordęga family grave.jpg
Autor: sfu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Grób rodziny Ordęgów w Żelechowie
Żelechów (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Żelechów, Polska
Żelechów location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Żelechów, Polska